Ο κόσμος της τεχνητής νοημοσύνης βρισκόταν σε κατάσταση σχετικής σταθερότητας. Ηγετικές δυνάμεις όπως η OpenAI, η Google και η Meta ανέπτυσσαν τα μοντέλα τους σε ένα περιβάλλον τεχνολογικής υπεροχής, αισθανόμενοι ότι η Κίνα, παρά την πρόοδο της, παρέμενε τουλάχιστον μια πενταετία πίσω. Ώσπου εμφανίστηκε η DeepSeek.

Η startup με έδρα την Hangzhou της Κίνας παρουσίασε το μοντέλο R1 στις αρχές του 2025, ισχυριζόμενη ότι ξεπέρασε σε βασικά tests απόδοσης το GPT-4 της OpenAI – και μάλιστα με μόλις 5% του κόστους κατασκευής του. Η είδηση δεν έμεινε στα τεχνολογικά forums: πυροδότησε αλυσιδωτές αντιδράσεις στις αγορές, με απώλειες ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων στο αμερικανικό χρηματιστήριο. Ξαφνικά, η τεχνητή νοημοσύνη δεν ήταν μόνο ένα τεχνολογικό στοίχημα. Έγινε πεδίο γεωπολιτικής μάχης.

1

Λιάνγκ Ουενφένγκ: Ο ντροπαλός ηγέτης που μισεί τη δημοσιότητα

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Deepseek (@deepseekglobal)

Στην καρδιά της DeepSeek βρίσκεται ο Λιάνγκ Ουενφένγκ – ένας εσωστρεφής Κινέζος μηχανικός, με φωνή χαμηλή και βλέμμα απορροφημένο. Οι συνεργάτες του τον φωνάζουν «lǎo bǎn», το αντίστοιχο του «αφεντικού», αλλά η συμπεριφορά του θυμίζει περισσότερο μοναχικό ερευνητή παρά CEO. Δεν δίνει συνεντεύξεις. Δεν εμφανίζεται σε δημόσιες εκδηλώσεις. Συχνά προτιμά να «παρίσταται» σε σημαντικές συναντήσεις μέσω ολογραφικής απεικόνισης.

Κι όμως, όσοι δούλεψαν μαζί του λένε ότι γνωρίζει την τεχνολογία καλύτερα από τους ίδιους τους ερευνητές του. Είναι οραματιστής αλλά και μανιακός με τις λεπτομέρειες. Αγαπά τις τεχνικές συζητήσεις, ενθαρρύνει τους interns να αναλαμβάνουν ερευνητικές πρωτοβουλίες και δεν φοβάται τα «ακραία» μονοπάτια στην αρχιτεκτονική των μοντέλων. Τον αποκαλούν «Tech Madman». Είναι ένας συνδυασμός ευφυίας, εμμονής και μοναχικότητας που θυμίζει άλλες θρυλικές μορφές του τεχνολογικού κόσμου.

High-Flyer: Από τα αλγοριθμικά μοντέλα στο όραμα για AGI

Πριν από την DeepSeek, υπήρχε η High-Flyer Quant – ένα hedge fund με έδρα επίσης την Hangzhou, το οποίο ίδρυσε ο Λιάνγκ το 2015 μαζί με συμφοιτητές του από το Zhejiang University. Η εταιρεία έκανε θραύση στις αλγοριθμικές συναλλαγές, βασισμένη σε αυτοματοποιημένα μοντέλα και big data.

Τα κέρδη της High-Flyer τροφοδότησαν κάτι πολύ μεγαλύτερο: την κατασκευή υπερυπολογιστών με χιλιάδες μονάδες γραφικών Nvidia. Μέσα στην πανδημία, όταν άλλες εταιρείες έκαναν περικοπές, ο Λιάνγκ επένδυε μαζικά σε υποδομές τεχνητής νοημοσύνης. Το 2022, η High-Flyer κατείχε περισσότερες από 10.000 κάρτες Nvidia A100, γεγονός που την έκανε μια από τις μεγαλύτερες υπολογιστικές υποδομές στον κόσμο εκτός Silicon Valley.

Η DeepSeek γεννήθηκε ως spin-off αυτής της υποδομής, με μία μόνο αποστολή: να οδηγήσει την Κίνα στην εποχή της γενικής τεχνητής νοημοσύνης (AGI).

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Deepseek (@deepseekglobal)


Το μοντέλο R1 και η πρόκληση προς τη Δύση

Η «έκρηξη» συνέβη τον Ιανουάριο του 2025. Το DeepSeek R1 εμφανίστηκε ξαφνικά, με επιδόσεις ανώτερες των δυτικών ανταγωνιστών σε κρίσιμα tests και με μια αρχιτεκτονική που βασιζόταν σε sparsity: μία τεχνική κατανομής των εσωτερικών λειτουργιών του μοντέλου σε «ειδικούς τομείς» που ενεργοποιούνται ανάλογα με το ερώτημα.

