Ιράν, πετρέλαιο και κυρώσεις: Ποιες χώρες παίρνουν waiver, τι θα γίνει με την Ελλάδα

Ώρες πριν τεθούν σε ισχύ οι αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα δώσει waiver (απαλλαγή) σε οκτώ χώρες, δίνοντας τους το δικαίωμα να συνεχίσουν να αγοράζουν, σε κάποιο βαθμό, ιρανικό πετρέλαιο. Το θέμα που τίθεται, όμως, είναι η κλίμακα. Πόσο πετρέλαιο θα συνεχίσει να εξάγει το Ιράν; Οι εξαγωγές πετρελαίου έχουν ήδη μειωθεί σχεδόν κατά 40% από τον Απρίλιο, τον τελευταίο μήνα πριν ανακοινωθεί η επιβολή νέων κυρώσεων. Την ίδια ώρα, η Σαουδική Αραβία αυξάνει τις εξαγωγές της.

Η απειλή των κυρώσεων έχει επηρεάσει ήδη τις πετρελαϊκές επιχειρήσεις του Ιράν, που έχει χάσει σημαντικούς πελάτες και είναι αναγκασμένο να στηριχθεί περισσότερο στον δικό του στόλο από τάνκερ για τη μεταφορά πετρελαίου στους πελάτες του.

Τα οκτώ κράτη που θα πάρουν waiver θα ανακοινωθούν αύριο, Δευτέρα. Μεταξύ αυτών, θα είναι η Ιαπωνία, η Ινδία, η Τουρκία και η Νότια Κορέα, επισημαίνει το Bloomberg, επικαλούμενο Αμερικανό αξιωματούχο. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι στους «8» θα είναι και το Ιράκ (ΣτΜ: Σύμφωνα με το κέντρο στρατηγικών και διεθνών σπουδών CSIS, η Ελλάδα είναι από τους πιθανούς υποψήφιους για waiver, όπως και η Ιταλία και η Ισπανία).

Πώς, όμως, θα επηρεάσουν οι κυρώσεις χώρες όπως η Ελλάδα, η οποία επίσης εισάγει πετρέλαιο από το Ιράν;

Το πρακτορείο Bloomberg δίνει κάποια συνοπτικά στοιχεία για τις αντιδράσεις των σημαντικότερων εισαγωγέων ιρανικού πετρελαίου, καθώς και τη θέση τους. Οι ροές και εξαγωγές αφορούν τόσο τις ποσότητες αργού πετρελαίου όσο και συμπυκνώματος, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, για την ημέρα στην οποία το πλοίο αναχώρησε από τον σταθμό φόρτωσης. Για να υπολογιστεί το ποσοστό που αντιπροσωπεύουν αυτές ως ποσοστό των συνολικών αγορών κάθε χώρας, χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία για τις εισαγωγές της Joint Organisations Data Initiative που εδρεύει στο Ριάντ.

(όπου b/d: βαρέλια ημερησίως)

Κίνα

Παρατηρηθείσα ροή (Οκτ.): 742.000 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 675.000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 44%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 26%

Ως ποσοστό επί των κινεζικών εισαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 7%

Τι λέει η κυβέρνηση: Στα τέλη του περασμένου μήνα, η κινεζική κυβέρνηση είπε, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το θέμα, σε δύο, τουλάχιστον, από τις κρατικές πετρελαϊκές της να αποφύγουν τις αγορές πετρελαίου από το Ιράν. Το «πάγωμα» των εισαγωγών από την China National Petroleum Corp. (CNPC) και τη Sinopec είναι προσωρινό και οι αγορές ενδέχεται να ξαναρχίσουν ανάλογα με το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ. Οι κυρώσεις δίνουν την ευκαιρία στην Κίνα να πάρει τα ηνία σε ένα project για τη ανάπτυξη του μεγαλύτερου κοιτάσματος φυσικού αερίου στο Ιράν, μετά την αναγκαστική αποχώρηση της γαλλικής Total. Έτσι, η CNPC αναμένεται τώρα να τεθεί επικεφαλής του project για την ανάπτυξη του κοιτάσματος, ύψους 5 δισ. δολαρίων.

Τι λένε και έχουν κάνει οι εταιρείες: Η Sinopec φέρεται να μείωσε στο μισό τα φορτία ιρανικού αργού πετρελαίου τον Σεπτέμβριο, μετά την επίσκεψη υψηλόβαθμων Αμερικανών αξιωματούχων που δέχθηκε στο Πεκίνο, οι οποίοι ζήτησαν από την εταιρεία να προχωρήσει σε δραστικές μειώσεις.

