Αντώνης Κεφαλάς-Αρθρογράφος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ορυμαγδός ότι τα μέτρα στήριξης της αγοράς ξεπερνούν τις αντοχές του προϋπολογισμού!
Αναρωτιέμαι αν από τον Φεβρουάριο του 2020 και μετά υπήρξε λογικός άνθρωπος που να πίστεψε ότι:
(α) Ο προϋπολογισμός δεν θα αναθεωρηθεί, και όχι μία αλλά δύο και τρεις φορές;
(β) Τα μέτρα που θα έπαιρνε η κυβέρνηση θα ήταν στο πλαίσιο της αντοχής του προϋπολογισμού;
Τα σημάδια ήταν σαφή από την πρώτη στιγμή του ολικού lockdown: ο προϋπολογισμός άξιζε περίπου όσο το χαρτί στο οποίο γράφτηκε. Η νέα πραγματικότητα ήταν μία: πορευόμαστε αυτοσχεδιάζοντας και βλέπουμε.
Ευτυχώς η κυβέρνηση δεν άργησε πολύ να το κατανοήσει.
Τα γεγονότα δικαίωσαν, έτσι, τις αρχικές παρατηρήσεις –ακόμη για το 2021 που στην φαντασία πολλών αποτελούσε το ανάχωμα στην οικονομική καταστροφή, την αρχή της επιστροφής στην ομαλότητα.
Για ποιο κόστος μέτρων 7,5 δις. ευρώ το 2021 μιλάμε; Και για ποια ομαλότητα μιλάμε;
Αναρωτιέμαι, μετά τον Σεπτέμβριο του 2020, υπήρξε λογικός άνθρωπος που να πίστεψε σ’ αυτούς τους μύθους;
Τελικά, αν εξαιρέσουμε τα σουπερμάρκετ, τα φαρμακεία και τις αλυσίδες διανομής (logistics) δεν υπάρχει κλάδος της οικονομίας που να μην έχει επηρεαστεί. Βαθύτατα.
Λιανικό και χονδρικό εμπόριο, εστίαση, μεταφορές, ξενοδοχεία, όλα είναι στο κόκκινο. Και η βιομηχανία ίσα που βαστά – απλά οι απώλειες είναι πιο ήπιες, σε σύγκριση με τους άλλους κλάδους. Για τις τράπεζες ας μην μιλήσουμε, κι ας διαδίδεται φήμη αντοχής.
Όποιος πιστεύει ότι την επομένη της κρίσης ο κόσμος θα ξεχυθεί να ψωνίσει μάλλον εθελοτυφλεί. Μπορεί τις πρώτες ημέρες να γίνει αυτό αλλά μετά θα επικρατήσει ο φόβος της επόμενης ημέρας, ο τρόμος της επόμενης πανδημίας. Η οικονομία θα βγει από την πανδημία πολύ πιο αργά απ’ ότι υποστηρίζουν οι επαγγελματίες της αισιοδοξίας και βαθύτατα λαβωμένη.
Με απλά λόγια: δεν υπάρχει τρόπος να ξεπληρωθούν τα συσσωρευμένα χρέη – ιδιωτικά και δημόσια. Κι αν το δημόσιο επιμένει να ξεπληρωθούν τα χρέη, τότε οι επιχειρήσεις θα πρέπει να πάρουν νέα δάνεια για να κινηθούν. Αν τα βρουν, βέβαια!
Και επειδή δεν θα τα βρουν, με μεγάλη καθυστέρηση η κυβέρνηση άρχισε να συνειδητοποιεί ότι οι περιορισμένοι πόροι την υποχρεώνουν σε μεγαλύτερη στόχευση των μέτρων – οπότε και στην καταδίκη των μη βιώσιμων επιχειρήσεων.
Ποιες είναι οι βιώσιμες; Εξαρτάται από τα κριτήρια. Αν υιοθετηθεί το σκληρό κριτήριο ότι η βιωσιμότητα κρίνεται από τον βαθμό της ανταπόκρισης της εταιρείας στις υποχρεώσεις της, τότε θα έχουμε πολύ κλάμα.
Διότι, μετά από μία δεκαετία κρίσης, η μεγάλη πλειοψηφία των ελληνικών εταιρειών είχε πολλούς σκελετούς στα ντουλάπια της. Ήγουν, πολλά χρέη, πολλά ανοίγματα και μακρά ιστορία ασυνέπειας στις υποχρεώσεις της.
Ο περιορισμός των αρνητικών επιπτώσεων εξαρτάται από την ικανότητα της κυβέρνησης να κινηθεί τάχιστα προς τρεις κατευθύνσεις.
(α) Την αναδιοργάνωση και ενδυνάμωση του ΟΑΕΔ ώστε αφενός να προσφέρει χρονικά και οικονομικά ικανοποιητική κάλυψη και να αποτελέσει έτσι ανάχωμα στην μόνιμη ανεργία.
(β) Την άμεση υλοποίηση, με βάση ευρωπαϊκές προδιαγραφές και κανόνες εποπτείας εκτεταμένων προγραμμάτων μετεκπαίδευσης των ανέργων.
(γ) Την άμεση αλλαγή των κανόνων και νόμων που διέπουν τα δημόσια έργα και τα ΣΔΙΤ, με στόχο την κατάργηση των διαδικασιών των αλλεπάλληλων προσφυγών και ακυρώσεων διαγωνισμών,(είδες ο ΑΔΜΗΕ;) ταυτόχρονα με την στροφή των δημόσιων επενδύσεων σε έργα που να εκτελούνται γρήγορα—ώστε γρήγορα να φανούν τα ευεργετικά αποτελέσματα.
Όλα αυτά θα αποτελέσουν απλά κατενάτσιο στην κρίση. Η τρύπα στην οποία έχουμε πέσει είναι βαθιά και δεν έχει διέξοδο. Με την σημερινή οικονομική πολιτική άντε να βγούμε σε δύο χρόνια από την κρίση και να καθηλωθούμε σε χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με μεγάλη ανεργία και ανέχεια. Εμείς και πολλοί άλλοι.
Ο μόνος τρόπος – για την Ελλάδα αλλά και για τους πολλούς άλλους– είναι το χρέος που κρατούν τούτη την στιγμή οι κεντρικές τράπεζες να μετατραπεί με κοινή συμφωνία σε ομόλογα διαρκείας (perpetual bonds) με σταθερό και χαμηλό επιτόκιο.
Έτσι κι αλλιώς, τώρα πια, οι κεντρικές τράπεζες έχουν μετατραπεί σε παραρτήματα των υπουργείων οικονομικών. Η Κα Λαγκάρντ ισχυρίζεται, όμως, ότι το καταστατικό της ΕΚΤ δεν επιτρέπει την διαγραφή χρεών.
Ας αντικατασταθούν, λοιπόν, τα ομόλογα των 2 και 3, και 5 και 7 και 10 ετών με ομόλογα διαρκείας. Στην ουσία, ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Φτάνει να μην αρχίσει να κραυγάζει και πάλι η Γερμανία, που παρακολουθεί την κρίση και εξακολουθεί να σφυρίζει αδιάφορα.
