Μάτι: Καύσωνας, μειωμένη υγρασία και άνεμοι ταχύτητας 95 χλμ οι συνθήκες την ημέρα της τραγωδίας

Τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συντέθηκε το δραματικό σκηνικό της τραγωδίας στο Μάτι, το καλοκαίρι του 2018 παρουσίασαν επιστήμονες του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, σε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση που δημοσίευσαν στο «Δελτίο της Αμερικανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας».

Στην επιστημονική ανάλυση εξηγείται επακριβώς η μετεωρολογική κατάσταση που επικράτησε στην Αττική την 23η Ιουλίου 2018, όταν ξέσπασε η μεγάλη πυρκαγιά στο Μάτι, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 102 άνθρωποι.

Η μελέτη, που «υπογράφεται» από τους ερευνητές Κώστα Λαγουβάρδο και Βάσω Κοτρώνη και τους επιστημονικούς συνεργάτες Θοδωρή Γιάνναρο και Σταύρο Ντάφη, βασίζεται, τόσο στις μετρήσεις των μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου στην περιοχή, όσο και των αποτελεσμάτων υψηλής ανάλυσης μετεωρολογικών μοντέλων και επιθυμεί να αναδείξει τον κομβικό ρόλο που διαδραμάτισε η παρουσία ισχυρών καταβατικών ανέμων στη γρήγορη εξάπλωση της δασικής πυρκαγιάς.

Οι καιρικές συνθήκες στην Αττική την ημέρα της τραγωδίας

Σύμφωνα με όσα αποτιμά η έρευνα, η θερμοκρασία στις ανατολικές ακτές της Αττικής εκείνη την ημέρα έφτασε τους 39 βαθμούς, η υγρασία έπεσε στο 19% πριν το ξέσπασμα της φωτιάς, ενώ οι ριπές του ανέμου από τα δυτικά ξεπέρασαν τα 95 χιλιόμετρα την ώρα. Ο συνδυασμός αυτών των μετεωρολογικών συνθηκών, σε συνδυασμό με την τοπογραφία της περιοχής, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι επιστήμονες, οδήγησε σε μία ακραία και μη ελεγχόμενη συμπεριφορά της δασικής πυρκαγιάς, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται και από τους υπολογισμούς των πυρο-μετεωρολογικών δεικτών.

Σημαντικός παράγοντας, όπως επισημαίνει η μελέτη, είναι η σωστή καταγραφή της καύσιμης ύλης και ειδικότερα σε περιοχές μικτής ζώνης, εκεί δηλαδή, όπου υπάρχει συνύπαρξη οικισμών και δάσους, όπως στην περίπτωση του Ματιού. Καθοριστική συμβολή παρέχει επίσης και η επιτυχημένη λειτουργία του προγνωστικού μοντέλου εξάπλωσης πυρκαγιάς «IRIS» του Αστεροσκοπείου, για την πρόβλεψη της κίνησης του μετώπου της φωτιάς.

Σύμφωνα με τους ερευνητές του ΕΑΑ, το συγκεκριμένο σύστημα φαίνεται πως εξελίσσεται σε ένα χρήσιμο εργαλείο, το οποίο επιχειρησιακά μπορεί να στηρίξει τις προσπάθειες πυρόσβεσης. Η ομάδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών-meteo παρείχε επιχειρησιακά προγνώσεις εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών το καλοκαίρι του 2019 σε όλες τις περιπτώσεις που ζητήθηκε η ενεργοποίηση του IRIS από το Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος.

Ο επικεφαλής επιστήμων της έρευνας, κ. Κώστας Λαγούβαρδος ρωτήθηκε για το αν υπάρχει πιθανότητα να επαναληφθεί ένα «Μάτι», να υπάρξει δηλαδή ακόμη μια τέτοια τραγωδία. Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Λαγούβαρδος απάντησε: «Παρόλο που οι μετεωρολογικές συνθήκες ήσαν όντως ακραίες εκείνη την ημέρα, παρόμοιες συνθήκες παρουσιάζονται κάποιες φορές και σε αρκετές περιοχές μέσα στο καλοκαίρι, ειδικά σε ημέρες με πολύ ενισχυμένους βόρειους ανέμους».

Αναφορικά με το αν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικότερα μια παρόμοια καταστροφή, ο κ. Λαγούβαρδος δήλωσε «Σε μεγάλο βαθμό ναι. Η πύκνωση των δικτύων αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών και η εκτέλεση μετεωρολογικών προγνώσεων σε υψηλή ανάλυση επιτρέπουν πλέον τόσο την ποσοτικοποίηση πυρο-μετεωρολογικών δεικτών με υψηλή πιστότητα από την προηγούμενη ημέρα, όσο και την παρακολούθηση των καιρικών συνθηκών σε πραγματικό χρόνο, όταν έχουμε σε εξέλιξη ένα γεγονός δασικής πυρκαγιάς».

Εξηγώντας το τι πρέπει να επιτευχθεί μελλοντικά, ώστε να αποφευχθεί μια τέτοια τραγωδία, ο ερευνητής πρότεινε «τη στενή συνεργασία όλων των εμπλεκομένων επιστημονικών και επιχειρησιακών φορέων, την πύκνωση των μετεωρολογικών δικτύων και την επιχειρησιακή εφαρμογή μοντέλων εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών, όπως το σύστημα ΙΡΙΣ», το οποίο παρουσιάστηκε στη σχετική δημοσίευση.