Πώς θα λειτουργήσει το πρώτο κρατικό επενδυτικό ταμείο – Ερωτήματα για τη χρηματοδότησή του

Επενδυτικό ρόλο αναλαμβάνει -οκτώ χρόνια μετά την ίδρυσή του- το Υπερταμείο, αξιοποιώντας κρατικά κεφάλαια που θα χορηγήσει το υπουργείο Οικονομικών στο ταμείο, ως μια μορφή «αποζημίωσης» για την επιστροφή των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο δημόσιο.

Την ίδρυση sovereign fund ανακοίνωσε χθες επίσημα ο υπουργός Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, εξηγώντας πως τα πρώτα κεφάλαια θα προέλθουν από το δημόσιο, αφού αποτιμηθεί η αξία των δύο περιουσιακών στοιχείων που αποσπάστηκαν από το Ταμείο.

Η αποτίμηση θα γίνει από ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό σύμβουλο, ο οποίος ακόμα δεν έχει επιλεγεί και σύμφωνα με πληροφορίες, θα συνυπολογιστούν τα ταμειακά διαθέσιμα των δύο εταιρειών (ξεπερνούν τα 390 εκατομμύρια ευρώ, συνολικά), τα δικαιώματα διαχείρισης (management rights) που απώλεσε το Υπερταμείο, η χρηματιστηριακή τους αξίας (117 εκατ. της ΕΥΑΘ και 649 εκατ. της ΕΥΔΑΠ), καθώς και τα μελλοντικά έσοδα που θα είχε το Υπερταμείο από τα μερίσματα που θα διένειμαν οι εισηγμένες.

Ωστόσο, ασαφές παραμένει ακομη από πού θα προέλθουν τα κεφάλαια που θα διαχειρίζεται το fund.

Θυμίζουμε πως με τροπολογία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που κατατέθηκε στη Βουλή τον Ιούλιο, το ποσοστό του 50% συν μίας μετοχής που είχε μεταβιβαστεί στο Υπερταμείο το 2016 επέστρεψε στο ελληνικό δημόσιο. Σημειωτέον ότι είχε προηγηθεί απόφαση του ΣτΕ που κατοχύρωνε το δημόσιο έλεγχο στο νερό, το Φεβρουάριο του 2022.

Στις αρχές του 2024

Από το ποσό που θα προκύψει, 50% θα κατευθυνθεί στην αποπληρωμή του δημόσιου χρέους και το υπόλοιπο 50% θα αποτελέσει το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο της νέας θυγατρικής του Υπερταμείου, η σύσταση της οποίας αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2024, οπότε και θα ξεκινήσει η λειτουργία της. Μάλιστα, δε θεωρείται απίθανο η πρώτη επένδυση του κρατικού fund να πραγματοποιηθεί εντός του 2024, ενώ φαίνεται πως η συμμετοχή σε ήδη εισηγμένες εταιρείες δεν είναι στο κάδρο.

Ουσιαστικά το Ταμείο θα λειτουργεί όπως τα venture capital. Προτεραιότητα είναι η συμμετοχή σε έργα πράσινων επενδύσεων, ενεργειακά και υποδομές – που μπορούν να απορροφήσουν και κοινοτικά κονδύλια – και η χρηματοδότηση νέων projects.

Σύμφωνα με το υπουργείο, το fund θα μπορεί να λειτουργεί συμπληρωματικά με άλλα δημόσια εργαλεία όπως τα αμοιβαία κεφάλαια που έχουν συσταθεί στην Ελλάδα με συμμετοχή της Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων (πρώην ΤΑΝΕΟ), άλλα private equity funds που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και πιστωτικά ιδρύματα όπως η EBRD, ενώ θα μπορεί να συμμετάσχει σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και μετατρέψιμα ομολογιακά δάνεια.

Το Υπερταμείο έχει ορίσει συμβούλους υλοποίησης στρατηγικού σχεδιασμού τη Blackrock και την ελβετική Berg Capital. Ο υπουργός έκανε γνωστό πως ο ESM έχει δώσει ήδη το πράσινο φως.

Επενδύσεις 50 εκατ.

Πάντως, το τριετές στρατηγικό σχέδιο του Υπερταμείου για το 2022 – 2024 προέβλεπε την υλοποίηση επενδύσεων 50 εκατομμυρίων ευρώ. Η πρώτη και μοναδική επένδυση του Υπερταμείου ήταν η εξαγορά του 24,8% του ποσοστού που κατείχε η Κάλας στις Ελληνικές Αλυκές, έναντι 3 εκατομμυρίων, τον Σεπτέμβριο. Μετά την εξαγορά, το Υπερταμείο κατέχει το 80% των μετοχών, ενώ το υπόλοιπο 20% παραμένει σε δήμους, ωστόσο βρίσκεται σε αναζήτηση επενδυτή στον οποίο θα διαθέσει ποσοστό της εταιρείας η οποία είναι θυγατρική του από το 2018.

Στόχος είναι το ταμείο να ακολουθήσει τα βήματα των sovereign wealth funds του εξωτερικού, όπως είναι το σιγκαπουριανό Temasek, τα ταμεία της Νορβηγίας και της Ιρλανδίας . «Το Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο θα έχει σύγχρονο μάνατζμεντ και θα λειτουργεί με βάση τις καλύτερες ευρωπαϊκές πρακτικές. Θα είναι ένα επενδυτικό εργαλείο που, βασιζόμενο σε έσοδα του Υπερταμείου, θα κινητροδοτεί μια σειρά από πρωτοβουλίες σε νέες τεχνολογίες και πράσινες επενδύσεις, δηλαδή σε κλάδους αιχμής της οικονομίας», είπε χθες ο υπουργός, αποκαλύπτοντας πως η δεύτερη πρωτοβουλία του υπουργείου αφορά στην ψήφιση, νέου θεσμικού πλαισίου που θα προωθεί τον εκσυγχρονισμό των δημοσίων επιχειρήσεων που λειτουργούν υπό την ομπρέλα του Υπερταμείου. «Θέλουμε μεγαλύτερη επιχειρησιακή ευελιξία και εμπορική δυναμική. Δεν θέλουμε τις δυσκαμψίες που υπάρχουν σήμερα σε επιχειρήσεις που σχετίζονται με το Δημόσιο. Έχουμε θετικά και αρνητικά παραδείγματα, εμπνέομαι πιο πολύ από τις επιχειρήσεις που έχουν περιορίσει τα ελλείμματά τους και έδωσαν περισσότερες ευκαιρίες στους εργαζόμενους», τόνισε ο υπουργός.

Το νορβηγικό ταμείο

Επειδή ως παράδειγμα για το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο δόθηκε μεταξύ άλλων και αυτό που λειτουργεί στη Νορβηγία, αξίζει να δούμε ορισμένα στοιχεία για το συγκεκριμένο και πόσο χαώδεις είναι οι διαφορές με το σχέδιο που ανακοίνωσε η κυβέρνηση.

Συγκεκριμένα, το νορβηγικό ταμείο επενδύει τα έσοδα που έχει το νορβηγικό κράτος από την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου και είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο.

Το πρώτο εξάμηνο του 2023, τα κέρδη του έφτασαν τα 131 δισεκατομμύρια ευρώ και συνολικά το κρατικό επενδυτικό ταμείο έχει αξία 1,4 τρισ. ευρώ ή 15,9 τρις κορώνες. Σε έξι μήνες, το ταμείο σχεδόν διέγραψε την κολοσσιαία ζημιά (1.637 δισ. κορώνες) που υπέστη πέρυσι λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της επιδείνωσης της παγκόσμιας οικονομίας.

Σύμφωνα με το Sovereign Wealth Fund Institute, το νορβηγικό κρατικό επενδυτικό ταμείο είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο, και βρίσκεται μπροστά από δύο κινεζικά ταμεία.

Η Norges Bank Investment Management (ΝΒΙΜ), η οποία διαχειρίζεται το μεγαλύτερο κρατικό επενδυτικό ταμείο στον κόσμο είναι επίσης ο μεγαλύτερος μέτοχος της UBS καθώς έχει ποσοστό πάνω από 5%.

Το ταμείο είναι μεγάλος επενδυτής σε εταιρείες τεχνολογίας όπως η Apple, η Alphabet, η Nvidia και η Microsoft, οι οποίες στοχεύουν να χρησιμοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη για να μεταμορφώσουν τις επιχειρήσεις τους. Το ταμείο πραγματοποιεί 36 εκατ. συναλλαγές ετησίως.

Το fund Temasek

Στη Σιγκαπούρη, η κρατική επενδυτική εταιρεία Temasek είναι μέσα στους 10 κορυφαίους επενδυτές στον κόσμο κι έχει καθαρή αξία χαρτοφυλακίου 382 δισ. δολάρια Σιγκαπούρης, περίπου 2787 δισ. δολάρια. Το Temasek επενδύει σε μεγάλο βαθμό σε εταιρείες που αναπτύσσουν τεχνολογία παραγωγής τροφίμων. Επενδύει επίσης σε κινεζικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται την τεχνολογία για καταναλωτές, στην υγεία, στη βιοτεχνολογία και στο fintech.
Διαβάστε επίσης:

Τη σύσταση εθνικού επενδυτικού ταμείου ανακοίνωσε ο Κωστής Χατζηδάκης
Νορβηγία: Το κρατικό επενδυτικό ταμείο κέρδισε 131 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο
Στα χέρια του κράτους ο έλεγχος των ΕΥΔΑΠ – ΕΥΑΘ