Στο τελικό και πιο κρίσιμο στάδιο μπαίνει η διαδικασία παραχώρησης της Εγνατίας Οδού, καθώς κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την κύρωση της σύμβασης με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και τη γαλλική Egis. Από σήμερα ξεκινά η εξέτασή του από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή στη λειτουργία, τη χρηματοδότηση και την αναβάθμιση του μεγαλύτερου και πιο παραμελημένου  οδικού άξονα της χώρας.

Να θυμίσουμε πως το Υπερταμείο ως  παραχωρητής προχώρησε στην τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης μεταφέροντας την ευθύνη της πιστοποίησης των σηράγγων, που αποτελεί το τελευταίο «εμπόδια για την έναρξη της παραχώρησης  στον ίδιο τον προσωρινό και μελλοντικό παραχωρησιούχο, δηλαδή στη κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ  -EGIS.

1

Επιπλέον, όπως είχε αναδείξει το mononews, το Υπουργείο Υποδομών έχει επιδοθεί σε έναν πραγματικό αγώνα δρόμου για να κλείσει το πολύχρονο μέτωπο της παραχώρησης της Εγνατίας Οδού, με τις πληροφορίες του site που προανήγγελλαν την εξέταση της σύμβασης στη Βουλή αυτή την εβδομάδα να επιβεβαιώνονται πλήρως. Το σπριντ Υπουργείου και παραχωρησιούχου δεν αφορά μόνο την επίσπευση της κύρωσης πριν από τη λήξη του έτους και την άμεση εκκίνηση των παρεμβάσεων βαριάς συντήρησης από τον ανάδοχο, αλλά και την καταβολή του τιμήματος των 1,5 δισ. ευρώ, η οποία θα ενισχύσει σημαντικά τον κρατικό προϋπολογισμό

180 εκατ. ευρώ για τις εκκρεμότητες στις σήραγγες

Στο επίκεντρο του νομοσχεδίου βρίσκεται η δημιουργία ειδικού χρηματοδοτικού μηχανισμού ύψους 180 εκατ. ευρώ, που θα καλύψει το κόστος των εκτεταμένων παρεμβάσεων στις σήραγγες της Εγνατίας. Πρόκειται για έργα που δεν ολοκληρώθηκαν από την Εγνατία Οδός Α.Ε. και τα οποία αποτελούν πλέον απαραίτητο όρο για την επίσημη έναρξη της παραχώρησης. Το ποσό αυτό θα μεταφερθεί από την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας στον ειδικό λογαριασμό του Δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδος, προορισμένο αποκλειστικά για την ολοκλήρωση των υπολειπόμενων εργασιών και την κάλυψη τυχόν αποζημιώσεων.

Στην πράξη το ποσό των 180 εκατ. ευρώ αποτελεί ουσιαστικά τον μηχανισμό με τον οποίο το Δημόσιο καλύπτει το κόστος των εκκρεμών εργασιών ασφαλείας στις σήραγγες, που δεν ολοκληρώθηκαν από την Εγνατία Οδό και αποτελούν προϋπόθεση για την έναρξη της παραχώρησης.

Η σύμβαση προβλέπει ότι πριν ενεργοποιηθεί η παραχώρηση, όλες οι σήραγγες πρέπει να αδειοδοτηθούν τουλάχιστον ως Κατηγορίας Ε, όπως ορίζει η Διεύθυνση Ανάπτυξης Συστημάτων Ασφάλειας. Παρότι η απαίτηση αυτή είναι γνωστή εδώ και χρόνια, η Εγνατία Οδός Α.Ε. δεν έχει καταφέρει να φέρει εις πέρας όλες τις απαιτούμενες εργασίες. Για τον λόγο αυτό ο παραχωρησιούχος αναλαμβάνει πλέον τη διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει την αρχική κατάταξη περίπου 60 σηράγγων στην Κατηγορία Ε και, σε δεύτερη φάση, την πλήρη αναβάθμισή τους στην Κατηγορία Α, όπου επιτρέπεται η διέλευση επικίνδυνων φορτίων χωρίς περιορισμούς.

