ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Γιατί η Epsilon Net πουλήθηκε 33 φορές τα κέρδη και το ράλι των εταιρειών πληροφορικής, ο Μυτιληναίος είναι talk of the town, ποιο placement εισηγμένης βλέπει το smart money, το beef ΕΛΠΕ – Edison, το μυστικό ραντεβού Ψάλτη με family offices, τι ζητά ο Στουρνάρας από τους servicers
Morgan Stanley: Γιατί παραμένει η Ελλάδα η προτιμώμενη αγορά στην Ανατολική Ευρώπη
Μακρόν: Θα έπρεπε να είχαμε ακούσει περισσότερο τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης
Όταν ξεκίνησα το γυμνάσιο, θυμάμαι πολλές συζητήσεις που είχα με τη μητέρα μου. Κάποιες από αυτές ήταν για τον πόλεμο στο Βιετνάμ, κάποιες άλλες για την ουγγρική εξέγερση το 1956, ή για την σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία τον Αύγουστο του 1968.
Μια συζήτηση που είχα συχνά με τη μαμά μου ήταν για τη Ρωσία, σχετικά με την τύχη των Εβραίων εκεί και την έλλειψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών -αξίες τις οποίες η μητέρα που δεν πήρε ποτέ ως δεδομένες. Όταν, λίγο πριν τελειώσω το σχολείο, με ρώτησε τι ήθελα να κάνω, απάντησα “θέλω να δουλέψω στην Ανατολική Ευρώπη”. “Θα σε στείλουν στο γκούλαγκ”, μου απάντησε. Έτσι μετά από τις σπουδές μου και κάποιες δουλειές στο Λονδίνο, πήγα σε αυτό που ήταν τότε η Ανατολική Ευρώπη.
Αναφέρομαι σε αυτό το παρελθόν επειδή η Ανατολική Ευρώπη που ήξερα εγώ τότε, είναι σήμερα, με όλα τα σκαμπανεβάσματα όσων συμβαίνουν στην Ουγγαρία και στην Πολωνία, ελεύθερη και επανασυνδεδεμένη με την Ευρώπη. Πόσο τυχεροί είναι. Παρόλο που, δυστυχώς, οι μνήμες είναι κοντινές και το παρελθόν πλέον τόσο συχνά “αξιοποιείται” για να ταιριάζει με το αφήγημα εκείνων που είναι στην εξουσία στη Βαρσοβία και στη Βουδαπέστη.
Καθώς ασχολιόμουν με τη νέα συλλογή δοκιμίων με τη βοήθεια των Daniel S. Hamilton και Stefan Meister, συνειδητοποίησα πώς μία άλλη και περισσότερο σύνθετη Ανατολική Ευρώπη έχει αντικαταστήσει τη “Νέα Ευρώπη”.
Αυτή η άλλη Ανατολική Ευρώπη βρίσκεται μεταξύ των Ευρώ-Ατλαντικών οργανισμών στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ από τη μία πλευρά και στη Ρωσία από την άλλη. Για εμένα, αυτές είναι οι ευάλωτες περιοχές που είναι “στο μεταξύ”. Είναι ευάλωτα διότι σε αυτό το τμήμα της Ευρώπης υπάρχει ένα τεράστιο κενό ασφαλείας. Μια απουσία προοπτικής.
Η Ρωσία, όπως εξηγούν σχεδόν όλοι οι συγγραφείς, εκμεταλλεύεται αυτό το κενό και ασκεί την επιρροή της έτσι ώστε αυτές οι χώρες να μην ενσωματωθούν στην ΕΕ ή στη Δύση. Ως αποτέλεσμα, η περιοχή κάθε άλλο παρά σταθερή είναι καθώς οι συγκρούσεις Ευρώπης και Ρωσίας δημιουργούν ομάδες συμφερόντων εκεί που είναι έτοιμες να επωφεληθούν και από τους δύο -συχνά εις βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και των συμφερόντων των πολιτών.
Αυτά τα 11 δοκίμια για την Ανατολική Ευρώπη -η πλειονότητα των οποίων είναι από συγγραφείς από την περιοχή, που εκτείνεται από την Ουκρανία και τη Λευκορωσία μέχρι τη Μολδαβία, τη Γεωργία και το Νότιο Καύκασο- έχουν κάποια πράγματα κοινά, παρά τις συναρπαστικές και σημαντικές πολιτιστικές και ιστορικές διαφορές μεταξύ αυτών των χωρών.
Υπάρχει η ενδημική διαφθορά που είναι τόσο χαρακτηριστική του μετασοβιετικού χώρου. Υπάρχει η πανταχού παρούσα ολιγαρχία. Υπάρχει μία τεράστια πίεση από ΜΚΟ, σε ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε γενναία άτομα που απλώς θέλουν να έχουν κράτος δικαίου αλλά αντί αυτού είναι στη φυλακή. Σε αυτό το σημείο, το κεφάλαιο του Αζερμπαϊτζάν θα μπορούσε να είναι πιο “σκληρό” για την άθλια κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα. Πραγματικά, το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αξιών θα μπορούσε να είχε διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο σε όλα τα δοκίμια.
