Εκτάκτως συνεδριάζει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για τις ρωσικές παραβιάσεις – Πώς τα φτηνά drones του Πούτιν έφεραν τον πανικό σε ΝΑΤΟ και ΕΕ

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα συνεδριάσει τη Δευτέρα, μετά από αίτημα της Εσθονίας, για να εξετάσει την παραβίαση του εναέριου χώρου της από ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη την Παρασκευή. Πρόκειται για την πρώτη φορά στα 34 χρόνια συμμετοχής της χώρας στον ΟΗΕ που ζητά έκτακτη συνεδρίαση.

Το Ταλίν κατήγγειλε ότι τρία οπλισμένα ρωσικά αεροσκάφη εισήλθαν στον εναέριο χώρο του για 12 λεπτά, χαρακτηρίζοντας το περιστατικό «μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας της Μόσχας να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ». Ο Εσθονός ΥΠΕΞ Margus Tsahkna δήλωσε πως «η συμπεριφορά της Ρωσίας δεν συνάδει με τις ευθύνες ενός μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας».

Η παραβίαση ήταν η τέταρτη φέτος για την Εσθονία και η τρίτη του εναέριου χώρου κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ μόνο τον Σεπτέμβριο, μετά την Πολωνία και τη Ρουμανία.

Η Μόσχα αρνήθηκε τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας ότι τα αεροσκάφη της ακολούθησαν προγραμματισμένη πορεία από την Καρελία προς το Καλίνινγκραντ.

Τι αποκαλύπτουν οι εισβολές ρωσικών drones για την ικανότητα του ΝΑΤΟ

Η συζήτηση που άνοιξε μετά τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Πολωνίας και της Εσθονίας από ρωσικά drones δεν περιορίζεται στο ερώτημα εάν η Μόσχα έστειλε τα μη επανδρωμένα οχήματα σκόπιμα μέσα στον χώρο του ΝΑΤΟ. Το βασικό ζητούμενο είναι τι αποκαλύπτει η στρατιωτική αντίδραση για τη μακροπρόθεσμη δυνατότητα της συμμαχίας να αντεπεξέλθει σε αυτή την εξελισσόμενη απειλή.

Οι πολωνικές αρχές περιγράφουν τα drones ως τύπου “Gerbera”, κατασκευασμένα από κόντρα πλακέ και φελιζόλ και συχνά χρησιμοποιούμενα ως δόλωμα. Η ουκρανική υπηρεσία πληροφοριών εκτιμά ότι το κόστος παραγωγής κάθε τέτοιου drone φτάνει περίπου στα 10.000 δολάρια. Αντιθέτως, για να τα αποτρέψουν απογειώθηκαν μαχητικά F-16 και F-35 του ΝΑΤΟ — αεροσκάφη αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Πρόκειται για μια αποτελεσματική επίδειξη ισχύος που, όμως, συνοδεύεται από μεγάλο λειτουργικό κόστος: δεκάδες χιλιάδες δολάρια μόνο σε καύσιμα και συντήρηση για κάθε απογείωση.

«Η ασυμμετρία του κόστους δεν λειτουργεί», παρατηρεί ειδικός, επισημαίνοντας την ασύμμετρη σχέση ανάμεσα σε φτηνά επιθετικά μέσα και ακριβές απαντήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι το ΝΑΤΟ δεν έχει την ικανότητα να αναχαιτίσει μαζικές επιθέσεις drones — άλλωστε, πέρυσι στην κρίσιμη αναχαίτιση της ιρανικής επίθεσης κατά του Ισραήλ η συμμαχία και οι σύμμαχοι επέδειξαν υψηλό επίπεδο αποτελεσματικότητας. Όμως το συνολικό κόστος μιας τέτοιας άμυνας (το Ισραήλ εκτίμησε ότι ξεπέρασε το ένα δισεκατομμύριο δολάρια σε εκείνη την περίπτωση) την καθιστά μακροπρόθεσμα μη βιώσιμη.

Όπως σημειώνει άλλος αναλυτής, «πριν από την Ουκρανία, πολλές δυτικές αμυντικές τεχνολογίες απλά δεν έπαιρναν υπόψη την απειλή των drones». Η εμπειρία των τελευταίων χρόνων δείχνει ότι απαιτείται νέα προσέγγιση: ιδέες όπως το «τείχος drone» —ένα πολυεπίπεδο δίκτυο ανίχνευσης και αναχαίτισης— προωθούνται έντονα στις χώρες της Βαλτικής και λαμβάνουν υποστήριξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως λέει ο διευθύνων σύμβουλος της MARSS, «πιθανώς ένα μεγάλο μέρος των πολωνικών συνόρων θα μπορούσε να έχει καλυφθεί τώρα με ένα τείχος drone».

Παράλληλα, τα εξοπλιστικά συστήματα και οι διαδικασίες προμηθειών εμφανίζουν σημαντικά εμπόδια. «Τα συστήματα προμηθειών του ΝΑΤΟ βρίσκονται ακόμα στη δεκαετία του ’80», τονίζει στέλεχος εταιρείας αμυντικών ηλεκτρονικών. Η αντίθεση γίνεται εμφανής: «Αν μια χώρα θέλει να αγοράσει εξοπλισμό για την Ουκρανία, έχει έναν γρήγορο τρόπο για να το κάνει. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει ουσιαστικά μια διαδικασία προμηθειών δύο ταχυτήτων στην Ευρώπη», εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος της Robin Radar Systems. Η πρακτική εμπειρία επιβραβεύει τη δυνατότητα γρήγορης αντίδρασης — ενώ η παραδοσιακή, γραφειοκρατική ροή προμηθειών παραμένει αργή και δυσλειτουργική.

Από την πλευρά των λύσεων, ειδικοί προτείνουν έναν συνδυασμό «πολύ ακριβών δυνατοτήτων» — όπως F-35 και μπαταρίες Patriot — με φθηνότερα, ευέλικτα συστήματα αναχαίτισης drones που έχουν αναπτυχθεί στην Ουκρανία. Όπως παρατηρεί στέλεχος, «το κλειδί είναι ένας συνδυασμός: πολύ ακριβές ικανότητες και πράγματα που μπορεί να είναι λίγο λιγότερο αξιόπιστα αλλά πολύ φθηνότερα και κλιμακώσιμα».

Στο παρασκήνιο, κατασκευαστές όπλων προσαρμόζονται: ο διευθύνων σύμβουλος της Norwegiας Nammo ανέφερε στο CNN ότι εργάζονται για «μεγαλύτερες ποσότητες πυραύλων χαμηλού κόστους», με στόχο «να αντιστοιχίσουν την τιμή του πυραύλου με τον στόχο που καταρρίπτουμε». Η σκέψη είναι απλή αλλά κρίσιμη: όταν το κόστος του αμυντικού πυρομαχικού ξεπερνά κατά πολύ το κόστος του επιθετικού μέσου, η οικονομική πίεση καθίσταται μέρος της σύγκρουσης.

Συνολικά, η εικόνα που προκύπτει είναι αυτή μιας μετάβασης: το ΝΑΤΟ διαθέτει δεξιότητες και μέσα για να απαντήσει, αλλά οι τρέχουσες δομές, οι διαδικασίες και οι σχετικά περιορισμένοι πόροι για την αντιμετώπιση μαζικών, χαμηλού κόστους απειλών δημιουργούν κενά. Όπως καταλήγουν αναλυτές, «το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να ξοδεύει εκατομμύρια για να καταρρίπτει drones που κοστίζουν ελάχιστα» — μια στρατηγική που δύσκολα είναι βιώσιμη χωρίς ριζικές προσαρμογές σε τεχνολογία, προμήθειες και επιχειρησιακή νοοτροπία.