Μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης: «Παντελώς αγεωγράφητο» λέει ο Δένδιας – Δεν θα παρήγε έννομα αποτελέσματα

Την έντονη αντίδραση του Υπουργείου Εξωτερικών προκάλεσε το «μνημόνιο κατανόησης» για τις θαλάσσιες ζώνες της Μεσογείου καθώς και συμφωνίες για την επέκταση της συνεργασίας τους στην ασφάλεια και στον στρατιωτικό τομέα υπέγραψαν η Τουρκία με την διεθνώς  αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης,  σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε σήμερα η τουρκική κυβέρνηση.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, αναφερόμενος στο μνημόνιο των δύο πλευρών, το χαρακτήρισε αδόκιμο, στα όρια της της φαιδρότητας και εντελώς αγεωγράφητο, καθώς ανάμεσα στις δύο χώρες υπάρχει ο μεγάλος γεωγραφικός όγκος που ονομάζεται Κρήτη. Επίσης τόνισε πως η Ελλάδα θα αποστείλει απάντηση στα Ηνωμένα Έθνη αναφορικά με τους ανεδαφικούς ισχυρισμούς της Τουρκίας.

«Νομίζω τελείως αδόκιμη, για να μην πω εκτός κάθε λογικής, απόπειρα να υπάρξει συζήτηση -υποθέτουμε, δεν το ξέρουμε, παρότι ο Λίβυος Υπουργός Εξωτερικών όταν τον συνάντησα στη Νέα Υόρκη δεν αρνήθηκε ότι υπήρχαν τουρκικές προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση- να υπάρξει καθορισμός Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης».

«Θα πρέπει να σας πω ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι παντελώς αγεωγράφητη, διότι αγνοεί βεβαίως κάτι το οποίο ο καθένας νομίζω μπορεί να διαπιστώσει, ότι ανάμεσα στις δύο χώρες υπάρχει ο μεγάλος γεωγραφικός όγκος της Κρήτης. Κατά συνέπεια, λοιπόν, νομίζω ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι στα όρια της φαιδρότητας και θα ήθελα να σας πω ότι όσον αφορά τη Λιβύη, η χώρα είναι έτοιμη να αποστείλει Πρέσβη στη Λιβύη όταν οι συνθήκες επιτρέψουν την παραμονή του εκεί», σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών.

«Νομίζω με την πιο καθαρή και αυστηρή γλώσσα απέρριψε πλήρως τους τουρκικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι είναι και παντελώς ανεδαφικοί. Αν μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει την έκφραση «ανεδαφικοί» σε κάτι που αφορά τη θάλασσα. Αλλά πάντως, εν πάση περιπτώσει, είναι παντελώς απαράδεκτη. Η Ελλάδα θα απαντήσει σε αυτούς τους ισχυρισμούς με τον δέοντα τρόπο, με αναλυτική απάντηση, την οποία θα στείλουμε σε Ηνωμένα Έθνη, σε όλα τα κράτη της Γενικής Συνέλευσης και σε όλα τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας» κατέληξε ο κ. Δένδιας.

Από την πλευρά του ο  εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Γεννηματάς, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου διεμήνυσε ότι η υπογραφή ενός τέτοιου μνημονίου «δεν μπορεί να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών», σημειώνοντας ότι μια τέτοια ενέργεια « θα παραβίαζε κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και δεν θα παρήγε έννομα αποτελέσματα». Επιπλέον, επισήμανε ότι η ενέργεια «δεν θα συμβάδιζε με την αρχή της καλής γειτονίας που θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις μεταξύ γειτονικών χωρών».

Αναλυτικά, ο κ. Γεννηματάς ανέφερε:

«Η υπογραφή μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης μνημονίου κατανόησης δεν μπορεί να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών. Μία τέτοια ενέργεια θα παραβίαζε κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και δεν θα παρήγε έννομα αποτελέσματα. Επιπλέον μία τέτοια ενέργεια δεν θα συμβάδιζε με την αρχή της καλής γειτονίας που θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις μεταξύ γειτονικών χωρών».

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν λεπτομέρειες για το ακριβές περιεχόμενο του μνημονίου, ενώ το Reuters επισημαίνει πως η συμφωνία μπορεί να περιπλέξει περαιτέρω διενέξεις σχετικά με την εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων στην ανατολική Μεσόγειο.

Επιπλέον σημειώνει πως η διένεξη αντιπαραθέτει την Τουρκία με διάφορες χώρες της ανατολικής Μεσογείου που έχουν συμφωνήσει στην οριοθέτηση των θαλάσσιων και των οικονομικών ζωνών τους με την Ελλάδα και την Κύπρο, με αποτέλεσμα η Άγκυρα να αναζητεί συμμάχους στην περιοχή.

