Κεμάλ Ατατούρκ
Περιεχόμενα
Σημαντικά γεγονότα συνέβησαν σαν σήμερα 10 Νοεμβρίου. Το 1938 πεθαίνει ο Κεμάλ Ατατούρκ. Ο Τούρκος στρατιωτικός έγινε ο πρώτος πρόεδρος της τουρκικής δημοκρατίας.
Ο στρατιωτικός, πολιτικός και αναμορφωτής Κεμάλ Ατατούρκ (Mustafa Kemal Ataturk) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 12 Μαΐου 1881 από ταπεινής καταγωγής τουρκική οικογένεια και ονομάστηκε Μουσταφά. Κατά τη φοίτησή του στη στρατιωτική σχολή, ένας δάσκαλός του που τον θαύμαζε του συνέστησε να πάρει το όνομα Κεμάλ, που σημαίνει ωριμότητα και τελειότητα.
Ως στέλεχος του οθωμανικού στρατού αγωνίστηκε για την ανεξαρτησία της πατρίδας του, αναπτύσσοντας παράλληλα έντονη πολιτική δράση. Ο επιτυχής απελευθερωτικός αγώνας του εναντίον των δυνάμεων της Αντάντ (συμμαχία Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας), μετά την ήττα της Τουρκίας κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενέπνευσε πολλά εμβρυώδη κράτη της Ασίας και της Αφρικής να αγωνιστούν για την ανεξαρτησία τους.
Ο Μουσταφά Κεμάλ οραματίστηκε ένα κοσμικό τουρκικό κράτος και το έκανε πραγματικότητα, κυβερνώντας απολυταρχικά. Στις 29 Οκτωβρίου 1923 ανακήρυξε την Τουρκική Δημοκρατία κι έγινε ο πρώτος πρόεδρός της. Τον επόμενο χρόνο κατάργησε το Χαλιφάτο, θέτοντας σε εφαρμογή το ευρύ μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα.
Έκλεισε όλα τα ιδρύματα που βασίζονταν στο ισλαμικό κανονικό δίκαιο. Κατάργησε το παραδοσιακό σύστημα εκπαίδευσης, που ήταν κυρίως θρησκευτικό, και ίδρυσε λαϊκά σχολεία νέου τύπου. Εκσυγχρόνισε το νομικό οθωμανικό σύστημα και θέσπισε την πλήρη ισότητα των δύο φύλων. Τα ανατολίτικα καλούπια στο ντύσιμο, που είχαν θρησκευτική σημασία, πετάχτηκαν για να φορεθούν ευρωπαϊκά ρούχα.
Το 1928 αντικατέστησε την αραβική γραφή με το λατινικό αλφάβητο και φρόντισε να διαδοθεί στο λαό η δυτική κλασική μουσική και το θέατρο. Με ένα ευρύ πρόγραμμα ερευνών στο πεδίο της τουρκικής γλώσσας και ιστορίας, θέλησε να ενισχύσει ως συνεκτικό δεσμό την εθνική συνείδηση, αντί για τη θρησκεία. Το 1933 δημοσιεύθηκε νόμος με τον οποίο έγινε υποχρεωτική η χρήση οικογενειακού ονόματος στους πολίτες και η Εθνοσυνέλευση έδωσε στον Κεμάλ το όνομα Ατατούρκ (Πατέρας των Τούρκων).
Ο αναμορφωτής του τουρκικού κράτους πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 1938 στην Κωνσταντινούπολη.
Στις 10 Νοεμβρίου, το 1986, αφήνει την τελευταία του πνοή ο Τζακ Πάλανς. Ανήκει στην ξεχωριστή κατηγορία των ηθοποιών που πήραν Όσκαρ σε ηλικία 70+. Γεννημένος στις 18 Φεβρουαρίου 1919, τιμήθηκε με το Όσκαρ β’ αντρικού ρόλου το 1991, σε ηλικία 72 ετών. Τα πους απς αλά… Ρόκι στην τελετή απονομής συγκαταλέγονται στις πιο χαρακτηριστικές στιγμές στην ιστορία των Όσκαρ.