Ινδία

Παρατηρηθείσα ροή (Οκτ.): 355.000 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 592.000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 21%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 23%

Ως ποσοστό επί των ινδικών εισαγωγών (Ιαν.-Απρ.): 13%

Τι λέει η κυβέρνηση: Η Ινδία θα είναι από τις χώρες που θα πάρουν κάποιου είδους waiver. Μάλιστα, τον Σεπτέμβριο, βρισκόταν σε συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση για ένα εναλλακτικό σύστημα πληρωμών προς το Ιράν,

Τι λένε και έχουν κάνει οι εταιρείες: Οι πετρελαιοεισαγωγικές εταιρείες της Ινδίας σχεδίαζαν να αγοράσουν έως και 9 εκατ. βαρέλια, ή γύρω στα 300.000 βαρέλια ημερησίως, αργού πετρελαίου από το Ιράν τον Νοέμβριο, παρότι το προηγούμενο διάστημα είχαν αφήσει να εννοηθεί ότι δεν θα αγόραζαν καμία ποσότητα. Επίσης, η Saudi Aramco πρόκειται να προμηθεύσει σε πελάτες της στην Ινδία πρόσθετη ποσότητα γύρω στα 4 εκατ. βαρέλια αυτόν το μήνα.

Νότια Κορέα

Παρατηρηθείσα ροή (Οκτ.): 0 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 285.000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 0%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 11%

Ως ποσοστό επί των νοτιοκορεατικών εισαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 9%

Τι λέει η κυβέρνηση: Ο υπουργός Εξωτερικών της Νότιας Κορέας έχει ζητήσει από τους Αμερικανούς «όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ευελιξία», ώστε να περιοριστεί στο ελάχιστο η ζημιά για τις εταιρείας της χώρας. 

Τι λένε και έχουν κάνει οι εταιρείες: Τα διυλιστήρια δεν έχουν αγοράσει καθόλου αργό ή συμπύκνωμα από το Ιράν από τον Ιούνιο και μετά και το τελευταίο φορτίο έφτασε στη χώρα τον Ιούλιο. Για να καλύψουν την απώλεια, οι εταιρείες στράφηκαν σε άλλους προμηθευτές, όπως η Ρωσία. Τα διυλιστήρια αντικαθιστούν επίσης το συμπύκνωμα πετρελαίου από το Ιράν με νάφθα προερχόμενη από άλλες περιοχές του πλανήτη.

Ιαπωνία

Παρατηρηθείσα ροή (Οκτ.): 0 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 125.000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 0%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 5%

Ως ποσοστό επί των ιαπωνικών εισαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 4%

Τι λέει η κυβέρνηση: Όπως η Ινδία και η Νότια Κορέα, φαίνεται ότι και η Ιαπωνία θα πάρει κάποιου είδους waiver, ενώ οι συζητήσεις με τις ΗΠΑ βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.

Τι λένε και έχουν κάνει οι εταιρείες: Οι εισαγωγές αργού πετρελαίου από το Ιράν μειώθηκαν κατά 32% σε ετήσια βάση, σε περίπου 143.000 βαρέλια ημερησίως, σύμφωνα με στοιχεία του Αυγούστου. Μειωμένη φαίνεται να είναι και η κίνηση των τάνκερ. Τον Οκτώβριο, κανένα πλοίο δεν φάνηκε να αναχωρεί από το Ιράν με προορισμό την Ιαπωνία.

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Παρατηρηθείσα ροή (Σεπ.): 129.000 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 127.000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 8%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 5%

Τι λέει η κυβέρνηση: Τα ΗΑΕ έχουν δεσμευθεί να τηρήσουν τις κυρώσεις και να αναζητήσουν εναλλακτικούς προμηθευτές. Το Ντουμπάι, το εμπορικό κέντρο των ΗΑΕ, έχει εμπορικές σχέσεις με το Ιράν και αγοράζει πετρέλαιο για τα διυλιστήριά του. Ωστόσο, τον Ιούλιο υπήρξαν ενδείξεις ροών από άλλες χώρες σε βάρος του Ιράν. Οι τελωνειακές Αρχές των ΗΑΕ έχουν ζητήσει από τις λιμενικές Αρχές της Φουτζέιρα να ζητούν Πιστοποιητικό Προέλευσης με επίσημη σφραγίδα από όλα τα τάνκερ που μεταφέρουν πετρέλαιο στον σταθμό και τις δεξαμενές της.

