Καλώς τόνε κι ας άργησε. Για τον Σχεδιασμό μιλάμε, για την πολεοδομία του νερού, για τον πρώτο εθνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό με τον οποίο η Ελλάδα επιχειρεί τη διαχείριση των υδάτων της.

Η χώρα όφειλε εδώ πέντε χρόνια να έχει καταρτίσει αυτό το πλαίσιο αφού υπήρχε οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η καθυστέρηση αποδίδεται σε γραφειοκρατικά και πολιτικά εμπόδια, αλλά πλέον το Υπουργείο Περιβάλλοντος υπό τον Σταύρο Παπασταύρου, προχωρά στην υλοποίηση του σχεδίου, με τη συμμετοχή επιστημονικών και τεχνικών φορέων.

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός ορίζει «εσύ θα ψαρεύεις από αυτό εδώ το σημείο και πέρα, τα γιωτ θα πηγαίνουν από κει, όποιος θέλει να θρέψει τσιπούρες θα τις βάλει παρακεί». Η δυσκολία είναι ότι όλα αυτά πρέπει να γίνουν στρατηγικά καθώς τα συμφέροντα και οι ανάγκες επικαλύπτονται πάνω στο κύμα. Στη χωροθέτηση δραστηριοτήτων όπως η ναυσιπλοΐα, η αλιεία, ο τουρισμός, οι υδατοκαλλιέργειες έρχονται να προστεθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά και οι προστατευόμενες περιοχές. Κι από κοντά πάνε και οι δυσκολίες της διπλωματίας επειδή το Αιγαίο δεν ανήκει στα ψάρια του.

Επειδή είμαστε ευρωπαίοι άρα πολιτισμένοι έχουμε και «Πράσινη Συμφωνία» και «Μπλε Οικονομία». Δηλαδή λαμβάνονται υπόψη και η βιωσιμότητα και τα οικοσυστήματα. Το σκεπτικό πάει κάπως έτσι: «Είναι πολύ χρήσιμοι οι στόλοι από τουρίστες αρκεί να μην αδειάζουν το βόθρο τους καταμεσής του Αιγαίου». Στην πράξη, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός επιλύει πιθανές συγκρούσεις χρήσεων και ορίζει περιοχές για επενδύσεις ή προστασία. Επιτρέπει σε επενδυτές και πολίτες να κάνουν τις προβλέψεις τους, για να μην ονειρευτεί κανείς ότι θα βάλει πλατφόρμα με ανεμογεννήτριες κολλητά στη Δήλο. Αυτά όμως είναι τα εύκολα.

Στη χώρα με τα έξι χιλιάδες νησιά και τις ελληνοτουρκικές εντάσεις, η αποτύπωση χρήσεων αποκτά νομική και πολιτική βαρύτητα. Η Τουρκία διατηρεί επιφυλάξεις. Η εφαρμογή του σχεδιασμού στο Ανατολικό Αιγαίο (από τη Λέσβο και τη Χίο μέχρι τη Σάμο, την Ικαρία και την Κω) ενισχύει το τεκμήριο της ελληνικής παρουσίας. Ο Σχεδιασμός δεν είναι γεωπολιτικό εργαλείο, αλλά η καταγραφή χρήσεων όπως τα αιολικά πάρκα, οι περιοχές ναυσιπλοΐας ή η περιβαλλοντική προστασία, αναγνωρίζεται από το διεθνές δίκαιο ως στοιχείο άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Αυτό αποκτά μεγαλύτερη σημασία στην περίπτωση του Καστελόριζου. Η ενσωμάτωσή του στον χωροταξικό σχεδιασμό θα ανοίξει άλλη μια συζήτηση με εντάσεις. Επίσης στο κεντρικό και βόρειο Αιγαίο, περιοχές όπως η Σκύρος, η Θάσος και η Σαμοθράκη συνδέονται με τη στρατηγική της χώρας για θαλάσσια αιολικά πάρκα και την εξόρυξη υδρογονανθράκων. Ο Σχεδιασμός μπορεί εδώ να λειτουργήσει ως καταλύτης επενδύσεων και εθνικής ενεργειακής αυτονομίας αλλά ταυτόχρονα να προκαλέσει αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο, όπως έχει ήδη γίνει σε νησιά του Αιγαίου με έντονη τουριστική ταυτότητα.

Ο σχεδιασμός δεν αναγνωρίζεται αυτόματα από τρίτα κράτη απλά η Ελλάδα δηλώνει ποιες περιοχές αντιλαμβάνεται ως δικής της αρμοδιότητας, κάτι που σε περιβάλλον έντασης μπορεί να ερμηνευθεί με πολλούς τρόπους. Έστω με καθυστέρηση επιχειρεί να καλύψει την ολιγωρία του παρελθόντος. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα καταφέρει να εφαρμόσει το σχέδιο.

Διαβάστε επίσης 

Τα Εξάρχεια και η κοσμογονία κατά Μιχάλη Χρυσοχοΐδη

«Hotel COCO-MAT»: Ο Ευμορφίδης και ένα σίριαλ με πολλά επεισόδια

Ο Γεραπετρίτης, το καλώδιο και τα σύνορα