Παρά το γεγονός ότι το γενικό όριο συνταξιοδότησης έχει πλέον παγιωθεί στα 67 έτη για πλήρη σύνταξη και στα 62 έτη για μειωμένη, χιλιάδες ασφαλισμένοι εξακολουθούν να διατηρούν τη δυνατότητα εξόδου σε μικρότερες ηλικίες και το 2026.

Πρόκειται για κατηγορίες που «πατούν» πάνω στα μεταβατικά όρια ηλικίας, τα οποία θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται έως και το 2030, υπό την προϋπόθεση ότι έχει θεμελιωθεί ή κατοχυρωθεί δικαίωμα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.

1

Το βασικό μήνυμα είναι σαφές: όσοι έχουν ήδη θεμελιώσει ή κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα δεν θίγονται από μελλοντικές αλλαγές, ακόμη και αν αυτές αφορούν δημογραφικούς ή δημοσιονομικούς παράγοντες. Οι ασφαλισμένοι αυτοί μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους οποτεδήποτε, ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών, χωρίς πρόσθετο πέναλτι.

Δεν είναι τυχαίο ότι το κύμα εξόδου προς τη σύνταξη παραμένει ισχυρό. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι αιτήσεις συνταξιοδότησης έως το τέλος του 2025 θα ξεπεράσουν τις 210.000 και ενδέχεται να προσεγγίσουν τις 220.000, καταγράφοντας νέο ιστορικό ρεκόρ.

Η νέα χρονιά είναι κομβική για χιλιάδες ασφαλισμένους που μπορούν να αξιοποιήσουν μεταβατικά όρια ηλικίας και να αποχωρήσουν από την αγορά εργασίας πριν από τα 62. Η σωστή ανάγνωση των προϋποθέσεων, ο έλεγχος θεμελίωσης και η έγκαιρη αξιοποίηση πλασματικών ετών αποτελούν τα κλειδιά για μια ασφαλή και οικονομικά συμφέρουσα έξοδο στη σύνταξη.

Οι τρεις βασικές «δεξαμενές» πρόωρης εξόδου

Οι ασφαλισμένοι που μπορούν να αποχωρήσουν πριν από τα 62 το 2026 προέρχονται κυρίως από τρεις μεγάλες κατηγορίες:

– μητέρες ανηλίκων
– γονείς με ανήλικο στο Δημόσιο
– εργαζόμενους σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα

Σε αυτές προστίθενται ειδικές κατηγορίες ασφαλισμένων του Δημοσίου, των ΔΕΚΟ και των τραπεζών, καθώς και «παλαιοί» ασφαλισμένοι με 25ετία.

Μειωμένη σύνταξη πριν από τα 62 με 25ετία στο Δημόσιο

Η μειωμένη σύνταξη από το Δημόσιο πριν από τα 62 εξακολουθεί να είναι εφικτή για τους παλαιούς ασφαλισμένους, δηλαδή για όσους είχαν πρώτη ασφάλιση πριν από το 1993. Κρίσιμη προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση 25ετίας έως το 2010, 2011 ή 2012 και η συμπλήρωση συγκεκριμένων ηλικιακών ορίων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.

Γυναίκες που είχαν 25ετία το 2010 και είχαν συμπληρώσει το 55ο έτος έως το τέλος του 2022 μπορούν να αποχωρήσουν με μειωμένη σύνταξη πριν από τα 62.

Αντίστοιχα, άνδρες και γυναίκες με 25ετία το 2011 και ηλικία 56 ετών έως το 2022, καθώς και με 25ετία το 2012 και ηλικία 58 ετών έως το 2022, διατηρούν το δικαίωμα μειωμένης σύνταξης σε ηλικίες χαμηλότερες από τα 62, ακόμη και αν υποβάλουν αίτηση το 2026.

Αντίθετα, όσοι συμπληρώνουν τα παραπάνω ηλικιακά όρια από την 1η Ιανουαρίου 2023 και μετά, χάνουν τη δυνατότητα πρόωρης εξόδου και οδηγούνται υποχρεωτικά στο όριο των 62 για μειωμένη σύνταξη.

Συνταξιοδότηση με βαρέα και ανθυγιεινά (ΒΑΕ)

Ασφαλισμένοι ΙΚΑ με 10.500 ένσημα

Οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, άνδρες και γυναίκες, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με το καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών, εφόσον έχουν συμπληρώσει 10.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά, εκ των οποίων οι 7.500 πρέπει να είναι σε βαρέα επαγγέλματα. Οι συνολικές ημέρες μπορούν να συμπληρωθούν και με πλασματικά έτη, όχι όμως οι ημέρες στα βαρέα, οι οποίες απαιτούν αποκλειστικά πραγματική εργασία.

Η πλήρης σύνταξη χορηγείται στα 62, ενώ μειωμένη σύνταξη μπορεί να ληφθεί στα 60. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνολική απώλεια στη σύνταξη λόγω της μειωμένης είναι περιορισμένη, γεγονός που καθιστά την επιλογή ελκυστική για πολλούς ασφαλισμένους.

Άνδρες με 4.500 ένσημα

Οι άνδρες ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ μπορούν να αποχωρήσουν με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 3.600 σε βαρέα, με πλήρη σύνταξη στα 62. Και εδώ ισχύει ο κανόνας ότι μόνο οι συνολικές ημέρες μπορούν να καλυφθούν με πλασματικό χρόνο.

Γυναίκες με 4.500 ένσημα

Για τις γυναίκες, το όριο ηλικίας εξαρτάται από το έτος θεμελίωσης. Όσες συμπλήρωσαν τις 4.500 ημέρες και τις 3.600 στα βαρέα το 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 55. Για το 2011 το όριο ανεβαίνει στα 56 και για το 2012 στα 57. Αν η θεμελίωση έγινε από το 2013 και μετά, η έξοδος μεταφέρεται στα 62.

Μητέρες με ανήλικο στο πρώην ΙΚΑ

Οι μητέρες ανηλίκων αποτελούν μία από τις πλέον ευνοημένες κατηγορίες, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις θεμελίωσης έως το 2012.

Γυναίκες που είχαν 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο το 2010 και έκλεισαν το 55ο έτος έως το 2018 μπορούν να λάβουν πλήρη σύνταξη στο νέο όριο ηλικίας των 61 ετών, ακόμη και αν το συμπληρώνουν το 2026.

Αντίστοιχα, όσες είχαν 5.500 ημέρες το 2010 ή το 2011 και συμπλήρωσαν τα 50 ή 52 έτη το 2017 ή το 2018, μπορούν να αποχωρήσουν με μειωμένη σύνταξη σε ηλικίες 58,5 ή 60,2 ετών.

Για τις μητέρες που θεμελίωσαν το 2012 και έκλεισαν τα 55 έως το 2018, η μειωμένη σύνταξη δίνεται στο 61ο έτος. Όσες συμπλήρωσαν τα 55 από το 2019 και μετά, οδηγούνται υποχρεωτικά στο 62ο έτος.

Σύνταξη από ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών

Ιδιαίτερα ευνοϊκό παραμένει το καθεστώς για τις μητέρες ασφαλισμένες σε ΔΕΚΟ και τράπεζες. Όσες είχαν 25ετία και ανήλικο το 2010 και έκλεισαν τα 50 έως το 2017 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με πλήρη σύνταξη σε ηλικίες έως 58,5 ετών, ακόμη και αν το σχετικό όριο συμπληρώνεται το 2026.

Αντίστοιχα, μητέρες με 25ετία το 2011 και ηλικία 52 έως το 2018 διατηρούν δικαίωμα εξόδου πριν από τα 62, ενώ για όσες θεμελίωσαν το 2012 και έκλεισαν τα 55 έως το 2018, το όριο πλήρους σύνταξης φτάνει έως τα 61.

Γονείς με ανήλικο τέκνο στο Δημόσιο

Οι γονείς με ανήλικο στο Δημόσιο αποτελούν επίσης κρίσιμη κατηγορία. Όσοι είχαν 25ετία και ανήλικο το 2011 και συμπλήρωσαν τα 52 έτη το 2017 μπορούν να αποχωρήσουν στα 58 έτη και 5 μήνες. Αν τα 52 συμπληρώθηκαν το 2018, το όριο ανεβαίνει στα 60 έτη και 2 μήνες, ακόμη και αν αυτό επιτευχθεί το 2026.

Για όσους είχαν ανήλικο και 25ετία το 2012, το κρίσιμο όριο είναι τα 55. Αν συμπληρώθηκαν το 2017, η έξοδος γίνεται στα 59 έτη και 6 μήνες. Αν συμπληρώθηκαν το 2019, η πλήρης σύνταξη έρχεται στα 62 έτη και 6 μήνες, όριο πάντως ευνοϊκότερο σε σχέση με άλλους ασφαλισμένους του Δημοσίου που θα αποχωρήσουν στα 62 με μειωμένη.