Τι λένε και έχουν κάνει οι εταιρείες: Η Emirates National Oil Co. με έδρα το Ντουμπάι δοκιμάζει, σύμφωνα με πηγές που έχουν γνώση του θέματος, εναλλακτικές λύσεις. Ωστόσο, τον Οκτώβριο το Suezmax Falcon Pride συνέχισε να πηγαινοέρχεται μεταξύ του ιρανικού σταθμού Assaluyeh και του λιμένα Jebel Ali στο Ντουμπάι.

Ευρωπαϊκή Ένωση

Παρατηρηθείσα ροή (Οκτ.): 97.000 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 483.000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 6%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 19%

Ως ποσοστό επί των εισαγωγών της ΕΕ (Ιαν.-Ιουν.): 4%

Τι λένε οι δημόσιες Αρχές: Η επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, ανέφερε τον Ιούλιο ότι η ΕΕ ήταν αποφασισμένη να τηρήσει τη συμφωνία με το Ιράν και ότι θεωρούσε πως, σε αντίθετη περίπτωση, οι συνέπειες θα ήταν «καταστροφικές». Ένα μήνα νωρίτερα, ανέφερε ότι η σημαντικότερη πρόκληση ήταν να βρεθούν λύσεις σε τραπεζικό και χρηματοοικονομικό επίπεδο για τη στήριξη του νόμιμου εμπορίου και των επενδύσεων.

Τον Ιούλιο, οι ΗΠΑ απέρριψαν τα αιτήματα Γαλλίας, Βρετανίας και Γερμανίας για τη χορήγηση waiver ή εξαίρεσης σε εταιρείες που προσπαθούσαν να δραστηριοποιηθούν στο Ιράν.

Τον Σεπτέμβριο, η Μογκερίνι ανακοίνωσε ότι η ΕΕ, η Κίνα και η Ρωσία στηρίζουν έναν μηχανισμό που επιτρέπει τη συνέχιση «νόμιμων» επιχειρηματικών συναλλαγών με το Ιράν.

«Αυτό σημαίνει, πρακτικά, ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα συστήσουν ένα νομικό πρόσωπο για τη διευκόλυνση των νόμιμων χρηματοοικονομικών συναλλαγών με το Ιράν και αυτό θα επιτρέψει στις ευρωπαϊκές εταιρείες να συνεχίσουν να εμπορεύονται με το Ιράν», δήλωσε μετά από συνάντηση που είχε με εκπροσώπους χωρών που έχουν κυρώσει τη συμφωνία: της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας, της Κίνας συν του Ιράν.

Όλο αυτό θα γίνει «σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα μπορούσε να ανοίξει και σε άλλους εταίρους στον κόσμο», πρόσθεσε η κ. Μογκερίνι.

Ο μηχανισμός αυτός θα λάβει τραπεζική άδεια «το συντομότερο δυνατό», σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Handelsblatt.

Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα νομικών κυρώσεων και traders της αγοράς πετρελαίου, η δημιουργία «οχήματος ειδικού σκοπού» και ενός ειδικού διαύλου πληρωμών δεν μπορεί να προστατεύσει τους traders που αγοράζουν και πωλούν ιρανικό αργό από τυχόν τιμωρητικές ενέργειες των Αμερικανών.

Τι λένε και έχουν κάνει οι εταιρείες: Άλλες εταιρείες συνέχιζαν να αγοράζουν ιρανικό αργό, άλλες μείωσαν τις ποσότητες. Η γαλλική Total δεν κατάφερε να πάρει waiver από τις ΗΠΑ για να εξαιρεθεί από τις κυρώσεις η Φάση 11 της ανάπτυξης του κοιτάσματος φυσικού αερίου South Pars στο Ιράν και ενημέρωσε το Ιράν ότι θα αποσυρθεί από το project.

Ιταλία

Παρατηρηθείσα ροή (Οκτ.): 65.000 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 168.000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 4%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 7%

Ως ποσοστό επί των ιταλικών εισαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 14%

Τι λένε οι εταιρείες: Το Ιράν είναι από τους σημαντικούς προμηθευτές της Saras SpA, αλλά η εταιρεία διύλισης έχει αρκετή ευελιξία, ώστε να μην ανησυχεί για τις προμήθειές της, σύμφωνα με τον CEO Dario Scaffardi. Η εταιρεία περιμένει οδηγίες από τις ιταλικές και τις ευρωπαϊκές Αρχές. Το Suezmax τάνκερ Kriti Spirit ξεφόρτωσε ένα φορτίο ιρανικού αργού στα διυλιστήρια της Saras στο Sarroch στα τέλη Οκτωβρίου.

