• Think Tanks

    Τα μαθήματα της Νότιας Κορέας για τον Trump

    • NewsRoom
    Τραμπ


    Οι σύμβουλοί του φαίνεται να έχουν πείσει τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump να μην πετάξει στα σκουπίδια τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου της χώρας με τη Νότια Κορέα -τουλάχιστον για τώρα. Ο ίδιος ο Trump εξακολουθεί να δείχνει αποφασισμένος να αποσπάσει παραχωρήσεις από τους Κορεάτες και δεν αποκλείεται να αποσυρθεί από τη συμφωνία. Η ειρωνεία είναι ότι, περισσότερο από κάθε τι άλλο, η ιστορία της ίδιας της Νότιας Κορέας δείχνει πόσο ανόητο θα ήταν αυτό.

    Η μεταπολεμική άνοδος της Κορέας μπορεί να είναι η πιο τρανταχτή απόδειξη της δύναμης που έχει το εμπόριο να δημιουργεί θέσεις εργασίας και να συσσωρεύει πλούτο. Πίσω στη δεκαετία του 1960, οικονομολόγοι προσπάθησαν να δώσουν απάντηση στο πώς θα περιοριστούν οι επιπτώσεις της εξοντωτικής φτώχειας σε ένα μεγάλο μέρος του αναπτυσσόμενου κόσμου, ιδιαίτερα στα νεοσυσταθέντα έθνη-κράτη της Αφρικής και της Ασίας, που είχαν πρόσφατα αναδυθεί από την εποχή της αποικιοκρατίας. Εκείνη την εποχή, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό προϊόν της Νότιας Κορέας ήταν περίπου $120, στο ίδιο επίπεδο με αυτό της Κένυας και της Μαδαγασκάρης.

    Η κρατούσα αντίληψη ήταν ότι η παγκόσμια οικονομία ήταν στημένη έτσι ώστε να ζημιώνει τις φτωχές χώρες και ο μόνος τρόπος να ξεφύγουν από την ανέχεια ήταν η απεμπλοκή από αυτήν. Εάν οικονομίες τους παρέμεναν προσδεμένες στους “αποικιακούς αφέντες” τους, οι αναδυόμενες χώρες δεν θα ήταν σε θέση να αναπτύξουν τη μεταποίηση και άλλες βιομηχανίες που χρειάζονταν για να σημειώσουν πρόοδο.

    Μια καλύτερη ιδέα, όπως φάνηκε, ήταν η αύξηση των δασμών και άλλων εμποδίων για τις εισαγωγές, προκειμένου να ενισχυθεί η εγχώρια βιομηχανική παραγωγή, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να αυξηθούν τα εισοδήματα. Πολλοί ηγέτες σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο, οι οποίοι ήταν συχνά οι ίδιοι προϊόν των αγώνων ανεξαρτησίας, βρήκαν ελκυστικό αυτό το επιχείρημα. Επηρέασαν την κατεύθυνση χωρών όπως η Ινδία, όπου οι πολιτικές υιοθέτησαν μια αποφασιστική αντι-εμπορική τάση. Αυτές οι ιδέες για την ανάπτυξη συγχωνεύτηκαν σε αυτό που ονομάζεται “θεωρία της εξάρτησης.”

    Η Νότια Κορέα στράφηκε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αντί να γυρίσουν την πλάτη τους στην παγκόσμια οικονομία, οι φορείς χάραξης πολιτικής της Σεούλ την αγκάλιασαν. Συνέδεσαν την οικονομία της Νότιας Κορέας απευθείας στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα και προώθησαν τις εξαγωγές, εκτός των άλλων.

    Σε αυτό το πλαίσιο, η Κορέα επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την εμπειρία της Ιαπωνίας, η οποία βρισκόταν ήδη στη μέση μιας ιστορικής οικονομικής άνθησης που είχε πυροδοτηθεί από ένα εξωστρεφές οικονομικό μοντέλο. Αλλά όταν η Κορέα ξεκίνησε αυτή την πορεία, ανήκε ακόμη στη μειοψηφία. Οι οικονομολόγοι που ειδικεύονταν στην ανάπτυξη δεν έλαβαν πολύ σοβαρά υπόψη τη στρατηγική της.

    Οι αριθμοί λένε την υπόλοιπη ιστορία. Το 1962, το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της Ινδίας ήταν 90 δολάρια. Μέχρι το 1990, είχε τετραπλασιαστεί στα 380 δολάρια. Σ το ίδιο χρονικό διάστημα, όμως, το κατά κεφαλήν εισόδημα της Κορέας αυξήθηκε 53 φορές -στα 6.360 δολάρια. Μετά το 1991, η Ινδία υιοθέτησε επίσης μια πιο φιλοεμπορική αναπτυξιακή στρατηγική, η οποία στη συνέχεια επιτάχυνε το ρυθμό ανάπτυξής της.

