Γιώργος Κουντούρης: H Προστασία των προσωπικών μας δεδομένων

Δέκα λεπτά μετά τη έρευνα για ξενοδοχείο στη Τζιά ο προσωπικός λογαριασμός σου στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης κατακλύζεται από σχετικές προσφορές στο όμορφο Κυκλαδονήσι. Το τηλέφωνο χτυπάει και από την άλλη άκρη της γραμμής γνωρίζουν λεπτομερώς όλη την ακίνητη περιουσία της οικογένειάς σου. Στο ταμείο του Σούπερ Μάρκετ δείχνουν να ξέρουν την προτίμηση σου στις σοκολάτες με στέβια! Όλοι μας έχουμε αναρωτηθεί για την απρόοπτη εμφάνιση στα κοινωνικά δίκτυα που χρησιμοποιούμε, πληροφοριών που αφορούν και σχετίζονται με έρευνες που κάναμε εμείς οι ίδιοι σε προγενέστερο χρόνο στο διαδίκτυο. Άλλες πάλι φορές μας εκπλήσσει το γεγονός ότι εισπρακτικές εταιρείες γνωρίζουν προσωπικά δεδομένα που έχουμε εμπιστευθεί σε τράπεζες και τέλος οι περισσότεροι  έχουμε έρθει αντιμέτωποι με τη ανεμπόδιστη πρόσβαση που έχουν κάποιοι σε καταναλωτικές μας συνήθειες.

Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και η παγκοσμιοποίηση οδήγησαν στη κατακόρυφη αύξηση της συλλογής και ανταλλαγής δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Η δημοσιοποίηση των προσωπικών μας πληροφοριών και η διαθεσιμότητα τους στον παγκόσμιο ιστό μας  καθιστούν ευάλωτους και ανασφαλείς  χωρίς  όριο στη χρήση τους,  καταπατώντας κρίσιμα συνταγματικά μας δικαιώματα.

Το email μας, το ip address, τα στοιχεία που αφορούν παραγγελίες , το που βρισκόμαστε κάθε στιγμή, η ηλικία μας, τα περιουσιακά μας στοιχεία, η οικογενειακή μας κατάσταση, οι δραστηριότητες μας, αποτελούν μερικά από τα προσωπικά μας δεδομένα.

Δικαίως αναφύεται το ερώτημα: Ποια είναι τα δικαιώματα μας ως πολίτες στην προστασία των προσωπικών μας δεδομένων και ποιες οι υποχρεώσεις όλων εκείνων που τα επεξεργάζονται.

Ακριβώς αυτό το πλαίσιο επιδιώκει να θέσει- αυστηροποιώντας τα μέχρι σήμερα ισχύοντα- ο Ευρωπαϊκός Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων  2016/679(GDPR) που τίθεται σε εφαρμογή στις 25 Μάιο 2018 και θα εφαρμόζεται πλέον  από κάθε επιχείρηση και δημόσια αρχή που συλλέγει, επεξεργάζεται και αποθηκεύει προσωπικά δεδομένα.

Με την εφαρμογή του πιο πάνω κανονισμού ο πολίτης απολαμβάνει το δικαίωμα της πλήρους ενημέρωσης σχετικά με την αναγκαιότητα παροχής των προσωπικών του δεδομένων καθώς και το δικαίωμα περιορισμού της επεξεργασίας τους.

Επίσης ο πολίτης μπορεί να εναντιωθεί σε επεξεργασία για κατάρτιση «προφίλ» όπως έχει και τη δυνατότητα να δηλώσει την επιθυμία διαγραφής τους και τέλος έχει το δικαίωμα στη φορητότητα των δεδομένων του.

Με πιο απλά λόγια από τις 25 Μαΐου και μετά, για να συλλέξει κάποιος προσωπικά δεδομένα οφείλει να έχει τη σαφή και με θετική πράξη  συγκατάθεση του υποκειμένου των  δεδομένων(πολίτης).

Από την άλλη, οι επιχειρήσεις και οι δημόσιες αρχές καλούνται να προασπίσουν τα δεδομένα που κατέχουν ή προτίθενται να συλλέξουν και να συμμορφωθούν απόλυτα στις αρχές της λογοδοσίας και της διαφάνειας με εμπιστευτικότητα, αξιοπιστία και ακεραιότητα στην επεξεργασία τους.

Πλέον, θα είναι υποχρεωμένες να μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν τεκμηριώσει κάθε πράξη επεξεργασίας. Ρητά αναλαμβάνουν να προστατέψουν εμάς τους πολίτες από τον κίνδυνο της μη σύννομης ροής των προσωπικών μας δεδομένων και να καταρτίσουν κώδικα δεοντολογίας αλλά και εκτίμηση αντικτύπου σε μια τέτοια πιθανότητα.

Ο ρόλος τους οφείλει να είναι εγγυητικός και διασφαλιστικός των δικαιωμάτων μας.

Η παρέκκλιση από τις επιταγές του νέου θεσμικού πλαισίου μπορεί να στοιχίσουν πολύ ακριβά στους παρανομούντες και πιο συγκεκριμένα ως το 4% του τζίρου μιας επιχείρησης! Το δικαίωμα καταγγελίας ανήκει στον πολίτη.

Αν ο Εθνικός νομοθέτης αποφύγει την υποχρεωτική επέκταση εφαρμογής του νέου πλαισίου σε επαγγελματικές ομάδες που εκ των πραγμάτων αδυνατούν να υποστηρίξουν τις επιταγές του Νόμου αφού δεν διαθέτουν τη κατάλληλη διοικητική, νομική και τεχνική υποστήριξη και αντίθετα ενσωματώσει και εξειδικεύσει  άμεσα τις υποχρεωτικές διατάξεις σε μεγάλες επιχειρήσεις και δημόσιες αρχές που κατά κόρον επεξεργάζονται προσωπικά δεδομένα και ενίοτε τα χρησιμοποιούν για αλλότριους σκοπούς, τότε θα υπάρξουν σοβαρές και βάσιμες  ενδείξεις αποτροπής κινδύνου καταστρατήγησης των  προσωπικών μας ελευθεριών.

Μα θα γίνουν όλα αυτά; Που, στην Ελλάδα;  Αντιλαμβάνομαι την αμφισβήτηση και σέβομαι  την αμφιβολία. Όμως η διασφάλιση της εφαρμογής ενός νόμου αφορά πρωτίστως εμάς τους ίδιους.

Η αλήθεια -για παράδειγμα- είναι ότι και σήμερα απαγορεύεται να ανοίξει ένας ανήλικος σελίδα σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Παρά ταύτα ένα γρήγορο σερφάρισμα σε αυτά, αποδεικνύει ότι κάτι τέτοιο ουδόλως έχει τηρηθεί και για να είμαστε ειλικρινείς με την ανέμελη και επιπόλαιη σύμπραξη εμάς των γονέων. Αλήθεια πως θα μας φαινόταν αν πλέον για να γίνει δεκτή η έγκριση(συναίνεση) των ασκούντων τη γονική μέριμνα των παιδιών μας, απαιτούνταν η χορήγηση του pin της πιστωτικής μας κάρτας ή έστω η ψηφιακή μας υπογραφή; Ο χρόνος μετρά αντίστροφα!

Γιώργος Π. Κουντούρης

Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο