Η Γερμανία εκπέμπει SOS: Ξεμένει από εργάτες – Σε κίνδυνο η ανάπτυξη

Ο επιχειρηματίας Andre Schulte-Suedhoff έκανε κάτι που δεν είχε ξανακάνει για περισσότερα από 20 χρόνια. Μπήκε στην γραμμή παραγωγής στο εργοστάσιό του κοντά στο Μύνστερ, στη Γερμανία και πέρασε το Σαββατοκύριακο βιδώνοντας εξαρτήματα.

Καθώς από το εργατικό δυναμικό των 200 ατόμων της εταιρείας του λείπουν έως και 15 υπάλληλοι και με τον φόβο να υποστεί οικονομικές κυρώσεις αν δεν παραδώσει εμπρόθεσμα τις παραγγελίες, δεν υπήρχε άλλη επιλογή, όπως επισήμανε ο ίδιος.

Για την οικογενειακή επιχείρηση του Schulte-Suedhoff, Schuko, και χιλιάδες άλλες σε όλη τη Γερμανία, τέτοια περιστατικά έλλειψης εργατών είναι όλο και πιο συχνά και αποδεικνύονται ολοένα και πιο επιζήμια.

«Θα μπορούσαμε να πουλήσουμε πολύ περισσότερα», πρόσθεσε. «Το πιο σημαντικό είναι η έλλειψη εργατικού δυναμικού».

Κίνδυνος για την ανάπτυξη

Σύμφωνα με έρευνα ενός γερμανικού κυβερνητικού ινστιτούτου, πολύ σύντομα, το εργατικό δυναμικό των 47 εκατομμυρίων της χώρας πρόκειται να σταματήσει να αυξάνεται. Ίσως έχει ήδη σταματήσει.

Και αυτή η στιγμή θα είναι η υψηλότερη απόδοση ενός οικονομικού σούπερ κύκλου που μετέτρεψε μια χώρα που καταστράφηκε από τον πόλεμο, σε μια παραγωγική δύναμη και μια από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Ό,τι κι αν ακολουθήσει, μια εποχή κατά την οποία διαδοχικές γενιές Γερμανών είδαν το βιοτικό τους επίπεδο να αυξάνεται λόγω της σταθερής αύξησης του εργατικού δυναμικού, πλησιάζει στο τέλος της.

«Αυτές οι μέρες τελείωσαν», δήλωσε η αναπτυξιακή τράπεζα KfW νωρίτερα φέτος. «Τα θεμέλια για περαιτέρω ανάπτυξη καταρρέουν».

Το εργατικό δυναμικό της Γερμανίας θα συρρικνωθεί δραματικά τα επόμενα χρόνια, υπονομεύοντας την οικονομική ανάπτυξη, ενισχύοντας τις πληθωριστικές πιέσεις και θέτοντας ιδιαίτερα δύσκολες προκλήσεις για τις μεταποιητικές εταιρείες όπως η Schuko που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης.

Συρρίκνωση εργατικού δυναμικού

Την επόμενη δεκαετία, η προσφορά εργασίας θα συρρικνωθεί κατά 3 εκατομμύρια άτομα, ή 7%, εκτός εάν οι συνταξιούχοι Γερμανοί αντικατασταθούν από σημαντική εισροή μεταναστών.

Για να παραμείνει σταθερή η ανάπτυξη, η χώρα χρειάζεται 400.000 νεοφερμένους μετανάστες ετησίως. Ενώ ο αριθμός αυτός έχει επιτευχθεί σε διάφορα σημεία στο παρελθόν, η μετανάστευση στη Γερμανία ενισχύθηκε από πρόσφυγες που προέρχονται από χώρες όπως η Συρία και η Ουκρανία.

Και μετά την εμπειρία εκείνων των ετών, οι ψηφοφόροι είναι δύσπιστοι στις υποσχέσεις ότι η μετανάστευση μπορεί να τονώσει την ανάπτυξη. Αυτός ήταν ο ισχυρισμός του 2015, αλλά μόνο περίπου οι μισοί από τους πρόσφυγες που έφτασαν κατά τη διάρκεια αυτού του κύματος είχαν βρει δουλειά πέντε χρόνια αργότερα.

