Το πολιτικό παζλ της Ισπανίας και τα σενάρια της επόμενης μέρας

Γρίφο για δυνατούς λύτες αποτελεί το… πολιτικό παζλ που προέκυψε από τις χθεσινές εκλογές στην Ισπανία, καθώς ο σχηματισμός κυβέρνησης φαίνεται να είναι πολύ δύσκολος, και μάλλον απίθανος αν δεν υπάρξουν σημαντικές υποχωρήσεις από κάποιες παρατάξεις.

Κύριο χαρακτηριστικό των χθεσινών εκλογών ήταν το βαρύ πλήγμα που δέχθηκαν τα δύο παραδοσιακά κόμματα της χώρας, το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα και το κεντροαριστερό Σοσιαλιστικό Κόμμα, που κατέγραψαν τα χειρότερα αποτελέσματα της ιστορίας τους, με τους αναλυτές να συμφωνούν πως πρόκειται ουσιαστικά για το τέλος του δικομματισμού στην Ισπανία.

Το αριστερό Podemos δεν κατάφερε βέβαια να αναδειχθεί δεύτερο κόμμα, όπως θα ήθελε (εν μέρει και λόγω της αποτυχίας του «αδελφού» ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει την Ευρώπη, όπως ευαγγελιζόταν), όμως αποκτά ρόλο ρυθμιστή με τις 69 έδρες που συγκεντρώνει στο νέο κοινοβούλιο.

Eπιτυχημένο θεωρείται και το αποτέλεσμα των Ciudadanos, που στην πρώτη τους συμμετοχή σε εθνικές εκλογές απέσπασαν 40 έδρες.

Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα, το Λαϊκό Κόμμα του απερχόμενου πρωθυπουργού Mariano Rajoy αποσπά 123 έδρες, έναντι 90 των Σοσιαλιστών, 69 του Podemos και 40 των Ciudadanos, ενώ οι υπόλοιπες έδρες της βουλής των 350 βουλευτών πηγαίνουν σε μικρότερα κόμματα.

Με δεδομένο ότι για την αυτοδυναμία χρειάζονται 176 έδρες, είναι προφανές ότι κανένα κόμμα δεν πλησιάζει καν αυτόν τον αριθμό, ενώ ούτε και οι συνεργασίες που θεωρούνταν πιθανές προεκλογικά βγάζουν αρκετούς βουλευτές (Λαϊκό Κόμμα και Ciudadanos βρίσκονται στις 163, Σοσιαλιστές και Podemos στις 159).

Πώς μπορούν να συγκεντρωθούν οι 176 έδρες; Ένα σενάριο είναι αυτό του «μεγάλου συνασπισμού» μεταξύ των δύο παραδοσιακών κομμάτων, το οποίο πάντως δε φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό, καθώς οι Σοσιαλιστές ειδικά έχουν καταφερθεί με δριμύτητα κατά της πολιτικής που ακολούθησε η κυβέρνηση Rajoy. Ένα άλλο σενάριο είναι το «σενάριο Πορτογαλίας», με τον σχηματισμό μίας κυβέρνησης με αριστερό πρόσημο και συμμετοχή των Σοσιαλιστών, των Podemos και των μικρότερων αριστερών σχηματισμών που κερδίζουν έδρες στη Βουλή. Ωστόσο, σε αυτό το σενάριο η κυβερνητική πλειοψηφία θα είναι ιδιαίτερα εύθραυστη, καθώς όχι μόνο θα είναι οριακά πάνω από το όριο των 176 εδρών, αλλά και θα ελλοχεύει ο κίνδυνος να διαλυθεί στο πρώτο «δύσκολο» νομοσχέδιο. Επιπλέον, οι Podemos εμφανίζονται επιφυλακτικοί ως προς το ενδεχόμενο συνεργασίας με τους Σοσιαλιστές, που θεωρούν μέρος του χρεοκοπημένου δικομματικού πολιτικού συστήματος.

Ένα επιπλέον στοιχείο που περιπλέκει την κατάσταση είναι το γεγονός ότι το κόμμα του Ραχόι φαίνεται να συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία στη Γερουσία, κι έτσι ένας αριστερός συνασπισμός θα είχε ενδεχομένως πρόβλημα στην προώθηση του νομοθετικού του έργου.

Αν, λοιπόν, δεν υπάρξει μία εκτεταμένη συνεννόηση μεταξύ κομμάτων με ιδεολογικές και όχι μόνο διαφορές (που είναι το καλό σενάριο), τότε είναι ορατό το ενδεχόμενο νέων εκλογών και παρατεταμένης ακυβερνησίας στη χώρα, ένα ενδεχόμενο που ανησυχεί την Ευρώπη, καθώς η Ισπανία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η πολιτική αστάθεια στη χώρα είναι το τελευταίο που χρειάζεται αυτή τη στιγμή η γηραιά ήπειρος.