Σε μετωπική σύγκρουση φαίνεται να οδηγούνται οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ινδία, μετά την ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ ότι προτίθεται να αυξήσει σημαντικά τους δασμούς στις ινδικές εξαγωγές. Αιτία, οι αυξημένες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου από το Νέο Δελχί, το οποίο –όπως υποστηρίζει ο Αμερικανός πρόεδρος– μεταπωλείται σε τρίτες χώρες με τεράστια κέρδη.

«Δεν τους νοιάζει πόσοι άνθρωποι σκοτώνονται στην Ουκρανία από τη ρωσική πολεμική μηχανή», έγραψε ο Τραμπ στα κοινωνικά δίκτυα, προειδοποιώντας ότι οι δασμοί θα αυξηθούν δραστικά εάν η Ινδία δεν αλλάξει στάση. Ήδη, την περασμένη εβδομάδα, είχε επιβάλει δασμό 25% στις ινδικές εξαγωγές – έναν από τους υψηλότερους παγκοσμίως.

1

Το υπουργείο Εξωτερικών της Ινδίας αντέδρασε έντονα, σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα του Bloomberg, απορρίπτοντας τις αιτιάσεις των ΗΠΑ ως «αδικαιολόγητες και παράλογες». Τόνισε ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες και η ίδια η Ουάσινγκτον εξακολουθούν να εμπορεύονται ρωσικά αγαθά, ενώ υπενθύμισε ότι η στροφή της Ινδίας στο ρωσικό πετρέλαιο ήταν αναγκαστική, λόγω του επαναπροσανατολισμού των παραδοσιακών προμηθευτών προς την Ευρώπη.

Πίεση με φόντο την Ουκρανία

Η κίνηση Τραμπ εντάσσεται στη στρατηγική πίεσης προς τη Μόσχα ενόψει της προθεσμίας της 8ης Αυγούστου για επίτευξη εκεχειρίας στην Ουκρανία. Ο Τραμπ έχει προειδοποιήσει για επιβολή «δευτερογενών κυρώσεων» σε όσες χώρες συνεχίζουν να αγοράζουν ρωσική ενέργεια, κατονομάζοντας την Ινδία, την Κίνα και τη Βραζιλία.

Από την πλευρά του, ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι εμφανίζεται αμετακίνητος. Ενισχύει τις καμπάνιες για κατανάλωση εγχώριων προϊόντων και επιμένει στην πολιτική αγοράς φθηνού ρωσικού πετρελαίου, το οποίο στη συνέχεια επεξεργάζεται και εξάγει. Σύμφωνα με στοιχεία, η Ινδία εισάγει περίπου 1,7 εκατ. βαρέλια ημερησίως και εξάγει 1,4 εκατ., κυρίως ντίζελ και βενζίνη.

Εσωτερικές εντάσεις

Η ενδεχόμενη επιβολή νέων δασμών έχει προκαλέσει έντονη πολιτική αναστάτωση στην Ινδία. Η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Μόντι για αποτυχία εξωτερικής πολιτικής, ενώ το Νέο Δελχί αναζητά τρόπους να εξισορροπήσει το εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ, ίσως μέσω αύξησης εισαγωγών φυσικού αερίου και χρυσού.

Ωστόσο, η διαπραγμάτευση είναι δύσκολη. Ο Τραμπ φέρεται όλο και πιο απογοητευμένος από την αδιαλλαξία του Βλαντίμιρ Πούτιν, ενώ πρόσφατα ανέφερε ότι μετέφερε δύο πυρηνικά υποβρύχια λόγω «προκλητικών δηλώσεων» της Μόσχας. Παράλληλα, αποστέλλει ειδικό απεσταλμένο για συνομιλίες στη Ρωσία.

Η σύγκρουση με την Ινδία φέρνει τον Λευκό Οίκο αντιμέτωπο με μια στρατηγική πρόκληση: πώς να πιέσει τους αγοραστές ρωσικής ενέργειας χωρίς να διαρρήξει σχέσεις με ισχυρούς εταίρους όπως το Νέο Δελχί.

Ινδία και ρωσικό πετρέλαιο

Από το 2022, η Ινδία έχει αναδειχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους αγοραστές ρωσικού αργού πετρελαίου, αξιοποιώντας σημαντικές εκπτώσεις. Σύμφωνα με αναλύσεις από την Kpler και στοιχεία κρατικών αξιωματούχων, οι εισαγωγές της χώρας φέτος κυμαίνονται περίπου στα 1,7 έως 2,1 εκατ. βαρέλια ημερησίως, καλύπτοντας σχεδόν 40% των συνολικών της εισαγωγών.

Παράλληλα, οι εξαγωγές διυλισμένων προϊόντων φτάνουν περίπου τα 1,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως, με το ντίζελ και το γκάζοϊλ να αποτελούν το 40% και η βενζίνη το 30% αυτών. Ωστόσο, εξαιτίας της ανάμειξης διαφορετικών τύπων πετρελαίου στα διυλιστήρια, δεν είναι εύκολα διαχωρίσιμη η ποσότητα που προέρχεται αποκλειστικά από ρωσικό αργό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκρίνει νέο πακέτο κυρώσεων που απαγορεύει την εισαγωγή προϊόντων πετρελαίου από ρωσικό αργό, αλλά οι λεπτομέρειες εφαρμογής παραμένουν ασαφείς. Παρά τις διεθνείς πιέσεις, την περασμένη εβδομάδα τουλάχιστον τέσσερα δεξαμενόπλοια μετέφεραν εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού αργού στην Ινδία, επιβεβαιώνοντας ότι οι παραδόσεις συνεχίζονται χωρίς διακοπή.

Δευτερογενείς κυρώσεις και επιπτώσεις

Εάν η Ινδία αναγκαστεί να διακόψει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, θα χρειαστεί να αλλάξει προμηθευτή ή να στραφεί σε ακριβότερες επιλογές. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες διύλισης προχώρησαν ήδη σε αιφνιδιαστικές παραγγελίες από τις ΗΠΑ και τα ΗΑΕ.

Παράλληλα, Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποιούν για δευτερογενείς κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων δασμών έως 100% ή ακόμα και 500%, σε χώρες όπως η Ινδία, η Κίνα και η Βραζιλία που συνεχίζουν να στηρίζουν οικονομικά τη Ρωσία μέσω τέτοιων αγορών.

Οικονομική και γεωπολιτική εκτροπή

Αναλυτικά στοιχεία δείχνουν πως η Ινδία εξοικονομεί έως και 9–11 δισ. δολάρια ετησίως χάρη στις χαμηλές τιμές του ρωσικού αργού, σε σχέση με τη δυνατότητα χρήσης άλλων προμηθευτών του ΟΜΕΚ. Ωστόσο, η εξάρτηση αυτή έχει αυξήσει την ευπάθεια της χώρας σε πολιτικά και οικονομικά ρίσκα, όπως ενδέχεται να προκαλέσουν οι εναλλακτικές τιμές εισαγωγής και οι πιθανοί δασμοί.

Παρά τις πιέσεις, το Νέο Δελχί δηλώνει αποφασισμένο να υπερασπιστεί την ενεργειακή του αυτονομία και τα εθνικά του συμφέροντα. Η πολιτική αυτή, σε συνδυασμό με την ανάγκη για σταθερές και φθηνές ενεργειακές προμήθειες, καθιστά την κατάσταση ευάλωτη σε μεταβολές της παγκόσμιας αγοράς και των δυτικών κυρώσεων.

Αυτή η ισορροπία ανάμεσα στην οικονομική πρακτικότητα και τις πολιτικές εξαρτήσεις δημιουργεί ένα σύνθετο πεδίο γεωστρατηγικών προκλήσεων τόσο για την Ινδία όσο και για την ευρύτερη οικονομική και εμπορική σταθερότητα στην περιοχή.