Ο Schulte-Suedhoff συγκρίνει την κρίση με την κλιματική αλλαγή: μια αργή, αφηρημένη καταστροφή που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βλέπουν να έρχεται εδώ και χρόνια. Και όπως και με την υπερθέρμανση του πλανήτη, λέει ότι οι προτεινόμενες λύσεις φαίνονται ανεπαρκείς.

Μετανάστες και γυναίκες

Ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας στη Γερμανία στην πραγματικότητα κορυφώθηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα, αλλά η χώρα κατάφερε να αποτρέψει τη δημογραφική παρακμή για κάποιο χρονικό διάστημα χάρη στην άφιξη εκατομμυρίων μεταναστών και τον αυξανόμενο αριθμό γυναικών που πηγαίνουν για δουλειά. Αλλά και οι δύο τάσεις εξασθενούν τώρα.

Αυτό σημαίνει ότι η οικονομία θα εξαρτηθεί από την αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων που διαθέτει. Κατά συνέπεια, η συνολική ανάπτυξη είναι απίθανο να ξεπεράσει το 1% για δεκαετίες, σύμφωνα με προβλέψεις του Bloomberg Economics.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει μια παρόμοια ζοφερή προοπτική. «Οι δυσκολίες από τη γήρανση του πληθυσμού είναι ήδη εκεί και θα συνεχίσουν να επιταχύνονται τα επόμενα χρόνια», είπε στους δημοσιογράφους τον Μάιο ο Κέβιν Φλέτσερ, ο οποίος ηγήθηκε της πρόσφατης αποστολής του ΔΝΤ στη Γερμανία.

Σύμφωνα με το Bloomberg Economics, η Γερμανία αντιμετωπίζει μεγαλύτερη δημογραφική καθυστέρηση στην ανάπτυξη από οποιονδήποτε από τους δυτικούς της ομολόγους της για την επόμενη δεκαετία.

Οι δυσκολίες

Οι δύο βασικοί μοχλοί που έχουν στη διάθεσή τους οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι η αύξηση του αριθμού των εργαζομένων και η αξιοποίηση στο έπακρο αυτών που βρίσκονται ήδη εκεί. Και τα δύο μπορεί να αποδειχθούν πολύ δύσκολα.

Η μετανάστευση ήταν ένα σημαντικό όφελος για την οικονομία της Γερμανίας και παραμένει ο πιο πιθανός τρόπος να αλλάξει η τροχιά της χώρας.

Ο υπουργός Εργασίας Hubertus Heil έχει δεσμευτεί ότι η κυβέρνηση θα «αποσύρει όλα τα εμπόδια» για να προσελκύσει ειδικευμένους εργάτες. Όμως, το κύμα μεταναστών από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη επιβραδύνεται καθώς το βιοτικό επίπεδο σε αυτές τις χώρες αγγίζει τη Γερμανία.

Η χώρα έχει δει μια αύξηση στις βίζες για ειδικευμένους εργαζόμενους που εκδίδονται στην Ινδία, τις Φιλιππίνες και την Ινδονησία την τελευταία δεκαετία.

Την ίδια ώρα, η γερμανική κοινωνία αγωνίζεται να ενσωματώσει ένα εκατομμύριο Ουκρανούς που έφτασαν πέρυσι. Τοπικοί αξιωματούχοι λένε ότι τα σχολεία είναι πλήρη και ότι δεν υπάρχει επαρκής στέγαση.

Ο ρόλος των γυναικών

Στην Ιταλία, η οποία πρόκειται να είναι η επόμενη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα αντιμετωπίσει σοβαρά δημογραφικά προβλήματα, μόνο το 40% των γυναικών σε ηλικία εργασίας είναι οικονομικά ενεργές, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει μια δεξαμενή επιπλέον εργατικού δυναμικού για να αξιοποιηθεί.