Γεγονότα σαν σήμερα 10 Νοεμβρίου
1674: Με τη συνθήκη του Ουέστμινστερ, η Ολλανδία παραδίδει τις Νέες Ολλανδίες (οι σημερινές πολιτείες της Νέας Υόρκης, Νιου Τζέρσι, Ντέλαγουερ και Κονέκτικατ) στην Αγγλία
1942: Β’ Παγκόσμιος: Η Γερμανία εισβάλλει στη φιλογερμανική και ανεξάρτητη μέχρι τότε Γαλλία του Βισί
1969: Πρεμιέρα στην τηλεόραση για τη δημοφιλή παιδική σειρά Sesame Street
1972: Σημειώνεται αεροπειρατεία στην πτήση Southern Always Flight 49 που απογειώνεται από την Αλαμπάμα. Το αεροπλάνο τελικά προσγειώνεται στην Αβάνα της Κούβας, όπου και συλλαμβάνονται οι αεροπειρατές
1979: Εκτροχιασμός τρένου με επικίνδυνα χημικά και εκρηκτικά δυτικά του Τορόντο οδηγεί σε τεράστια έκρηξη και στη μαζικότερη εκκένωση σε καιρό ειρήνης στη Β. Αμερική
1989: Στο Βερολίνο, χιλιάδες πολίτες ζητωκραυγάζουν ενόσω αρχίζουν σιγά-σιγά να γκρεμίζουν το Τείχος, μία μέρα μετά την επίσημη απόφαση που επέτρεψε, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, στους Ανατολικογερμανούς να ταξιδέψουν ελεύθερα στο δυτικό Βερολίνο και τη δυτική Γερμανία.
1995: Στη Νιγηρία, ο συγγραφέας και ακτιβιστής Κεν Σάρο-Ουίουα απαγχονίζεται με εντολή της κυβέρνησης
2007: Κατά τη διάρκεια συνεδρίου στη Χιλή, ο βασιλιάς της Ισπανίας Χουάν Κάρλος λέει στον πρόεδρο της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες «Γιατί δεν το βουλώνεις;», επειδή ο δεύτερος διέκοπτε συνεχώς την ομιλία του πρωθυπουργού της Ισπανίας Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεζ Θαπατέρο. Η φράση – στα ισπανικά – γίνεται, μεταξύ άλλων, viral, logo, μπλουζάκι και domain name
Γεννήσεις σαν σήμερα 10 Νοεμβρίου
1483: Μαρτίνος Λούθηρος, Γερμανός ιερέας και θεολόγος, από τις πιο σημαντικές φιγούρες της εκκλησιαστικής Μεταρρύθμισης του 16ου αιώνα, θεμελιωτής των δογμάτων και πρακτικών του Προτεσταντισμού
1730: Όλιβερ Γκόλντσμιθ, Ιρλανδός συγγραφέας, γνωστός για τις θεατρικές του κωμωδίες
1759: Φρίντριχ Σίλερ, Γερμανός λογοτέχνης, φιλόσοφος και ιστορικός
1879: Βάτσελ Λίντσι, Αμερικανός ποιητής, που τα ποιήματά του διακρίνονται για τη μουσική τους ποιότητα
1880: Τζέικομπ Επστάιν, Αμερικανοβρετανός γλύπτης, από τους πρωτοπόρους της μοντέρνας γλυπτικής
1889: Κλοντ Ρέινς, Αμερικανός ηθοποιός, γνωστός από κλασικές ταινίες όπως οι «Καζαμπλάνκα» και «Ο Αόρατος Άνθρωπος»
1919: Μιχαήλ Καλάσνικοφ, Ρώσος σχεδιαστής όπλων, που σχεδίασε το ΑΚ-47, γνωστό και με την ονομασία «Καλάσνικοφ»
1923: Χάτσικο, Γιαπωνέζος σκύλος
1925: Ρίτσαρντ Μπάρτον, Βρετανός ηθοποιός
1928: Ένιο Μορικόνε, πολυβραβευμένος Ιταλός συνθέτης, γνωστός από τη μουσική επένδυση σε ταινίες του Σέρτζιο Λεόνε
1960: Νιλ Γκέιμαν, Βρετανός συγγραφέας βιβλίων φαντασίας και κόμικς και ενίοτε σεναριογράφος
1986: Ηλίας Ηλιάδης, Έλληνας τζουντόκα που κέρδισε χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του 2004 και χάλκινο το 2012
Θάνατοι σαν σήμερα 10 Νοεμβρίου
1891: Αρθούρος Ρεμπώ, Γάλλος ποιητής της σχολής της Παρακμής, πρόδρομος του σουρεαλισμού
1938: Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός (1ος πρόεδρος της Τουρκίας)
2006: Τζακ Πάλανς, Αμερικανός καρατερίστας ηθοποιός
2007: Νόρμαν Μέιλερ, μείζων Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος, γνωστός για τα βιβλία «Οι γυμνοί και οι νεκροί» και «Οι στρατιές της νύχτας»
2010: Ντίνο ντε Λαουρέντις, Ιταλός κινηματογραφικός παραγωγός
2015: Χέλμουτ Σμιτ, Γερμανός πολιτικός
