Η πάταξη της φοροδιαφυγής αποτελούσε μια μόνιμη προεκλογική εξαγγελία των κυβερνήσεων τις προηγούμενες δεκαετίες, μέσω της οποίας υπόσχονταν στους πολίτες περισσότερα μέτρα στήριξης και φοροελαφρύνσεων. Αυτή η υπόσχεση δεν εντάθηκε μάλιστα και κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Το αποτέλεσμα όμως, ήταν σχεδόν μηδενικό και οι υποσχέσεις για την εισροή φορολογικών εσόδων από τη φοροδιαφυγή και όχι από την επιβολή φόρων, έπεφταν στο πολιτικό κενό. 

Με την είσοδο της σύγχρονης τεχνολογίας στον φοροελεγκτικό μηχανισμό και τα νέα ψηφιακά εργαλεία που έχει αποκτήσει, αυτή η μεγάλη μάχη έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς. Ήδη, τα δυο τελευταία χρόνια έχουν εισρεύσει στα κρατικά ταμεία σχεδόν 4 δις ευρώ σε φορολογικά έσοδα από την πάταξη της φοροδιαφυγής. Συγκεκριμένα, το 1,7 δις ευρώ κατά το έτος 2024 και επιπλέον 2,2 δις ευρώ (σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών) για το 2025. Ο μεγάλος στόχος που έχει τεθεί είναι αυτό το ποσό να ανέλθει στα 2,5 δις ευρώ το 2027. Άλλωστε, η συνεργασία του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη με τον Διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργο Πιτσιλή είναι κάτι παραπάνω από στενή και με απτά αποτέλεσματα.

1

Αυτή η μάχη θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια, καθώς η ίδια η Κομισιόν έχει παραδεχθεί πως είναι άκρως εφικτός ο στόχος για έξτρα φορολογικά έσοδα από την φοροδιαφυγή ύψους 2 δις ευρώ σε ετήσια βάση. Άκρως χαρακτηριστική είναι η συνέντευξη του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη στον κυριακάτικο «Ελεύθερο Τύπο», πως «πρόκειται για μόνιμο δημοσιονομικό όφελος που ενισχύει τα δημόσια έσοδα, χωρίς καμία αύξηση φόρων».

Ο φοροελεγκτικός μηχανισμός έχει ρίξει στη μάχη για την πάταξη της φοροδιαφυγής από drones, τεχνητή νοημοσύνη έως και κάθε διαθέσιμο ψηφιακό και μη μέσο. Η εφορία πλέον, έχει στα χέρια της μια σειρά από «όπλα», για να ξετρυπώσει τους φοροφυγάδες. Οι ελεγκτές μπορούν να διενεργήσουν φορολογικούς ελέγχους από τα γραφεία τους χωρίς να έχει ενημερωθεί καν ο φορολογούμενος, ενώ με τη χρήση ειδικών αλγορίθμων «σκανάρουν» μέσα σε μερικά λεπτά φορολογικές δηλώσεις, κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών έως και τα social media για να διαπιστωθούν περιπτώσεις φοροδιαφυγής από influencers ή ακόμα και εταιρείες.

Τα επόμενα βήματα της μάχης κατά της φοροδιαφυγής 

Ψηλά στη λίστα του οικονομικού επιτελείου βρίσκονται τομείς που παραμένουν εστίες παραβατικότητας. Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα η μάχη θα εστιάσει ιδιαίτερα στους τομείς των καυσίμων και των καπνικών προϊόντων. Πρόκειται για τομείς στους οποίους οι αρμόδιες υπηρεσίες της ΑΑΔΕ έχουν καταγράψει σημαντικές επιτυχίες τους τελευταίους μήνες, στους οποίους τα φαινόμενα φοροδιαφυγής σημειώνουν ιδιαίτερη αύξηση.

Ο φοροελεγκτικός μηχανισμός έχει ενισχυθεί σημαντικά, με τις κινητές ομάδες ελέγχου της ΑΑΔΕ, την εγκατάσταση συστημάτων παρακολούθησης της κίνησης επαγγελματικών οχημάτων και εμπορευματοκιβωτίων κατά την είσοδο και την κυκλοφορία τους στη χώρα, αλλά και τα συστήματα ιχνηλάτισης και των τελωνειακών ελέγχων υψηλής στόχευσης με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης.