    Η “θεωρία της εξάρτησης” πήγε στραβά, επειδή οι φτωχές χώρες απλά δεν θα μπορούσαν να παράγουν τα επίπεδα της ζήτησης που απαιτούνταν για την υποστήριξη των νέων βιομηχανιών, ούτε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα ούτως ώστε οι βιομηχανίες αυτές να ανταγωνιστούν σε παγκόσμια κλίμακα. Σε πολλές περιπτώσεις, το κράτος αναγκάστηκε να επιδοτήσει διάφορους κλάδους, καθιστώντας πολλούς από αυτούς αναποτελεσματικούς.

    Το προσανατολισμένο στο εμπόριο μοντέλο της Κορέας λειτούργησε, διότι στηρίχτηκε στην πολύ μεγαλύτερη ζήτηση στις αγορές του εξωτερικού, όπως των ΗΠΑ. Αξιοποίησε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας στο παγκόσμιο σύστημα συναλλαγών -κυρίως, τους χαμηλούς μισθούς που προσέλκυσαν εργάτες εργοστασίων σε βιομηχανίες εντάσεως εργασίας όπως τα υποδήματα και τα παιχνίδια- και δημιούργησε πολλές θέσεις εργασίας στο εσωτερικό. Η Κορέα μπόρεσε τότε να χρησιμοποιήσει το κεφάλαιο που παρήγαγε η στρατηγική της για την ανάπτυξη νέων, υψηλής αξίας κλάδων –μικροεπεξεργαστές, οθόνες LCD, αυτοκίνητα και άλλα προϊόντα για τα οποία είναι γνωστή σήμερα η οικονομία της.

    Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, πως οι Κορεάτες, δεν “ασπάστηκαν” ποτέ το πλήρως απελευθερωμένο εμπόριο. Βρήκαν κάθε είδους τρόπο να προστατέψουν τις αναδυόμενες βιομηχανίες τους από τον ξένο ανταγωνισμό. Αλλά, μέχρι σήμερα, εκτιμούν τη σημασία των εξαγωγών. Οι κορεατικές εταιρείες αύξησαν το μερίδιό τους στην αγορά των ΗΠΑ από τότε που τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία, πριν από πέντε χρόνια. Γι ‘αυτό το λόγο, ακόμη και ο νέος Πρόεδρος της Νότιας Κορέας Moon Jae-in, που ευνοεί γενικά τις πιο σοσιαλιστικές οικονομικές πολιτικές, υπερασπίστηκε σθεναρά την εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ

    Δυστυχώς, η θεωρία της εξάρτησης φαίνεται να επηρεάζει αρκετές από τις νέες πολιτικές της κυβέρνησης των ΗΠΑ, οι οποίες αποσκοπούν στην προώθηση της παραγωγής στο εσωτερικό αντί των εισαγωγών από το εξωτερικό, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι επιδοτούνται εργοστάσια με κρατικά κονδύλια. Στην πραγματικότητα, οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου δεν εκθέτουν μόνο τις αμερικανικές επιχειρήσεις στον εξωτερικό ανταγωνισμό, ανοίγουν επίσης τις ξένες αγορές στους εξαγωγείς των ΗΠΑ.

    Είναι αλήθεια ότι το σύνολο των αμερικανικών εξαγωγών προς την Κορέα έχει μειωθεί από τότε που υπογράφηκε η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου. Αλλά έχει μειωθεί λιγότερο από ό,τι οι συνολικές εισαγωγές της Κορέας: Με άλλα λόγια, το μερίδιο αγοράς των εξαγωγών των ΗΠΑ έχει πράγματι αυξηθεί στο πλαίσιο του συμφώνου. Επιπλέον, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να καταγράφουν πλεόνασμα στο ισοζύγιο υπηρεσιών με τη Νότια Κορέα, που είναι το δυνατό της σημείο. Καθώς ο Trump προσπαθεί να αποφασίσει πόσο σκληρά πρέπει να πιέσει τη Νότια Κορέα, αυτή είναι η πρόσφατη ιστορία που αξίζει να έχει κατά νου.

    Πηγή: Bloomberg View

    ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Ο Jamie Dimon τάσσεται κατά του Bitcoin: «Είναι απάτη»

    ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: BlackRock Blog: Τέσσερις επενδυτικές επιλογές για το δεύτερο εξάμηνο

    ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: BlackRock Blog: Γιατί οι επενδυτές αγνοούν -προς το παρόν- τις πολιτικές αναταράξεις



    ΣΧΟΛΙΑ