ΣτΕ: «Όχι» στην ανέγερση πολυώροφων κτιρίων που «κρύβουν» την Ακρόπολη

Μπλοκάρει κάθε ανέγερση πολυώροφων οικοδομών που κρύβουν τη θέα προς την Ακρόπολη και το Συμβούλιο της Επικρατείας. Ακολουθώντας την πάγια νομολογία του, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε ξανά προσφυγές, με τις οποίες διεκδικείτο το χτίσιμο κτιρίων άνω των 17.50 μ. στην περιοχή Μακρυγιάννη στο Κουκάκι.

«Δεν νοείται ισότητα στην παρανομία και συνεπώς, ακόμη και αν η Διοίκηση κακώς εφήρμοσε τον νόμο σε άλλες περιπτώσεις, δεν υποχρεούται η ίδια ούτε τα Δικαστήρια να τον εφαρμόσουν κακώς και στο μέλλον», είπαν οι ανώτατοι δικαστές αντικρούοντας τον ισχυρισμό των αιτούντων «γιατί να μην χτίσουμε κι εμείς, αφού άλλοι έχτισαν πριν από εμάς πολυώροφα κτίρια».

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με μία πρώτη απόφαση της (705/2020) απέρριψε αίτηση ακυρώσεως κατά κανονιστικής αποφάσεως του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την οποία επιβλήθηκε, για ένα έτος, αναστολή χορήγησης οικοδομικών αδειών και εκτέλεσης εργασιών για την ανέγερση κτιρίων με ύψος άνω των 17.50 μ. στην περιοχή Μακρυγιάννη,  εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της πόλεως των Αθηνών.

Με την απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος επιδιώκεται να αποτραπεί προσωρινά η ανέγερση πολυώροφων κτιρίων κοντά στην Ακρόπολη, τα οποία υποβαθμίζουν το μνημείο και τον περιβάλλοντα χώρο του, προκειμένου η Διοίκηση να επανεξετάσει το πολεοδομικό καθεστώς της περιοχής και στη συνέχεια να θεσπίσει ειδικούς όρους και περιορισμούς δόμησης για την προστασία της.

Με μία δεύτερη απόφαση (706/2020), η Ολομέλεια του ΣτΕ απέρριψε απέρριψε αίτηση με την οποία ζητείτο η ακύρωση απόφασης της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, που ανακαλούσε προηγούμενη απόφαση της για ανέγερση εννεαώροφου κτιρίου με τρία υπόγεια και δώμα με πέργκολα και ασκεπή πισίνα σε ακίνητο επί των οδών Μισαραλιώτου και Τσάμη Καρατάση, στην περιοχή Μακρυγιάννη του Δήμου Αθηναίων, εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της πόλεως των Αθηνών και επίσης για την επισκευή υφισταμένου διώροφου διατηρητέου κτηρίου εντός του ακινήτου.

«Επιβάλλεται η προστασία των μνημείων»

Το Συμβούλιο της Επικρατείας, στις αποφάσεις του, επανέλαβε την πάγια νομολογία του, τα άρθρα του Συντάγματος και τις διατάξεις του νόμου που επιβάλλουν την αποτελεσματική προστασία των μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων. Προς τούτο τα όργανα του Κράτους οφείλουν να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα, προληπτικά και κατασταλτικά, κανονιστικά ή ατομικά, ώστε να εξασφαλίζεται στο διηνεκές η αποτελεσματική προστασία των μνημείων και του αναγκαίου για την ανάδειξή τους περιβάλλοντος χώρου.

Με την πρώτη απόφαση κρίθηκε ότι η αναστολή οικοδομικών αδειών και εργασιών, με την οποία επιδιώκεται η αποτροπή δημιουργίας πραγματικών καταστάσεων που θα δυσχέραιναν τον πολεοδομικό σχεδιασμό, αποτελεί προσωρινό περιορισμό της ιδιοκτησίας, επιβάλλεται χάριν του δημοσίου συμφέροντος, ήτοι για την προστασία του οικιστικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος και υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο.

Με αντίστοιχες σκέψεις κρίθηκε ότι το επιβληθέν μέτρο της αναστολής κινείται εντός των πλαισίων της εξουσιοδοτήσεως και δεν θίγει υπέρμετρα την ιδιοκτησία, διότι δεν επιβάλλει πλήρη απαγόρευση δομήσεως αλλά μερική, επιτρέπει δε επαρκή εκμετάλλευση του ακινήτου με την ανέγερση οικοδομών μέχρι 17,50 μ.

Περαιτέρω κρίθηκε ότι θεμιτώς ελήφθη υπ’ όψη ως κριτήριο το ύψος των οικοδομών, διότι η Διοίκηση διαπίστωσε ότι η ανέγερση πολυώροφων κτιρίων γύρω από την Ακρόπολη υποβαθμίζει το μνημείο και τον περιβάλλοντα χώρο του.

Επίσης κρίθηκε ότι η επιλογή του ύψους των 17,5 μ. δεν είναι αυθαίρετο διότι στοιχεί προς τα ύψη που προβλέπει, για τις αμέσως γειτνιάζουσες με την επίδικη περιοχές, το π.δ. της 19.2-5.3.1975, το οποίο καθορίζει μειωμένα ύψη χάριν της προστασίας των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας.

Τέλος, κρίθηκε ότι δεν παραβιάσθηκε η αρχή της ισότητας εκ του ότι η Διοίκηση είχε επιτρέψει την ανέγερση άλλων υψηλών κτιρίων στην περιοχή βάσει των διατάξεων του ΓΟΚ και του ΝΟΚ, διότι δεν νοείται ισότητα στην παρανομία και συνεπώς, ακόμη και αν η Διοίκηση κακώς εφήρμοσε τον νόμο σε άλλες περιπτώσεις, δεν υποχρεούται η ίδια ούτε τα Δικαστήρια να τον εφαρμόσουν κακώς και στο μέλλον.

«Υποβαθμίζεται η Ακρόπολη»

Με τη δεύτερη απόφαση του ΣτΕ κρίθηκε ότι νομίμως το Κ.Α.Σ. επανεξήτασε προηγούμενη γνωμοδότησή του, με την οποία είχε θεωρήσει ότι το εννεαώροφο κτίριο δεν βλάπτει την Ακρόπολη και ότι εντάσσεται αρμονικά στο δομημένο περιβάλλον της περιοχής, και πρότεινε την ανάκληση της χορηγηθείσας εγκρίσεως, εν όψει ιδίως του νέου στοιχείου της αυτοψίας των μελών του τόσο επί τόπου όσο και από τον Ιερό Βράχο, και της διαπίστωσης ότι το κτίριο υποβαθμίζει με το ύψος και τον όγκο του την Ακρόπολη, που αποτελεί μνημείο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ενώ δεν εντάσσεται και στο περιβάλλον της περιοχής διότι είναι υψηλότερο των όμορων κτιρίων πλην ενός.

Ετσι, κρίθηκε ότι νομίμως η Υπουργός Πολιτισμού ανακάλεσε την προηγούμενη έγκρισή της, και δη εντός ευλόγου χρόνου μικρότερου των επτά μηνών, για τους ανωτέρω, δημοσίου συμφέροντος, λόγους της προστασίας των μνημείων και του περιβάλλοντος της περιοχής.