Από την πλευρά της, η Eni ανέφερε τον Μάιο ότι δεν έχει σημαντική έκθεση στο Ιράν και πως δεν θα επηρεαστεί από τις κυρώσεις. Ωστόσο, τον Οκτώβριο, τάνκερ με ιρανικό αργό συνέχιζαν να ξεφορτώνουν σε λιμάνια κοντά στα διυλιστήρια της εταιρείας στην Ιταλία, με το Suezmax Delta Med να πιάνει Μιλάτσο και Τζένοβα και το Marathi να ξεφορτώνει στον Τάραντα και στη Τζένοβα.

Ισπανία

Παρατηρηθείσα ροή (Οκτ.): 0 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 119,000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 0%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 5%

Ως ποσοστό επί των ισπανικών εισαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 9%

Η Compania Espanola de Petroleos SAU, ή Cepsa, ανέφερε σε δελτίο της για την εισαγωγή της στο χρηματιστήριο ότι παρέλαβε «το τελευταίο φορτίο» ιρανικού αργού πετρελαίου τον Σεπτέμβριο.

Το Suezmax τάνκερ Monte Udala φόρτωσε γύρω στο 1 εκατομμύριο βαρέλια ιρανικού αργού στις 29 Σεπτεμβρίου και παρέδωσε το φορτίο στα διυλιστήρια της Cepsa περίπου τρεις εβδομάδες αργότερα, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.

Η Repsol πήρε το πρώτο φορτίο spot αργού από την περιοχή της Δυτικής Καρούν του Ιράν τον Ιούνιο.

Η τελευταία παράδοση ιρανικού αργού σε διυλιστήριο της Repsol που έχει καταγραφεί έγινε από το Suezmax τάνκερ Ottoman Nobility, το οποίο ξεφόρτωσε στην Καρταχένα στα τέλη Αυγούστου, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.

Ελλάδα

Παρατηρηθείσα ροή (Οκτ.): 32,000 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 66,000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 2%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 3%

Ως ποσοστό των ελληνικών εισαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 14%

Τα ΕΛΠΕ ανέφεραν τον Μάιο ότι εξετάζουν τη θέση τους και τις εμπορικές συμφωνίες τους μετά την απόφαση των Αμερικανών και πως θα συμμορφωθούν προς το εφαρμοστέο διεθνές ρυθμιστικό πλαίσιο και ότι δεν ανέμεναν σημαντικές επιπτώσεις στις δραστηριότητές τους.

Το τελευταίο τάνκερ με ιρανικό αργό ξεφόρτωσε στα Μέγαρα τον Ιούνιο.

Η Motor Oil συνέχιζε να παραλαμβάνει αργό πετρέλαιο από το Ιράν στους Αγίους Θεοδώρους, με ρυθμό περίπου ένα Suezmax τον μήνα ή περίπου 33.000 βαρέλια ημερησίως.

Το τελευταίο τάνκερ, το Kriti Diamond, ξεφόρτωσε στα τέλη Οκτωβρίου, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.

Τουρκία

Παρατηρηθείσα ροή (Οκτ.): 129.000 b/d

Παρατηρηθείσα ροή (Ιαν.-Ιουν.): 182.000 b/d

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Οκτ.): 8%

Ως ποσοστό επί των ιρανικών εξαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 7%

Ως ποσοστό επί των τουρκικών εισαγωγών (Ιαν.-Ιουν.): 48%

Τι λέει και κάνει η κυβέρνηση:  Το μεγαλύτερο διυλιστήριο της χώρας, η Tupras Turkiye Petrol Rafinerileri AS, αναμένεται να πάρει waiver από τους Αμερικανούς, κάτι που θα του επιτρέψει να συνεχίσει να αγοράζει αργό από το Ιράν.

Σε ό,τι αφορά τους όγκους, η Τουρκία είναι η χώρα εκείνη που εξαρτάται περισσότερο από το ιρανικό πετρέλαιο από οποιαδήποτε άλλη στον κόσμο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Oι περιπέτειες του εφοπλιστή Γ. Οικονόμου. Τα δικαστικά έξοδα, οι αιτιάσεις των μετόχων και η Kalani

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Aegean Marine: Γιατί υποχώρησε κατά 2,13% η μετοχή της στο NYSE – Τι λέει το πόρισμα- φωτιά της εταιρίας