Με αργά και σταθερά βήματα μεταμορφώνεται σε ενεργειακό κόμβο η Ελλάδα, καθώς όχι μόνο αυξάνει συστηματικά τις επενδύσεις στις διασυνδέσεις, αλλά και προσθέτει σε αυτές διεθνή έργα που ενισχύουν τη θέση της στο διεθνή ενεργειακό χάρτη.

“Πολλές χώρες θέλουν να γίνουν ενεργειακοί κόμβοι, η Ελλάδα είναι ήδη διασυνδεδεμένη με την Ιταλία, τις βαλκανικές χώρες, την Τουρκία και σχεδιάζει να συνδεθεί και με Γερμανία, Αίγυπτο και Κύπρο ενώ προμηθεύει με LNG την Ευρώπη από Αλεξανδρούπολη και Ρεβυθούσα. Είναι ήδη ενεργειακό κόμβος και θέλει να γίνει ακόμη ισχυρότερος”, αναφέρει χαρακτηριστικά υψηλόβαθμος αξιωματούχος.

1

Παρότι η διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου παραμένει σε αναμονή, δεν έχουν αλλάξει οι σχεδιασμοί, διαμηνύει η ίδια πηγή, και είναι θέμα χρονισμού η επανεκκίνηση του έργου.

Στο μεταξύ, γίνονται κινήσεις στη γεωστρατηγική σκακιέρα που ωριμάζουν το έργο, αναφέρουν οι ίδιες πηγές και σταδιακά θα οδηγήσουν στην επανεκκίνησή του. Και σημειώνουν, ότι η  ένταξη του GSI, από το Ισραήλ, στο ευρύτερο σχεδιασμό του IMEC (Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης)  δίνει στο  ευρωπαϊκό έργο PCI, μια διεθνούς σημασίας γεωστρατηγική υποστήριξη και είναι θέμα κατάλληλου χρόνου, το έργο να ξεκινήσει.

Υπενθυμίζεται, ότι στη διπλωματική συνάντηση η οποία πραγματοποιήθηκε στις αρχές του μήνα, μεταξύ του Πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου και του Κύπριου Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη, με τη συμμετοχή του Υπουργού Ενέργειας Ελί Κοέν και του Κύπριου Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Γιώργου Παπαναστασίου, συμφωνήθηκε ότι το ηλεκτρικό καλώδιο (έργο IMEC) που θα συνδέει τις δύο χώρες – και, στο μέλλον, θα συνδέει την Κύπρο με την Ευρώπη – θα υπογραφεί φέτος. Η τοποθέτηση του καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας είναι εξαιρετικά σημαντική για την ενεργειακή ασφάλεια του Ισραήλ, που θεωρείται «νησιωτικό έθνος» από ενεργειακής άποψης και δεδομένου ότι ο διάδρομος υποδομών θα αποτελέσει σύνδεσμο μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ Ινδίας και Ευρώπης.

O Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC)  στοχεύει στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης μέσω της ενίσχυσης της συνδεσιμότητας και της οικονομικής ολοκλήρωσης μεταξύ Ασίας, Περσικού Κόλπου και Ευρώπης.

Όμως, παρά τη βεβαιότητα που εκφράζεται από την ελληνική πλευρά ότι το έργο θα γίνει, οι καθυστερήσεις δημιουργούν επιπλοκές, και όπως αναφέρουν πηγές από την κυπριακή πλευρά, η έλλειψη ορατότητας δημιουργεί επιφυλάξεις και δυσκολίες στην έγκριση του συνόλου των δαπανών του έργου από τους ρυθμιστές.

Στο επίκεντρο τα ενεργειακά έργα

Όπως υπογραμμίστηκε στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο, η κυβέρνηση εστιάζει στην πορεία ανάδειξης της Ελλάδας σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο, με τα έργα διασύνδεσης, θωράκισης των υποδομών και έξυπνης διαχείρισης της ενέργειας να αποκτούν χαρακτήρα εθνικής προτεραιότητας. Το χθεσινό ΚΥΣΟΙΠ, υπό την προεδρία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη, έθεσε στο επίκεντρο την ανάγκη επιτάχυνσης των μεγάλων ενεργειακών και υποδομών έργων που αποτελούν το «κλειδί» για τη σταθερότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ασφάλεια του ενεργειακού μας συστήματος.

Το στοίχημα είναι διπλό: Αφενός να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο, ανθεκτικό δίκτυο ικανό να ενσωματώσει την ταχύτατη αύξηση της πράσινης ενέργειας, και αφετέρου να καταστεί η Ελλάδα κρίσιμος δίαυλος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου σε επίπεδο Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Διασυνδέσεις Δωδεκανήσων και Βορείου Αιγαίου: Έργα-πυλώνες του ΑΔΜΗΕ

Ξεχωριστή έμφαση δόθηκε στα δύο μεγαλύτερα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων που προγραμματίζει ο ΑΔΜΗΕ: τη διασύνδεση των Δωδεκανήσων (προϋπολογισμού 2,05 δισ. ευρώ) και του Βορείου Αιγαίου (1,2 δισ. ευρώ), με εκτιμώμενη ολοκλήρωση το 2029 και το 2030 αντίστοιχα. Παρά την πρόοδο στις μελέτες γραφείου, και τα δύο έργα καθυστερούν λόγω ελλείψεων στα detailed marine surveys – τις υποθαλάσσιες έρευνες που είναι απαραίτητες για την οριστική χάραξη των διαδρομών.

Η κυβερνητική στόχευση είναι σαφής: η επιτάχυνση των διαδικασιών χρηματοδότησης, ώστε να διασφαλιστούν οι κοινοτικοί πόροι και να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος σε έργα που θα διαμορφώσουν το ενεργειακό μέλλον της νησιωτικής Ελλάδας, μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος ηλεκτροδότησης και τις εκπομπές ρύπων.  Στο πλαίσιο αυυτό σχεδιάζονται και προχωρούν ηλεκτρικές διασυνδέσεις με τα Δωδεκάνησα και το Βόρειο Αιγαίο, καθώς επίσης και με τις γειτονικές μας χώρες, όπως αυτές έχουν ανακοινωθεί (όπως πχ Κρήτη-Κύπρος-Ισραήλ, Ιταλία, Αίγυπτος). Ισχύουν, επίσης, και προχωρούν όλες οι διεθνείς συμφωνίες της χώρας που θα καταστήσουν την Ελλάδα διεθνή ενεργειακό κόμβο.

Το ΕΣΠΑ 2028–2034 ως εργαλείο και η νέα γενιά έργων

Καθώς αρκετά από τα έργα παρουσιάζουν καθυστερήσεις ή τεχνικά εμπόδια, ο κυβερνητικός σχεδιασμός στρέφεται ήδη στο επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο. Η προετοιμασία για το νέο ΕΣΠΑ 2028–2034 έχει ξεκινήσει, με στόχο την ένταξη των ώριμων έργων αλλά και τη διασφάλιση μιας πιο συνεκτικής στρατηγικής ανάπτυξης δικτύων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Στόχος είναι να αρθούν οι περιφερειακές ενεργειακές ανισότητες και να θωρακιστεί η χώρα απέναντι σε γεωπολιτικούς και κλιματικούς κινδύνους. Το black out που έπληξε πριν λίγο καιρό την Ισπανία, αφήνοντας 60 εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς ρεύμα, είναι το πλέον ηχηρό παράδειγμα του τι σημαίνει ενεργειακή ευαλωτότητα.