Η οικονομική δομή της παραχώρησης

Η διάρκεια της παραχώρησης ορίζεται σε 35 χρόνια από την επίσημη ημερομηνία έναρξης, ενώ το συμφωνηθέν οικονομικό αντάλλαγμα ανέρχεται σε 1,512 δισ. ευρώ, πέραν της ετήσιας αμοιβής που θα καταβάλλεται σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης. Παράλληλα, το νομοσχέδιο ρυθμίζει λεπτομερώς και το πλαίσιο μεταφοράς του προσωπικού της Εγνατίας Οδού Α.Ε. σε υπηρεσίες του Δημοσίου και στο Υπουργείο Υποδομών, προκειμένου η μετάβαση στο νέο καθεστώς λειτουργίας να είναι ομαλή και θεσμικά θωρακισμένη.

Το πλαίσιο Χρηματοδότησης του Έργου προβλέπει ότι η Χρηματοδοτική Συμβολή του Δημοσίου ανέρχεται στο ποσό των 60 εκατομμυρίων ευρώ.

Το μεγάλο πακέτο έργων – Αναβάθμιση άξονα, σηράγγων και γεφυρών

Η σύμβαση εισάγει ένα εξαιρετικά εκτεταμένο πρόγραμμα τεχνικών εργασιών, το οποίο ο παραχωρησιούχος υποχρεούται να υλοποιήσει μέσα στα πρώτα 60 μήνες. Το κόστος των παρεμβάσεων αναμένεται να ξεπεράσει τα 420 εκατ. ευρώ και να αποτελέσει τη μεγαλύτερη οργανωμένη επένδυση αναβάθμισης της Εγνατίας από την εποχή της κατασκευής της. Στην κορυφή της λίστας βρίσκεται η αναβάθμιση του άξονα Χαλάστρα–Εύζωνοι, ο οποίος θα αποκτήσει πλήρεις τεχνικές προδιαγραφές κλειστού αυτοκινητόδρομου, καλύπτοντας ένα πάγιο αίτημα τοπικών φορέων και χρηστών.

Εξίσου σημαντικές είναι οι επεμβάσεις στους καθέτους άξονες. Στον Α1 (Χαλκηδόνα–Εύζωνοι) και στον Α25 (Λαγκαδάς–Σέρρες–Προμαχώνας) θα πραγματοποιηθούν εκτεταμένες εργασίες που περιλαμβάνουν χωματουργικά έργα, νέα τεχνικά έργα, ανακατασκευή υφιστάμενων υποδομών, σύγχρονα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα, πλήρη ανανέωση της σήμανσης και της ασφάλισης, καθώς και αναβάθμιση των συνδέσεων που εξυπηρετούν κομβικά σημεία του δικτύου.

Παράλληλα, η σύμβαση προβλέπει την κατασκευή 16 νέων Σταθμών Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών και 12 χώρων στάθμευσης και αναψυχής κατά μήκος του άξονα, καθώς και την ανέγερση ενός νέου μετωπικού σταθμού διοδίων στον Πλάτανο, ο οποίος θα διαθέτει οκτώ λωρίδες και σύγχρονες εγκαταστάσεις διοίκησης. Στο σύνολο του δικτύου θα αναπτυχθεί υβριδικό σύστημα διοδίων, με ηλεκτρονικές γέφυρες, οπτικές ίνες και αυτοματοποιημένο εξοπλισμό νέας γενιάς.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στα υφιστάμενα τεχνικά έργα της Εγνατίας. Σειρά γεφυρών –ανάμεσά τους οι γέφυρες του Κλειδίου, του Λουδία, του Αξιού και της Χαλάστρας– θα υποστούν εκτεταμένες παρεμβάσεις, που περιλαμβάνουν πλήρεις ή μερικές αντικαταστάσεις φορέων, βάθρων και ακροβάθρων. Σημαντικό τμήμα των επενδύσεων κατευθύνεται επίσης στην αντικατάσταση 100 χιλιομέτρων μεταλλικών στηθαίων ασφαλείας με νέα πιστοποιημένα στοιχεία κατά EN1317, στη σταθεροποίηση πρανών και στη διευθέτηση ρεμάτων. Στις σήραγγες θα υλοποιηθούν εξειδικευμένες παρεμβάσεις ώστε να μπορούν να πιστοποιηθούν πλήρως ως σήραγγες Κατηγορίας Α.

