Κλιματική αλλαγή: Μεγάλοι οι κίνδυνοι για τις μεταφορές και τις υποδομές

Την ανάγκη να δοθεί η προτεραιότητα στις επενδύσεις που προλαμβάνουν την κλιματική αλλαγή σε υποδομές και μεταφορές υπογράμμισαν στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν σήμερα η Ελληνική Εταιρεία Logistics και η Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη των Ηνωμένων Εθνών, σχετικά με την «1^η Διεθνή Διάσκεψη για τις Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στα Δίκτυα Μεταφορών», που θα πραγματοποιηθεί στις 18 & 19 Νοεμβρίου στο Ίδρυμα Ευγενίδου.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, μερικά εκ των οποίων αυξάνονται σε ένταση και συχνότητα, λόγω της κλιματικής αλλαγής, έχουν ως αποτέλεσμα καταστροφές στις υποδομές μεταφορών, λειτουργικές διαταραχές και πιέσεις στην ικανότητα και την αποτελεσματικότητα της αλυσίδας εφοδιασμού.

Οι κίνδυνοι που απειλούν τις μεταφορές περιλαμβάνουν κατάρρευση γεφυρών, διάβρωση οδοστρώματος, στρέβλωση σιδηροδρομικών γραμμών, και έχουν σοβαρές ευρύτερες επιπτώσεις όχι μόνο στις μεταφορές αλλά και στο εμπόριο, τον τουρισμό, συνολικά την οικονομία.

Οι ζημιές στα σιδηροδρομικά και οδικά δίκτυα ετησίως (χωρίς τους θαλάσσιους και ποτάμιους λιμένες και τα αεροδρόμια), λόγω της κλιματικής αλλαγής, ανέρχονται στα 22 δις. δολάρια, ποσό που σχετίζεται με άμεσες ζημιές, ενώ δεν περιλαμβάνει έμμεσες απώλειες από καθυστερήσεις κ.λπ.).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα όσον αφορά την Ελλάδα αποτελεί η φονική πλημμύρα τον Νοέμβριο του 2017 που «έπνιξε» τη Δυτική Αττική και περισσότερο την Μάνδρα, την Νέα Πέραμο, την Μαγούλα και την Ελευσίνα, προκαλώντας τον θάνατο 24 ατόμων ενώ υπήρξαν και μεγάλες υλικές καταστροφές. Σημειώνεται πως πρόκειται για την τρίτη μεγαλύτερη πλημμύρα στην Αττική με βάση τον αριθμό των νεκρών οι οποίοι ανήλθαν στους 23.

Όπως επεσήμανε στη συνέντευξη ο επικεφαλής του τομέα Υποδομών – Μεταφορών της Οικονομικής Επιτροπής για την Ευρώπη του ΟΗΕ Κωνσταντίνος Αλεξόπουλος, υποδομές που κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του ’50 ή του ’70 τώρα υποφέρουν λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Επιπλέον, αποκάλυψε ότι η Επιτροπή έχει αποτυπώσει σε έναν ηλεκτρονικό χάρτη (GIS) τις υποδομές μεταφορών μαζί με τα σενάρια για τις ανά περιοχή πιθανές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Διευκρίνισε ότι ο ΟΗΕ δεν προσδιορίζει για καμία χώρα ποια σημεία είναι ευαίσθητα ή όχι. Από τους χάρτες αυτούς προκύπτει έμμεσα ποίες είναι οι υποδομές που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς βρίσκονται σε περιοχές που είναι ευάλωτες σε πλημμύρες, πυρκαγιές, υψηλές θερμοκρασίες κ.α

 

Στο επίκεντρο αυτοκινητόδρομοι και λιμάνια 

 Χαρακτηριστικά, τα σενάρια που εξετάζονται στη μελέτη, τα οποία αφορούν την περίοδο 2051-2080 υποδεικνύουν ότι μεγάλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και της Πορτογαλίας, Ισπανίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Τουρκίας, μπορεί να έχουν 50-60 περισσότερες ημέρες καύσωνα το χρόνο και λιγότερες βροχοπτώσεις.

Επιπλέον, καταγράφονται 21 ευρωπαϊκοί αυτοκινητόδρομοι (μεταξύ αυτών ο Ε55 που καταλήγει στη Δυτική Ελλάδα) στους οποίους θα πρέπει να γίνει ανάλυση επιπτώσεων για εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, ενώ 169 λιμάνια της χώρας μας θα αντιμετωπίσουν το 2080 τον κίνδυνο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Κατά τη διάρκεια περιόδων με πολύ υψηλές θερμοκρασίες, οι φθορές στις σιδηροδρομικές γραμμές, κυρίως η  κάμψη λόγω θερμότητας, επιβάλλουν περιορισμούς στην ταχύτητα κίνησης.

 Η ξηρασία και η υψηλή θερμοκρασία οδηγούν σταδιακά στην καθίζηση της ασφάλτου, γεγονός που επηρεάζει την απόδοση και την ανθεκτικότητα. Το πρόσθετο ετήσιο κόστος για την αναβάθμιση του ασφαλτικού συνδετικού υλικού για την Ευρωπαϊκή Ένωση κυμαίνεται, βάσει σεναρίων, μεταξύ 38,5-135 εκατ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2040-2070 και 65-210 εκατ. ευρώ μεταξύ 2070-2100.

Ωστόσο, σημειώνεται ότι οι οδικές επιφάνειες συνήθως αντικαθίστανται κάθε 20 χρόνια. Ως εκ τούτου, οι κλιματικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη κατά την αντικατάσταση.

Ακόμα, οι έντονες βροχοπτώσεις, οι πλημμύρες και οι ξηρασίες, μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά από ένα βαρύ γεγονός βροχόπτωσης.

Για τον λόγο αυτού, πέρα από απόκριση έκτακτης ανάγκης, απαιτούνται μέτρα στήριξης της δομικής ακεραιότητας, της συντήρησης δρόμων, γεφυρών και συστημάτων αποστράγγισης. Τα μελλοντικά έξοδα για την προστασία γεφυρών από πλημμύρες έχουν εκτιμηθεί σε περισσότερα από 500 εκατ. ευρώ ετησίως για την ΕΕ.