Αλλά στη Γερμανία, το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών έχει εκτιναχθεί κατά περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες τα τελευταία 30 χρόνια, ξεπερνώντας τις άλλες χώρες της ΕΕ.

Μια ομάδα στην οποία η Γερμανία μπορεί να έχει μεγαλύτερη επιτυχία στην αξιοποίηση είναι τα άτομα σε ηλικία συνταξιοδότησης. Με την ηλικία συνταξιοδότησης να αυξάνεται σταδιακά στα 67 έτη έως το 2030, αυτός ο αριθμός θα πρέπει επίσης να αυξηθεί, αλλά αυτό θα γίνει με αργούς ρυθμούς.

Ο Schulte-Suedhoff είπε ότι η εταιρεία του προσπαθεί να πείσει τους μακροχρόνιους υπαλλήλους να συνεχίσουν να εργάζονται αφού συμπληρώσουν την ηλικία συνταξιοδότησης.

Κλειδί η παραγωγικότητα

Ακόμα κι αν η Γερμανία δυσκολεύεται να αυξήσει τον αριθμό των εργαζομένων, η μελλοντική ανάπτυξη θα μπορούσε να εξακολουθήσει να οδηγείται από την αύξηση του ποσού που παράγει κάθε εργαζόμενος.

Για χρόνια, το όχι και τόσο μυστικό πλεονέκτημα του ισχυρού οικονομικού κινητήρα της Γερμανίας ήταν η αξιοζήλευτη παραγωγικότητά του, που τροφοδοτούνταν από χιλιάδες εταιρείες μηχανολογίας και αυτοκινήτων υψηλής τεχνολογίας, από μικρότερες εταιρείες μέχρι παγκόσμιες δυνάμεις όπως η Siemens AG και η Volkswagen AG.

Όμως, μετά την ταχεία ανάπτυξη τις δεκαετίες πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση, η παραγωγικότητα της εργασίας στη Γερμανία παρέμεινε στάσιμη τα τελευταία χρόνια.

Ένας παράγοντας πίσω από αυτό είναι το πόσο πολύ υστερεί σε σχέση με άλλες χώρες στη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Ο Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατατάσσει τη Γερμανία στην 13η θέση μεταξύ των 27 χωρών-μελών το 2022, μόλις λίγο πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης

Το φαινόμενο ChatGPT πυροδότησε ένα νέο κύμα αισιοδοξίας φέτος ότι η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική θα μπορούσαν να βοηθήσουν προηγμένες οικονομίες όπως η Γερμανία να διαχειριστούν τον γηρασμένο πληθυσμό τους.

Η νέα τεχνολογία μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για ειδικευμένους εργάτες για την εξυπηρέτηση των ρομπότ και τη δημιουργία της ψηφιακής υποδομής και αυτό επανέρχεται στο θεμελιώδες πρόβλημα της χώρας.

Βιομηχανίες κατασκευής και μηχανολογίας υψηλής τεχνολογίας ήταν εδώ και καιρό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Γερμανίας και στο παρελθόν εξυπηρετούνταν από μια σταθερή ροή ειδικευμένων εργαζομένων από τις περίφημες επαγγελματικές σχολές και τα προγράμματα μαθητείας της χώρας. Αλλά οι νεαροί Γερμανοί δεν θέλουν πλέον να μάθουν αυτές τις δεξιότητες.

Ήδη υπάρχουν περίπου 100.000 λιγότεροι υποψήφιοι από τις διαθέσιμες θέσεις. Όλο και περισσότεροι φοιτητές επιλέγουν να πάνε στο πανεπιστήμιο και η πανδημία δημιούργησε πρόσθετα εμπόδια στις εταιρείες να βρουν πιθανούς υποψηφίους.

Διαβάστε ακόμη:

Γερμανία: Καταρρέει η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης;

Γερμανία: Πράσινη ενίσχυση 50 δισ. για τη βιομηχανία- Απαντά μόνη της στην πρόκληση του IRA

Γερμανία προς Κίνα: Σταματήστε να προσλαμβάνεται πρώην πιλότους της Λουφτβάφε

──────────────────

Εκλογές 2023