Συνολικά, για τη βαριά συντήρηση της Εγνατίας στη διάρκεια των 35 ετών της παραχώρησης προβλέπεται να δαπανηθούν 1,8 δισ. ευρώ, καλύπτοντας αντικαταστάσεις ασφαλτικών, οδοστρωμάτων, τεχνικών έργων, σημάτων, διαγραμμίσεων και στηθαίων.

Το καθεστώς διοδίων – Πώς θα υπολογίζονται οι χρεώσεις

Η σύμβαση παραχώρησης καθιερώνει έναν από τους πιο λεπτομερείς και αυστηρά ρυθμισμένους μηχανισμούς τιμολόγησης που έχουν εφαρμοστεί στη χώρα. Ο παραχωρησιούχος αποκτά το αποκλειστικό δικαίωμα είσπραξης των διοδίων για 35 χρόνια, ωστόσο τα όρια και οι αρχές τιμολόγησης καθορίζονται με ακρίβεια και δεν επιδέχονται αυθαίρετες μεταβολές.

Βασικό εργαλείο του συστήματος αποτελεί το Ανώτατο Όριο Διοδίων Τελών. Για τα επιβατικά οχήματα η βασική τιμή ορίζεται στα 0,017 ευρώ ανά χιλιόμετρο, αλλά στην πρώτη φάση εφαρμογής, για τον κεντρικό και τους βασικούς κάθετους άξονες, η πραγματική τιμή διαμορφώνεται στα 0,04 ευρώ ανά χιλιόμετρο. Κατά τα πρώτα τρία χρόνια, οι χρεώσεις υπολογίζονται βάσει τεσσάρων κατηγοριών οχημάτων, ανάλογα με τον αριθμό αξόνων και το ύψος, με συντελεστές που πολλαπλασιάζουν τη βασική τιμή. Τα δίκυκλα χρεώνονται με χαμηλότερο συντελεστή, τα επιβατικά με τον βασικό, ενώ τα βαρέα οχήματα μπορεί να φτάσουν συντελεστή έως και 3,5.

Μετά την τρίτη επέτειο της παραχώρησης, το σύστημα μετασχηματίζεται σε περιβαλλοντικά προσανατολισμένο μοντέλο. Η τιμολόγηση των βαρέων οχημάτων δεν θα βασίζεται πλέον μόνο στον αριθμό των αξόνων, αλλά και στην περιβαλλοντική κλάση EURO. Με αυτόν τον τρόπο, τα παλαιότερα φορτηγά υψηλών εκπομπών θα επιβαρύνονται με υψηλότερα τέλη, ενώ τα νεότερα και καθαρότερα οχήματα θα απολαμβάνουν χαμηλότερες χρεώσεις, ευθυγραμμίζοντας την Εγνατία με ευρωπαϊκές πρακτικές και ενισχύοντας τα κίνητρα για ανανέωση στόλου.

Στους πλευρικούς σταθμούς, οι χρεώσεις υπολογίζονται με βάση το «υπερβάλλον μήκος», δηλαδή την απόσταση που δεν καλύπτεται από μετωπικό σταθμό, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα διπλής τιμολόγησης τοπικών διαδρομών. Αν ένας οδηγός εισέλθει ή εξέλθει από κόμβο χωρίς πλευρικούς σταθμούς, δεν χρεώνεται για την απόσταση μέχρι τον πλησιέστερο μετωπικό.

Οι τιμές των διοδίων υπόκεινται σε ετήσια αναπροσαρμογή βάσει του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή Σεπτεμβρίου, μέσα από έναν μαθηματικό τύπο που εφαρμόζεται τις πρώτες δέκα ημέρες κάθε νέου έτους, εξασφαλίζοντας προβλεψιμότητα και αποτρέποντας αιφνιδιαστικές αυξήσεις. Παρά το γεγονός ότι τα έσοδα εισπράττονται από τον παραχωρησιούχο, το Δημόσιο διατηρεί το δικαίωμα να μεταβάλει την κατηγοριοποίηση των οχημάτων και να επιβάλλει πρόσθετες πολιτικές, εφόσον τηρούνται οι βασικοί κανόνες της σύμβασης.

Διαβάστε επίσης: