Η απόφαση για παράταση της εργασίας πέραν των 40 ετών ασφάλισης εξελίσσεται σε ασύμφορη επιλογή για χιλιάδες ασφαλισμένους, καθώς τα νέα δεδομένα αποκαλύπτουν ότι οι προσαυξήσεις στη σύνταξη είναι ελάχιστες έως μηδαμινές.

Σύμφωνα με ειδικούς στην κοινωνική ασφάλιση, το γεγονός αυτό μετατρέπει την εργασία μετά την 40ετία σε «παγίδα εισφορών», με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένοι να καταβάλουν υψηλές εισφορές χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα στις συντάξιμες αποδοχές τους.

1

Το ισχύον σύστημα υπολογισμού της σύνταξης μετά την 40ετία καταλήγει να ακυρώνει κάθε έννοια ανταποδοτικότητας, δημιουργώντας ισχυρό αντικίνητρο για παράταση του εργασιακού βίου.

Τα νέα στοιχεία που προκύπτουν από την επεξεργασία πραγματικών σεναρίων συνταξιοδότησης με 40, 41, 43 και 45 έτη ασφάλισης δείχνουν ότι οι αυξήσεις που δίνονται για κάθε επιπλέον έτος είναι ελάχιστες – σε πολλές περιπτώσεις κάτω από 1% ετησίως. Την ίδια στιγμή, οι εισφορές που συνεχίζουν να καταβάλλονται από εργαζόμενο και εργοδότη παραμένουν αμετάβλητες, επιβαρύνοντας δυσανάλογα τους «μακροχρόνιους» ασφαλισμένους.

Το πρόβλημα με τους συντελεστές αναπλήρωσης

Το πρόβλημα ξεκινά από το ποσοστό αναπλήρωσης, δηλαδή το ποσοστό του συντάξιμου μισθού που μετατρέπεται σε σύνταξη. Μέχρι τα 40 έτη ασφάλισης, το ποσοστό αυξάνεται με ρυθμό 2,55% ανά έτος, δίνοντας ουσιαστικό κίνητρο για παράταση του εργασιακού βίου έως την 40ετία.

Ωστόσο, από το 41ο έτος και μετά, η προσαύξηση πέφτει στο 0,5% ανά επιπλέον έτος, με αποτέλεσμα να μειώνεται δραστικά το όφελος για τον ασφαλισμένο. Η απότομη αυτή αλλαγή οδηγεί σε στασιμότητα της σύνταξης παρά τη συνέχιση της καταβολής εισφορών.

Τι δείχνουν τα παραδείγματα

Τα αριθμητικά παραδείγματα που έχουν επεξεργαστεί ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης είναι αποκαλυπτικά:

-Ασφαλισμένος με 39 έτη ασφάλισης και μέσο μισθό 2.300 ευρώ δικαιούται σύνταξη 1.528 ευρώ. Αν μείνει ένα έτος επιπλέον, στα 40, η σύνταξη αυξάνεται στα 1.586 ευρώ. Η διαφορά: 58 ευρώ μηνιαίως ή 700 ευρώ ετησίως.

-Ο ίδιος ασφαλισμένος, με 41 έτη, λαμβάνει 1.598 ευρώ – μόλις 12 ευρώ περισσότερα από τα 40 έτη, δηλαδή 144 ευρώ τον χρόνο.

-Με 43 έτη ασφάλισης, η σύνταξη φτάνει στα 1.621 ευρώ – μόλις 23 ευρώ επιπλέον για δύο χρόνια παραμονής στην εργασία, ή 276 ευρώ τον χρόνο.

Οι διαφορές αυτές είναι τόσο μικρές, που δεν αντισταθμίζουν ούτε καν τις ετήσιες ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλει ένας εργαζόμενος για τους μισθούς αυτούς. Ενδεικτικά, ένας εργαζόμενος με 2.300 ευρώ μεικτές αποδοχές πληρώνει μαζί με τον εργοδότη του πάνω από 8.000 ευρώ εισφορές ετησίως, για να λάβει τελικά προσαύξηση σύνταξης κάτω των 150 ευρώ τον χρόνο.

Τα στοιχεία ανά εισοδηματική κατηγορία

Η στρέβλωση δεν αφορά μόνο τα υψηλά εισοδήματα. Αντιθέτως, όσο χαμηλότερος είναι ο συντάξιμος μισθός, τόσο μικρότερη είναι και η προσαύξηση στη σύνταξη μετά την 40ετία:

-Για μισθό 1.400 ευρώ, η σύνταξη με 40 έτη είναι 1.136 ευρώ. Με 41 έτη γίνεται 1.143 ευρώ. Διαφορά: μόλις 7 ευρώ μηνιαίως.

-Με 45 έτη, η σύνταξη φτάνει τα 1.171 ευρώ – αύξηση μόλις 35 ευρώ σε πέντε έτη.

Το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται για όλους τους συντάξιμους μισθούς, αποδεικνύοντας ότι η μείωση της αναπλήρωσης δεν κάνει διακρίσεις: πλήττει εξίσου τους χαμηλόμισθους και τους μέσους μισθωτούς, που επιλέγουν να παραμείνουν στην εργασία, προσδοκώντας μια αξιοπρεπέστερη σύνταξη.

Ο φαύλος κύκλος της πρόωρης αποχώρησης

Η στρέβλωση αυτή λειτουργεί τελικά ως αντικίνητρο για την παραμονή στην εργασία. Ασφαλισμένοι με 37 έως 40 έτη επιλέγουν να αποχωρήσουν χωρίς καθυστέρηση, φοβούμενοι ότι η παραμονή τους δεν θα έχει ουσιαστικό όφελος.

Πρακτικά, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: το σύστημα δεν ανταμείβει την εργασία μετά τα 40 έτη → οι ασφαλισμένοι αποχωρούν νωρίτερα → περιορίζεται η διάρκεια καταβολής εισφορών → αυξάνεται η πίεση στα ταμεία λόγω υψηλότερων συντάξεων για μεγαλύτερο διάστημα ζωής.

Η μαζική αποχώρηση με 40ετία ενισχύει ακόμη περισσότερο το δημογραφικό πρόβλημα του ασφαλιστικού συστήματος, καθώς λιγότεροι εργαζόμενοι καλούνται να στηρίξουν περισσότερους συνταξιούχους, για περισσότερα χρόνια.

Η ανάγκη αναθεώρησης – Τι προτείνουν οι ειδικοί

Όλο και περισσότερες φωνές, από τον χώρο της κοινωνικής ασφάλισης και της οικονομικής πολιτικής, ζητούν να επανεξεταστεί το πλαίσιο υπολογισμού των ποσοστών αναπλήρωσης.

Κεντρική πρόταση αποτελεί η επιστροφή της ετήσιας προσαύξησης στο 2,55% και μετά την 40ετία, τουλάχιστον έως τα 45 έτη. Μια τέτοια ρύθμιση θα είχε πολλαπλά οφέλη:

-Δικαιότερη μεταχείριση των ασφαλισμένων που καταβάλλουν εισφορές επί δεκαετίες.

-Κίνητρο παραμονής στην εργασία, ειδικά για εξειδικευμένους και έμπειρους εργαζόμενους.

-Ενίσχυση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων, μέσω παρατεταμένης ασφάλισης.

-Αντιστροφή του κύματος πρόωρης συνταξιοδότησης, που συρρικνώνει το εργατικό δυναμικό.

Διαβάστε επίσης