Υπάρχει, όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς, το θέμα της στήριξης των μεταρρυθμίσεων, με τη Μολδαβία να είναι ένα κύριο παράδειγμα. Στη γειτονική Ουκρανία, οι πανταχού παρούσες εντάσεις μεταξύ του προέδρου Petro Poroshenko και των ολιγαρχών φίλων του με την κοινωνία για το πώς θα καταπολεμηθεί η διαφθορά, και πώς να διαχωριστεί πραγματικά η εκτελεστική και η νομοθετική εξουσία έτσι ώστε να θεσμοθετηθεί το κράτος δικαίου, είναι εξοντωτικές και κάποιες φορές, απογοητευτικές. Φαίνεται σαν ένας αιώνιος αγώνας που απλώς απογοητεύει τους εξωτερικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας.
Άλλα κεφάλαια της Ουκρανίας δείχνουν πως γίνονται πραγματικές προσπάθειες για να πετύχει η αναδιοργάνωση. Όπως δηλώνει ο Igor Burakovsky, ένας θαυμάσιος οικονομολόγος που μου έδωσε αρκετό από τον χρόνο του στις αρχές της δεκαετίας του 2000, “η οικονομική μεταρρύθμιση στην Ουκρανία πρέπει να πετύχει. Για την Ουκρανία, θα σημαίνει ότι η χώρα είναι αρκετά ώριμη για να βγει επιτέλους από το μετασοβιετικό χώρο”. Δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι η Μόσχα δεν θέλει να πετύχει το Κίεβο -αν και μια σταθερή και ευημερούσα Ουκρανία θα μπορούσε να ωφελήσει τη Ρωσία. Δεν είναι επίσης περίεργο το ότι η Ρωσία θα μείνει στο Ντονμπάς. Είναι μια απόσπαση της προσοχής για το Κίεβο και ένα διαπραγματευτικό μέσο, ένα μέσο που η Δύση δεν θα πρέπει να χαρίσει.
Ωστόσο, αν αυτό το κενό ασφαλείας της Ανατολικής Ευρώπης θέλουμε να καλυφθεί, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά την προοπτική και την εικόνα τους για την περιοχή. ΟΙ περιοχές που είναι “στο μεταξύ” δέχονται εκφοβισμό, και φοβούνται εισβολή από τη Ρωσία. Συνέβη στη Γεωργία το 2008 και στην Ουκρανία το 2014. Ούτε η ΕΕ ούτε το ΝΑΤΟ έχουν ασχοληθεί με την ανάγκη να καλύψουν αυτό το κενό ασφαλείας με μια προοπτική ένταξης ή τουλάχιστον μεγάλης δημιουργικής επανεξέτασης για το εύρος εφαρμογής του ευρώ-ατλαντισμού.
Οι συγγραφείς της συλλογής Hamilton και Meister συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό ότι η ΕΕ θα πρέπει να εμπλακεί περισσότερο. Ότι η ΕΕ θα πρέπει να υιοθετήσει μια πιο διαφοροποιημένη προσέγγιση προς τα Ανατολικά της Ευρώπης. Η ΕΕ κάνει κάτι τέτοιο, αλλά όχι ολοκληρωμένα. Είναι τα κράτη-μέλη που πρέπει να αποφασίσουν μαζί ποιου είδους μακροχρόνια πολιτική και οικονομική σχέση θέλουν να έχουν με αυτές τις χώρες. Από αυτή την άποψη, η συμβολή των χωρών της Βαλτικής και της Κεντρικής Ευρώπης ήταν πολύ απογοητευτική. Αν μη τι άλλο, θα πρέπει να συσπειρωθούν και να υποστηρίξουν τους Ανατολικούς γείτονές τους.
Και όπως πάντα, πολλά εξαρτώνται από τις μεγάλες χώρες της ΕΕ, ιδιαίτερα τη Γερμανία.
Η ΕΕ συχνά επιλέγει το status quo -δείτε τη Μολδαβία, όπου οι ελίτ μιλάνε με φιλό-ευρωπαϊκή ρητορική ενώ παράλληλα γεμίζουν τις τσέπες τους με κέρδη αμφιβόλου προελεύσεως. Η ΕΕ απομακρύνεται από τη δημιουργία μιας ισχυρής αστικής κοινωνίας, κάτι που είναι αινιγματικό δεδομένης της δέσμευσής της στην ήπια δύναμη. Επίσης διατηρεί το status quo επιτρέποντας στους Ουκρανούς και στους Μολδαβούς ολιγάρχες να στέλνουν τα (κλεμμένα) τους λεφτά στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ. Αυτό εκθέτει την υποκρισία της Ευρώπης και την τακτική του “δύο μέτρα και δύο σταθμά”. Διατηρεί μια κουλτούρα διαφθοράς και ατιμωρησίας. Όλα αυτά έχουν μια επίδραση στην ασφάλεια ή μάλλον στην έλλειψη αυτής. Οι Hamilton και Meister εγείρουν αυτά τα ζητήματα και έχουν δίκιο όταν γράφουν ότι “η ασφάλεια είναι στην καρδιά κάθε βιώσιμης διαδικασίας μεταρρύθμισης στις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες”.
Καθώς σκέφτομαι την παλιά Ανατολική Ευρώπη, οι συγκρίσεις είναι εντυπωσιακές. Η ασφάλεια στην εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, αφορούσε στο να αποτρέψει την αλλαγή. Σήμερα, είναι η έλλειψη ασφάλειας που αποτρέπει τις χώρες του “στο μεταξύ” από το να ολοκληρώσουν την μετά-σοβιετική τους μεταμόρφωση. Η ΕΕ και το ΝΑΤΟ δεν έχουν ακόμη αναλάβει το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στην ολοκλήρωση αυτής της μεταμόρφωσης.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://carnegieeurope.eu/strategiceurope/73566?lang=en