Υπενθυμίζεται πως οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συμφώνησαν πριν από δύο εβδομάδες οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας επειδή παραβιάζει την αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου πραγματοποιώντας γεωτρήσεις στα ανοικτά των κυπριακών ακτών.

Το μνημόνιο και οι λοιπές συμφωνίες υπογράφηκαν στη διάρκεια συνάντησης χθες, Τετάρτη, στην Κωνσταντινούπολη ανάμεσα στον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν και τον Φάγεζ αλ-Σάρατζ, τον επικεφαλής της κυβέρνησης με έδρα την Τρίπολη, την οποία υποστηρίζει η Άγκυρα εναντίον μιας αντίπαλης στρατιωτικής δύναμης που έχει τη βάση της στην ανατολική Λιβύη.

«Η συμφωνία (ασφαλείας) καθιερώνει εκπαιδευτική συνεργασία, διαρθρώνει το νομικό πλαίσιο και ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ των ενόπλων δυνάμεών μας», ανέφερε σε μήνυμά του στο Twitter o διευθυντής επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν.

«Θα συνεχίσουμε επίσης να υποστηρίζουμε μια πολιτική λύση για την οικοδόμηση μιας δημοκρατικής, σταθερής και ευημερούσας Λιβύης», πρόσθεσε.

Σε δήλωση που εκδόθηκε από το γραφείο του Αλτούν αναφέρεται πως οι δύο χώρες υπέγραψαν μνημόνιο συνεννόησης για τον «καθορισμό θαλάσσιων δικαιοδοσιών», που αποσκοπεί στην προστασία των δικαιωμάτων των δύο χωρών βάσει του διεθνούς δικαίου.

Τα δύο «πρόσωπα» της Λιβύης

Η Λιβύη, από το 2014 είναι διαιρεμένη σε δύο πολιτικά και στρατιωτικά στρατόπεδα, καθώς η κυβέρνηση του  Φάγεζ αλ-Σάρατζ, που έχει έδρα την Τρίπολη, είναι σε σύγκρουση με τον επικεφαλής  των δυνάμεων που ελέγχουν την ανατολική Λιβύη Χαλίφα Χάφταρ.

Ο Χάφταρ ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος των λιβυκών πετρελαιοπηγών και πετρελαϊκών εγκαταστάσεων, όμως τα πετρελαϊκά έσοδα ελέγχονται από την κεντρική τράπεζα στην Τρίπολη.

Τον Ιούνιο, ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός (LNA) του Χάφταρ ανακοίνωσε πως διέκοψε όλες τις σχέσεις με την Τουρκία και πως όλες οι τουρκικές εμπορικές πτήσεις ή τα τουρκικά πλοία που προσπαθούν να φθάσουν στη Λιβύη θα αντιμετωπίζονται ως εχθρικά. Επίσης είχε ανακοινώσει πως όλοι οι Τούρκοι υπήκοοι που ζουν στη Λιβύη θα συλληφθούν ενώ είχε απαγορεύσει τις πτήσεις από και προς την Τουρκία.

Η Τουρκία στο παρελθόν είχε προμηθεύσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη και φορτηγά στις δυνάμεις υπό τηο έλεγχο του πρωθυπουργού της Λιβύης, Φάγιεζ αλ Σάρατζ, ενώ ο ΛΕΣ λαμβάνει στήριξη από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο.

Ο ΛΕΣ, που συμμαχεί με παράλληλη κυβέρνηση στο ανατολικό τμήμα της χώρας, έχει αποτύχει να καταλάβει την Τρίπολη, διαθέτει ωστόσο αεροπορική υπεροπλία. Έχει εξαπολύσει αρκετές φορές επιθέσεις, επιχειρώντας, χωρίς επιτυχία, να πάρει τον έλεγχο του αεροδρομίου της Τρίπολης.

Δηλώσεις Τσαβούσογλου

Σε συνέντευξη Τύπου, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε πως η Τουρκία δεν μπόρεσε να καταλήξει σε τέτοιες συμφωνίες με μερικές άλλες χώρες, αλλά μπορεί να το πράξει στο μέλλον.

«Η συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη για τα θαλάσσια σύνορα αποσκοπεί στην προστασία των δικαιωμάτων της Άγκυρας βάσει του διεθνούς δικαίου», υποστήριξε σήμερα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μια ημέρα μετά την υπογραφή της εν λόγω συμφωνίας στην Κωνσταντινούπολη.

Το Reuters επισημαίνει πως η συμφωνία μπορεί να περιπλέξει περαιτέρω διενέξεις σχετικά με την εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων στην ανατολική Μεσόγειο.

Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συμφώνησαν πριν από δύο εβδομάδες οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας επειδή παραβιάζει την αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου πραγματοποιώντας γεωτρήσεις στα ανοικτά των κυπριακών ακτών.