• Άποψη του Φράγματος και του κτίσματος, αντιγράφου του Θησαυρού των Αθηναίων, περίπου 1931 Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    The Mononews Lab

    90 χρόνια από την κατασκευή του Φράγματος του Μαραθώνα: Μια έκθεση ταξίδι στο παρελθόν

    • NewsRoom

    Παράταση έως τις 29 Μαρτίου 2020 παίρνει η μεγάλη επετειακή έκθεση της ΕΥΔΑΠ με τίτλο «Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ – 90 ΧΡΟΝΙΑ ΦΡΑΓΜΑ ΜΑΡΑΘΩΝΑ», εξαιτίας της αυξημένης προσέλευσης και του έντονου ενδιαφέροντος του κόσμου.

    Ενενήντα χρόνια ζωής συμπληρώνει φέτος το Φράγμα του Μαραθώνα και το γιορτάζει με μια αφιερωματική έκθεση του ιστορικού αρχείου της ΕΥΔΑΠ, προσφέροντας στο κοινό δίοδο γνώσης σε αδημοσίευτο υλικό.

    Τα εμβληματικά έργα τόσο του Φράγματος του Μαραθώνα όσο και της τεχνητής λίμνης εγκαινιάστηκαν το 1929 και συμπληρώνουν φέτος τα 90 χρόνια από την έναρξη της λειτουργίας τους. Για τον λόγο αυτό, η ΕΥΔΑΠ διοργανώνει, στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος) μια ειδική έκθεση, αφιερωμένη στην ιστορία του Φράγματος.

    Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 12 Νοεμβρίου και θα διαρκέσει έως τις 29 Μαρτίου, έπειτα από την παράταση που πήρε λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος του κοινού. Η έκθεση αποτελείται από στοιχεία του τεκμηριωμένου υλικού του Ιστορικού Αρχείου της ΕΥΔΑΠ.

    Συνεργείο που εργάστηκε στη διάνοιξη της Σήραγγας Μπογιατίου, σε αναμνηστική φωτογραφία Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Ειδικότερα, η έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό του Φράγματος, καθώς και της τεχνητής λίμνης, το οποίο διατίθεται τόσο σε έντυπη όσο και σε ψηφιακή μορφή, ενώ στα εκθέματα περιλαμβάνονται αρχιτεκτονικά σχέδια και χάρτες, επίσης σε έντυπη, αλλά και ψηφιακή παρουσίαση.

    Παράλληλα, οι επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με έγγραφα τεκμήρια του έργου του Φράγματος, όπως συμβάσεις, επιστολές και άλλα επίσημα έγγραφα, καθώς και βιβλία και να δουν από κοντά αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του Φράγματος, όπως εργαλεία χρήσης της κατασκευής και της καθημερινής ζωής του Φράγματος του Μαραθώνα στα τέλη της δεκαετίας του 1920.

    Κατασκευή υδαταποθήκης στο Γαλάτσι, 1929 Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Η έκθεση παρουσιάζει, επιπροσθέτως, μια εντυπωσιακή τρισδιάστατη αναπαράσταση της κατασκευής του Φράγματος του Μαραθώνα, ενώ η εμπειρία των επισκεπτών ολοκληρώνεται με την προβολή μιας κινηματογραφικής ταινίας μικρού μήκους της εποχής, στην οποία αποκαλύπτονται στιγμιότυπα από τις φάσεις του εργοταξίου του Φράγματος του Μαραθώνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πλάνα είχαν γυριστεί με την τεχνική του βωβού κινηματογράφου, έχουν μονταριστεί για το σκοπό της έκθεσης και έχουν επενδυθεί ηχητικά.

    Η έκθεση αποτελείται συνολικά από τρεις κεντρικές θεματικές ενότητες, οι οποίες σχετίζονται με πολλά και διαφορετικά θέματα που αφορούν, άμεσα ή έμμεσα, στο Φράγμα του Μαραθώνα.