Η στρατηγική αυτή επιτρέπει σημαντική μείωση του υπολογιστικού κόστους, αλλά απαιτεί εξαιρετική τεχνική εκλέπτυνση για να μην μειωθεί η ποιότητα των απαντήσεων. Η DeepSeek τα κατάφερε. Το V3 – ο πρόδρομος του R1 – εντυπωσίασε ειδικούς από την Hugging Face και την Google, ενώ η αναφορά πως το κόστος ανάπτυξής του έφτασε μόλις τα 5,6 εκατ. δολάρια προκάλεσε σοκ στην τεχνολογική κοινότητα.

Η καχυποψία των ΗΠΑ και οι κατηγορίες για κατασκοπεία

Η αντίδραση της Δύσης ήταν σχεδόν άμεση – και ιδιαίτερα επιθετική. Επιτροπές του αμερικανικού Κογκρέσου χαρακτήρισαν τη DeepSeek «άμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια», καταγγέλλοντας κλοπή δεδομένων από την OpenAI και παράνομη απόκτηση απαγορευμένων chips της Nvidia μέσω τρίτων εταιρειών.

Ο CEO της Anthropic, Ντάριο Αμοντέι, απαίτησε αυστηρότερους εξαγωγικούς περιορισμούς, ενώ ακόμα και ο Sam Altman της OpenAI προειδοποίησε δημοσίως για τον κίνδυνο διαρροής τεχνολογίας στην κινεζική κρατική μηχανή. Η DeepSeek, από την πλευρά της, αρκέστηκε σε αυτόματες απαντήσεις email του τύπου: «Ευχαριστούμε για την προσοχή και την υποστήριξή σας».

Hangzhou: Η Silicon Valley της Ασίας

Η DeepSeek δεν είναι μόνη. Στην ίδια πόλη – τη Hangzhou – αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς και άλλες startups που συγκροτούν αυτό που η κινεζική αγορά αποκαλεί «Six Little Dragons». Game Science (gaming με AI), BrainCo (νευρωνικές διασυνδέσεις), ρομποτικές εταιρείες και εργαλεία 3D μοντελοποίησης δημιουργούν ένα νέο τεχνολογικό οικοσύστημα με στήριξη από το κράτος και τεράστιες επενδύσεις.

Η Alibaba, από την άλλη, επενδύει 53 δισ. δολάρια σε νέα data centers, η Baidu αναβαθμίζει τα Ernie LLMs, και η Huawei κατασκευάζει υπολογιστικά συστήματα που ανταγωνίζονται την Nvidia. Το αφήγημα περί κινεζικής τεχνολογικής καθυστέρησης καταρρέει.

Η επανάσταση των «χαμηλών πόρων»

Ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση που φέρνει η DeepSeek είναι η απόδειξη ότι δεν χρειάζονται πια δισεκατομμύρια για να ανταγωνιστείς τους «γιγαντιαίους» παίκτες της AI. Το μοντέλο ανάπτυξης του Λιάνγκ είναι εσωτερικά αποτελεσματικό, βασισμένο σε εσωτερική εκπαίδευση ταλέντων, υποδομές low-cost, και στρατηγική διαφάνειας ως προς τον κώδικα – αλλά όχι ως προς τις προθέσεις.

Είναι το αντίστροφο του μοντέλου της OpenAI: όπου οι Αμερικανοί επενδύουν στη μυστικότητα, η DeepSeek επενδύει στην ευρύτερη υιοθέτηση και στη φιλοσοφία open-source. Το σλόγκαν της: «Talk is cheap. Show me the code.»

Τι σημαίνει αυτό για τη Δύση και την Ελλάδα

Η εμφάνιση της DeepSeek, είτε πρόκειται για πραγματική επανάσταση είτε για επικοινωνιακό πυροτέχνημα, αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι πια μονοπώλιο της Silicon Valley. Οι ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τις στρατηγικές τους.

Η εξάρτηση από αμερικανικά ή κινεζικά μοντέλα δεν είναι μονόδρομος. Η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως να επενδύσει σε δικές της υποδομές, open-source projects και ερευνητικά οικοσυστήματα – αλλιώς θα παραμείνει απλός χρήστης σε ένα πεδίο όπου άλλοι ορίζουν τους κανόνες.

Διαβάστε επίσης:

DeepSeek vs. OpenAI: Η μάχη για το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης

DeepSeek: Μεταβίβασε δεδομένα χρηστών σε κινεζική εταιρεία, σύμφωνα με την αρμόδια ρυθμιστική αρχή της Σεούλ

Τεχνητή Νοημοσύνη: Οι Big Tech αυξάνουν τις ετήσιες δαπάνες τους – Πάνω από $500 δισ. στο πρόγραμμα