Στις 26 Απριλίου συμπληρώνονται 30 χρόνια από τη χειρότερη πυρηνική καταστροφή στην ιστορία. Όταν ένα πυρηνικό εργοστάσιο στο Chernobyl της σημερινής Ουκρανίας εξερράγη, καλύπτοντας το έδαφος με ραδιενεργά υλικά – η καταστροφή ήταν τόσο εκτεταμένη, που η ραδιενέργεια έφτασε μέχρι και στα γραφικά, χιονισμένα σκανδιναβικά βουνά, όπου για γενιές ολόκληρες οι Σαάμι, ένας αυτόχθων αρχαίος λαός της Σκανδιναβίας, ζούσαν σε αρμονία με τη φύση.

Πολλοί από τους Σαάμι εργάζονταν ως boazovázzi, βοσκοί ταράνδων, των οποίων το κρέας πουλούσαν όταν ερχόταν η ώρα της σφαγής. Οι τάρανδοι αποτελούσαν πολιτισμικό και οικονομικό σημείο αναφοράς για τους Σαάμι. Όμως η καταστροφή του Chernobyl δηλητηρίασε τον τρόπο ζωής τους, καθιστώντας τους ταράνδους ραδιενεργούς. Μάλιστα, ακόμα και σήμερα, τριάντα χρόνια μετά, οι Σαάμι βασανίζονται ακόμα από αυτήν την καταστροφή.

Ο φωτογράφος Amos Chapple του Radio Free Europe ταξίδεψε στο νορβηγικό χωριό Snasa, όπου συνάντησε Σαάμι που παλεύουν να διατηρήσουν τις παραδόσεις τους. Ο Chapple μοιράστηκε μερικές ενδιαφέρουσες φωτογραφίες με το Tech Insider:

Μετά την έκρηξη στο Chernobyl, κύματα ραδιενεργού υλικού κάλυψαν την ατμόσφαιρα πάνω από τη Σοβιετική Ένωση και πολλές περιοχές της Ευρώπης. Μεταξύ των πιο επικίνδυνων ουσιών ήταν το καίσιο-137.

In the fallout of Chernobyl, streams of radioactive material spewed into the atmosphere above the Soviet Union and across Europe. Among the most dangerous fission products was cesium-137.

Ο άνεμος και η βροχή μετέφεραν επικίνδυνες ουσίες στο έδαφος, και στη Νορβηγία η άνοιξη έφερε μία ασταμάτητη νεροποντή. Το Radio Free Europe αναφέρει ότι 700 γραμμάρια ραδιενεργού καισίου-137 κατέπεσαν στο έδαφος εκεί.

Wind and rain carried contaminants to the ground, and in Norway, spring brought a relentless downpour. Radio Free Europe reports 700 grams of radioactive cesium-137 settled on the land there.

Τα ραδιενεργά υλικά πέρασαν στις λίμνες και τα δάση, μολύνοντας την άγρια πανίδα, τα φρούτα και τα φυτά. Ακόμα χειρότερα, μόλυνε τις λειχήνες, πράσινους οργανισμούς που είναι ταυτόχρονα μύκητες και φυτά – και είναι και το αγαπημένο χειμερινό σνακ των ταράνδων.

The radioactive materials funneled into the lakes and forests, contaminating wildlife, berries, and plants. Worse still, it got to a spindly green organism called lichen, which is both a fungus and a plant (or bacteria) — plus a reindeer's favorite wintertime snack.

Οι λειχήνες δεν έχουν ρίζες, και απορροφούν θρεπτικά συστατικά από τον αέρα, αποτελώντας ιδανική «αποθήκη» για το καίσιο-137. Οι τάρανδοι, τρώγοντας λειχήνες, έγιναν «πολύ ραδιενεργοί».

Lichen has no roots system and absorbs nutrients from the air, making it well suited to sponge up all that cesium-137. The reindeer gorged themselves and became "very radioactive."

Για 9.000 χρόνια οι Σαάμι συνέδεαν την πολιτιστική τους ταυτότητα με τους ταράνδους. Το ζώο αυτό τους παρείχε τροφή, εισόδημα και παραδόσεις που περνούσαν από γενιά σε γενιά. Το Chernobyl έβαλε απότομα τέλος σε όλα αυτά.

For 9,000 years, the Sami people tethered their cultural identity to the reindeer. The animal provided food, income, and traditions that herders passed on. Chernobyl brought an abrupt end.

Το 1986 οι επιστήμονες εντόπισαν στους ταράνδους επίπεδα ραδιενέργειας που καθιστούσαν το κρέας τους ακατάλληλο προς κατανάλωση. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πέρασαν αυστηρές νομοθεσίες και οι Σαάμι απελευθέρωσαν τα κοπάδια τους στη φύση.

In 1986, scientists detected levels of radiation in the reindeer unfit for human consumption. European governments passed strict regulations, and the Sami people released their herds back to the wild.

«Οι επιπτώσεις του Chernobyl ήταν καταστροφικές», λέει ο Chapple στο Tech Insider. Οι Σαάμι «πήγαν από το να ζουν με αυτόν τον προαιώνιο τρόπο ζωής, εντελώς συνυφασμένοι με τη φύση, στο να εργάζονται ξαφνικά σε ένα από τα πιο μολυσμένα μέρη της Γης».

"The aftermath of Chernobyl was devastating," Chapple tells Tech Insider. "[The herders] went from living this timeless lifestyle, completely at one with nature, to suddenly working in one of the most contaminated places on earth."

Τριάντα χρόνια μετά, οι συνθήκες έχουν βελτιωθεί. Η ραδιενέργεια του καισίου-137 έχει περιοριστεί στο μισό, όμως πολλοί από τους αργά αναπτυσσόμενους λειχήνες παραμένουν επικίνδυνοι. Το 2014 εκατοντάδες τάρανδοι εμφανίστηκαν ως ακατάλληλοι στους ελέγχουν λόγω της ισχυρής ανάπτυξης των λειχήνων.

Thirty years later, conditions have improved. The radioactivity of the cesium-137 released has decayed by half, but much of the slow-growing lichen remains unsafe. In 2014, hundreds of reindeer failed inspection due to strong lichen growth.

Οι Σαάμι στη Snasa, που τρώνε ταράνδους, ελέγχονται ετησίως για ραδιενέργεια. Λένε στον Chapple ότι θα ζουν πάντα στη σκιά του Chernobyl.

Sami herders in Snasa, who eat reindeer, get tested annually for radiation. They tell Chapple they will always live in the shadow of Chernobyl.