    Τα εγκαίνια του Φράγματος του Μαραθώνα. Στο κέντρο απεικονίζεται ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, 1929 Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Πιο αναλυτικά, η έκθεση μας εξηγεί πώς έφτανε στο σπίτι κάθε Αθηναίου πόσιμο νερό πριν την κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα, ενώ παράλληλα κάνει και μια παρουσίαση του πώς η επιστήμη και οι νέες τεχνολογίες μπορούν να υπηρετήσουν τους σκοπούς της υγιεινής. Επιπλέον, η έκθεση αφηγείται στους επισκέπτες της μια ιστορία για το πώς ήταν η ζωή στον Μεσοπόλεμο, καθώς και πώς εξελίχθηκε η υδροδοτική κατάσταση της Αθήνας από τη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους έως σήμερα.

    Αναβρυτήρια που τοποθέτησε η Ελληνική Εταιρεία Υδάτων για τους διερχόμενους στο Ζάππειο
    Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Η έκθεση φιλοξενεί ειδικότερα μια ενότητα που επικεντρώνεται στις λεπτομέρειες της κατασκευής του Φράγματος, ξεκινώντας την εξιστόρηση από την περιπέτεια της σύμβασης του ελληνικού κράτους με την εταιρεία ULEN, την περιγραφή της προσωπικότητας του ίδιου του κύριου ULEN, αλλά και των συνοδευτικών έργων που πραγματοποιήθηκαν, όπως, για παράδειγμα, η κατασκευή της Σήραγγας Μπογιατίου, οι Μονάδες Επεξεργασίας Νερού και το δίκτυο διανομής νερού στην πόλη. Στην ίδια ενότητα περιλαμβάνονται σημαντικές πληροφορίες και για άλλα σπουδαία έργα, όπως το λιμάνι της Χαλκίδας, ο σταθμός άντλησης θαλάσσιου ύδατος στο Φάληρο, αλλά και ο ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός στο Καστρί.

    Τα εγκαίνια του Φράγματος του Μαραθώνα, 1929 Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Μια πολύ ενδιαφέρουσα ενότητα της έκθεσης είναι εκείνη που σχετίζεται με την προσπάθεια να διατηρηθούν στον ανθρώπινο συλλογικό νου έργα τέτοιας σπουδαιότητας, εγχείρημα το οποίο θα ενσαρκωθεί μέσω της παρουσίασης του ιστορικού αρχείου της ΕΥΔΑΠ, αλλά και μέσα από τις συλλογές φωτογραφιών, αλλά και τις κινηματογραφικές παραγωγές σχετικά με το εργοτάξιο.

    Στιγμιότυπο από την τελετή εγκαινίων του νέου δικτύου ύδρευσης των πόλεων Αθηνών, Πειραιώς και περιχώρων, στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, 03 Ιουνίου 1931. Η Ελληνική Εταιρεία Υδάτων διαφημίζεται μέσω της τοποθέτησης πιδάκων νερού στην τελετή των εγκαινίων.
    Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Σε άλλη ενότητα της έκθεσης παρουσιάζονται όλοι εκείνοι οι παράγοντες οι οποίοι καθιστούν την κατασκευή του Φράγματος ένα πρότυπο και πολυπληθές εργοτάξιο. Στην ενότητα αυτή, διακρίνονται εύστοχα η αξία του πειραματισμού, της έρευνας και της καινοτομίας, ενώ αναδεικνύεται το εργατικό δυναμικό, με Αμερικανούς και Έλληνες μηχανικούς. Οι επισκέπτες θα έχουν, μάλιστα, την ευκαιρία να γνωρίσουν μερικούς από τους σημαντικότερους ανθρώπους του έργου.

    Εργασίες μηχανικών για την κατασκευή της Σήραγγας Μπογιατίου
    Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Σημειώνεται, τέλος, ότι η έκθεση κάνει και μία αναφορά στην εξελικτική πορεία της υδροδότησης της Αθήνας μετά την κατασκευή του Φράγματος του Μαραθώνα, ενώ εξηγεί και τη μετάβαση από την ΕΕΥ στην ΕΥΔΑΠ.

