«Εθνικός πρωταθλητής» το Δημόσιο στο κάπνισμα!

Με στοχευμένες δράσεις, οι οποίες θα υλοποιηθούν μέχρι το τέλος του χρόνου, ξεκινά η αντικαπνιστική εκστρατεία στη χώρα, μετά την έγκριση του σχεδίου του υπουργού Υγείας, κ. Βασίλη Κικίλια, από τον πρωθυπουργό.

Η εκκίνηση, μάλιστα, για την αντικαπνιστική εκστρατεία γίνεται από τα δημόσια κτήρια, δηλαδή τη Βουλή, τα υπουργεία, τα νοσοκομεία, τα σχολεία και γενικότερα τις δημόσιες υπηρεσίες.

Πρόκειται για μία απόφαση η οποία ανακοινώθηκε μετά τη συνάντηση που είχε ο πρωθυπουργός με τον υπουργό Υγείας, η οποία έχει ουσιαστικό, αλλά και συμβολικό χαρακτήρα.

«Όταν το ίδιο το κράτος δεν εφαρμόζει τον νόμο, χάνει αυτομάτως το ηθικό πλεονέκτημα να ζητεί ή να επιχειρεί την εφαρμογή του νόμου σε τρίτους, όπως για παράδειγμα στους ιδιοκτήτες καταστημάτων ή στους πολίτες. Όταν βγαίνει υπουργός και παραδέχεται ότι καπνίζει σε χώρους που απαγορεύεται το κάπνισμα ή όταν μιλά για το κάπνισμα παρουσιάζοντας το ως μαγκιά του, δεν μπορεί ο ελεγκτικός μηχανισμός να επιβάλλει κυρώσεις για την μη εφαρμογή του νόμου. Η καθαρή πολιτική βούληση είναι η αφετηρία για την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας, και το ίδιο το δημόσιο είναι πεδίον δόξης λαμπρόν» λέει, μιλώντας στο protothema.gr, ο επικεφαλής της Επιτροπής εμπειρογνωμόνων που θα παίξει κομβικό ρόλο στην αντικαπνιστική εκστρατεία, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας, κ. Παναγιώτης Μπεχράκης.

«Πρώτος στόχος είναι η σωστή εφαρμογή της νομοθεσίας έτσι όπως έχει γίνει σε όλη την Ευρώπη. Δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι δεν μπορεί να γίνει στην Ελλάδα ό,τι γίνεται στην Ινδία ή την Τουρκία», ανέφερε χαρακτηριστικά στον ραδιοφωνικό σταθμό ΘΕΜΑ 104,6 ο κ. Μπεχράκης.

Και πρόσθεσε: «Είναι ζήτημα εκτεταμένης μορφής βίας το κάπνισμα. Αν κάποιος καπνίσει ένα πούρο δίπλα σας, δεν έχετε κάποιον νόμο να σας προστατεύσει».

Ο κ. Μπεχράκης εμφανίζεται, ωστόσο, αισιόδοξος ότι η προσπάθεια τώρα θα πετύχει γιατί «ο Έλληνας δεν είναι αντικοινωνικό ον. Ο Έλληνας δίδαξε τη διαβίωση σε πολιτισμένος όρους συνθήκης».

«Πρωταθλητής» στο κάπνισμα το Δημόσιο

Όπως γράφει το «Πρώτο Θέμα», επιβεβαιώνοντας την εικόνα που έχουν πολλοί πολίτες, τα στοιχεία των σχετικών ελέγχων δείχνουν πως στα κρατικά κτήρια το κάπνισμα είναι σχεδόν ανεξέλεγκτο.

Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις δεν τηρούνται ούτε τα προσχήματα. Χαρακτηριστικό  παράδειγμα η περίπτωση με τον επικεφαλής της ΗΔΙΚΑ, ο οποίος έφτασε να παραγγέλνει -και να αναρτάται αυτό στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ- σταχτοδοχεία για το γραφείο του και για τις ανάγκες των επισκεπτών του!

Οι Επιθεωρητές του Σώματος Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ) οι οποίοι έχουν μεταξύ των άλλων σημαντικών αρμοδιοτήτων τους, και τον έλεγχο για το κάπνισμα, έχουν διαχειριστεί τα τελευταία χρόνια πλήθος καταγγελιών που αφορούν δημόσιες υπηρεσίες. Νοσηλευτικά ιδρύματα, Κέντρα Υγείας, σχολικές μονάδες, πανεπιστήμια, δημαρχεία, υπουργεία, Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (ΔΟΥ), ασφαλιστικά ταμεία, αθλητικά κέντρα, φιγουράρουν στον μακρύ κατάλογο των δημοσίων κτηρίων και υπηρεσιών που διαπιστώθηκαν παραβάσεις του νόμου για το κάπνισμα.