    Μηχανικός και εργάτης του έργου φωτογραφίζονται στο μεγάλο μεταλλικό δακτύλιο που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της Σήραγγας του Μπογιατίου, 1928
    Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Στο Ιστορικό Αρχείο της ΕΥΔΑΠ διασώζονται ποικίλης μορφής τεκμήρια, τα οποία αποτυπώνουν την πολυετή ιστορία και διαδοχική λειτουργία της Εταιρείας, μέσω της Ελληνικής Εταιρείας Υδάτων των Πόλεων Αθηνών-Πειραιώς και Περιχώρων και του Οργανισμού Αποχετεύσεως Πρωτευούσης, καθώς και τη σχέση της εξέλιξης του υδροδοτικού και αποχετευτικού συστήματος με την ανάπτυξη της αθηναϊκής κοινωνίας.

    Συνεργείο που εργάστηκε στη διάνοιξη της Σήραγγας Μπογιατίου, σε αναμνηστική φωτογραφία Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Το 2016 συστάθηκε η Υπηρεσία Εταιρικής Υπευθυνότητας & Ιστορικού Αρχείου, η οποία είναι αρμόδια για τη συγκέντρωση, φύλαξη, διαχείριση και αξιοποίηση (καταγραφή, τεκμηρίωση, ψηφιοποίηση βάσει διεθνών προτύπων, δημιουργία κατάλληλων συνθηκών διατήρησης) του Ιστορικού Αρχειακού Υλικού της ΕΥΔΑΠ. Υπάγεται στη Διεύθυνση Επικοινωνίας & Εταιρικών Σχέσεων.

    Άποψη του Φράγματος Μαραθώνα, π. 1930-1931 Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Το έργο του Ιστορικού Αρχείου εντάσσεται στο πλαίσιο των δράσεων του Δικτύου Πολιτισμού της ΕΥΔΑΠ. Το Δίκτυο Πολιτισμού εκφράζει την ευρύτερη προσπάθεια της ΕΥΔΑΠ για την ανάπτυξη μίας ενιαίας πολιτιστικής ταυτότητας και πολιτικής, με στόχο την παραγωγή δράσεων που προάγουν την ιστορία της και τροφοδοτούν με εκπαιδευτικές και πολιτιστικές παροχές το δίκτυο της κοινωνίας.

    Στάδιο κατασκευής του Φράγματος Μαραθώνα, 1927 Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

    Η ορθή διαχείριση του αρχειακού υλικού ιστορικής σημασίας αποτελεί εργαλείο για τη μελέτη της ιστορίας της Ελλάδας, την εύκολη πρόσβαση στη γνώση και την αξιοποίηση του. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΥΔΑΠ διαθέτει «Πολιτική Διαχείρισης Ιστορικού Αρχείου», στην οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται και οι διαδικασίες διαχείρισης, απόκτησης και πρόσβασης του κοινού σε αυτό.

    Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη στο ευρύ κοινό, ενώ την επιμέλειά της έχει αναλάβει η Ερατώ Κουτσουδάκη.

    Ώρες και ημέρες λειτουργίας Έκθεσης:

    -Δευτέρα Κλειστά
    -Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη 9:00-13:30
    -Παρασκευή 9:00-20:00
    -Σάββατο 11:00-16:00
    -Κυριακή 10:00-18:00

    Πρόσβαση

    Πειραιώς 254, Ταύρος Λεωφορείο:
    Λεωφορείο: 049 (Πειραιάς – Ομόνοια).
    Στάση: Σχολή Καλών Τεχνών.
    Περπατήστε 1 λεπτό μέχρι τον προορισμό.

    Λεωφορείο: 914 (Ομόνοια – Λαχαναγορά – Παλαιά Κοκκινιά).
    Στάση: Σχολή Καλών Τεχνών.
    Περπατήστε 1 λεπτό μέχρι τον προορισμό.

    ΗΣΑΠ: Γραμμή 1.
    Σταθμός: Καλλιθέας.
    Περπατήστε 10 λεπτά μέχρι τον προορισμό.

    Περισσότερες πληροφορίες στο https://www.facebook.com/events/572195596861034/ και στο www.eydap.gr