Ενδεικτικά, αναφέρονται τα νοσοκομεία Λαμίας, Δράμας, Αλεξανδρούπολης, νοσοκομεία της Αττικής όπως «Αγία Όλγα», «Γ. Γεννηματάς», Τζάνειο, Ιπποκράτειο, Μεταξά, ΚΑΤ, Ευαγγελισμός. Ακόμη, σε δημοτικά όπως στην Πετρούπολη, σε Λύκεια στη Νίκαια, στη Δραπετσώνα, στον Πειραιά, στο ΤΕΙ Πειραιά, στο Πανεπιστήμιο Πειραιά αλλά και στο κτήριο του υπουργείου Υγείας στο Μαρούσι. Σε δημαρχεία όπως στην Καλλιθέα, σε αθλητικά κέντρα όπως στη Γλυφάδα, σε ασφαλιστικά ταμεία όπως στο ΤΕΑΔΥ, των δημοσίων υπαλλήλων, σε εφορίες όπως στην Παλλήνη, στο Γαλάτσι, τη Νέα Ιωνία κα.

Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις οι έλεγχοι ολοκληρώνονταν με αυστηρές συστάσεις προς τους αρμοδίους για την τήρηση του αντικαπνιστικού νόμου, καθώς δεν υπήρχε πολιτική βούληση για την εφαρμογή του νόμου.

Στην πράξη δηλαδή οι ίδιοι οι έλεγχοι ακυρώνονταν με την ολοκλήρωσή τους αφού δεν υπήρχε καμία κύρωση. Σημειωτέον, οι υπεύθυνοι των δημοσίων υπηρεσιών έχουν πειθαρχικές και χρηματικές κυρώσεις για τη μη τήρηση του αντικαπνιστικού νόμου στις υπηρεσίες ευθύνης τους.

Από το 2009 που τέθηκε σε ισχύ ο αντικαπνιστικός νόμος Αβραμόπουλου μέχρι σήμερα η σχετική νομοθεσία παρέμεινε κυρίως στα χαρτιά – φωτεινή εξαίρεση το 2011 που ενεργοποιήθηκε και η γραμμή 1142 για τις καταγγελίες των πολιτών και η οποία ουσιαστικά έκτοτε απενεργοποιήθηκε.

Το 2018, κι ενώ η υπομονή της κοινωνίας άρχιζε να εξαντλείται σε ό,τι αφορά την κυβερνητική απάθεια για την μη τήρηση του αντικαπνιστικού νόμου, ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, επανέφερε το ζήτημα της εντατικοποίησης των ελέγχων και προστίμων σύμφωνα με τον αντικαπνιστικό νόμο. Νομοθέτησε μάλιστα και τσουχτερά πρόστιμα 1.500 ευρώ για τους οδηγούς που καπνίζουν σε οχήματα όταν επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών, που όμως δεν επιβλήθηκαν ποτέ. Όλο αυτό το…χαμένο διάστημα οι καταγγελίες γίνονταν είτε στο ΣΕΥΥΠ το οποίο όταν επρόκειτο για καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος τις προωθούσε στις διευθύνσεις της εκάστοτε Περιφέρειας, είτε γίνονταν στις ελεγκτικές υπηρεσίες των Δήμων, πχ στη Δημοτική Αστυνομία ή στους επόπτες υγείας. Ωστόσο, οι έλεγχοι ήταν αναιμικοί συμβαδίζοντας με τη γενικότερη χαλαρή κυβερνητική στάση απέναντι στο κάπνισμα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πέρυσι ο Δήμος Αθηναίων πραγματοποίησε στην Αθήνα μόλις 3.016 ελέγχους, κατά τους οποίους προέκυψαν 513 περιπτώσεις παραβάσεων.

Πλέον τα δεδομένα είναι διαφορετικά.

Οπως αναφέρει ο επικεφαλής του ΣΕΥΥΠ, κ. Σταύρος Ευαγγελάτος, «με βάση τις κυβερνητικές εξαγγελίες θα υλοποιήσουμε πρόγραμμα τακτικών ελέγχων σε ολο το φάσμα του δημόσιου τομέα, έχοντας άλλωστε διαχειριστεί πλήθος καταγγελιών τα προηγούμενα χρόνια».

Αλλάζει η λογική της αντικαπνιστικής πολιτικής

Η εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας σηματοδοτεί και την αλλαγή σελίδας στον γενικότερο σχεδιασμό της πρόληψης στο πεδίο της Υγείας.

Γι’ αυτό, όπως εξηγεί ο κ. Μπεχράκης στο protothema.gr, «ο ελεγκτικός μηχανισμός, ο οποίος θα ενισχυθεί και με την Αστυνομία, η οποία μέχρι τώρα ήταν επικουρική, δεν θα αποτελέσει τον κύριο άξονα της αντικαπνιστικής εκστρατείας. Ο άξονας των δράσεών μας είναι η κοινωνική συναίνεση. Καπνιστές και μη καπνιστές ουσιαστικά έχουν να αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόβλημα, ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας, με βαρύτατες επιπτώσεις σε όλους. Αυτό πρέπει να επικοινωνηθεί και να κατανοηθεί» αναφέρει ο καθηγητής.

Καταλήγοντας, εκφράζει την αισιοδοξία του για τη χρονική συγκυρία που γίνεται η (επαν)εκκίνηση της αντικαπνιστικής εκστρατείας, διότι «οι Έλληνες έχουν ωριμάσει και ξέρουν τι τους ωφελεί, είναι αίτημα μεγάλης μερίδας της ελληνικής κοινωνίας, τόσο καπνιστών όσο και μη καπνιστών, να εφαρμόζεται ο νόμος για την απαγόρευση του καπνίσματος».