Άλλωστε η μάχη κατά του λαθρεμπορίου και της φοροδιαφυγής έχουν ενισχυθεί και με τη νέα ομάδα ΔΕΟΣ που χειρίζεται τις πιο απαιτητικές υποθέσεις. Σε συνεργασία με τα Τελωνειακά Ελεγκτικά Κέντρα σε Αττική και Θεσσαλονίκη, οι ράμπο» της ΑΑΔΕ έχουν βάλει στο στόχαστρο από τις αρχές της χρονιάς, το λαθρεμπόριο καυσίμων, τις απάτες τύπου «καρουζέλ» και υποθέσεις εξαφανισμένων εμπόρων.

Τα τρια νέα «υπερόπλα»

Πριν από μερικές εβδομάδες ο Διοικητής της ΑΑΔΕ παρουσίασε την πλήρη αναβάθμιση των τεχνολογικών της «εργαλείων», ενεργοποιώντας νέα «υπερόπλα» για την πάταξη της φοροδιαφυγής, με στόχο να τη σταματάνε πριν καν εκδηλωθεί. Πλέον, θα αξιοποιηθούν νέα εξελιγμένα φίλτρα με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, η ανάλυση big data και νέα προγνωστικά μοντέλα, τα οποία θα ανιχνεύουν πρόωρα τα φαινόμενα φοροδιαφυγής.

Το σύστημα οικοδομείται με βάση τον συνδυασμό μοντέλων (γραμμικά, δέντρα αποφάσεων, νευρωνικά δίκτυα) για στοχευμένους ελέγχους ανά κλάδο -ανάλογα και με τη διαθεσιμότητα αξιόπιστων δεδομένων- διατηρώντας παράλληλα όμως και τις «παραδοσιακές» τακτικές τυχαίων δειγματοληπτικών.

Πιο συγκεκριμένα, τα τρια νέα «όπλα» είναι τα εξής:

  1. Πιλοτικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που επιτρέπει την πιο στοχευμένη και αποδοτική επιλογή υποθέσεων για φορολογικό έλεγχο. Θα έχει τη δυνατότητα να ιεραρχεί υποθέσεις και οι έλεγχοι να στρέφονται σε αυτές που θεωρεί πως το ρίσκο για φοροδιαφυγή είναι υψηλό.
  2. Το Risk analysis νέου τύπου που επιτρέπει στους ελεγκτικούς μηχανισμούς να εστιάζουν εκεί που υπάρχει μεγαλύτερο ρίσκο. Η ανάλυση κινδύνου αλλάζει καθώς εντάσσονται ενιαία κριτήρια, κεντρική επιλογή υποθέσεων από ειδικές ομάδες και διασταυρώσεις δεδομένων από Taxis, myDATA, περιουσιολόγιο, τράπεζες, ΓΕΜΗ και ΕΦΚΑ. Το νέο σύστημα προσθέτει και τυχαία δειγματοληψία, για να διατηρείται το στοιχείο του απρόβλεπτου, και:
  3. Τον νέο οδηγό για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τα κρυπτονομίσματα. Το ανανεωμένο εγχειρίδιο οδηγιών τυποποιεί πηγές και βήματα ελέγχου για συναλλαγές σε ψηφιακές πλατφόρμες και αγορές κρυπτονομισμάτων. Εστιάζει σε αδήλωτα εισοδήματα και αποκλίσεις ΦΠΑ.

Τα νέα μέτρα για την φοροδιαφυγή

Η ΑΑΔΕ έχει δρομολογήσει ήδη για τους επόμενους μήνες, μια σειρά μέτρων για ενίσχυση της φορολογικής εποπτείας:

  • Επέκταση του ψηφιακού πελατολογίου: Μετά τους επαγγελματίες από τον κλάδου του αυτοκινήτου (συνεργεία, πάρκινγκ, πλυντήρια, εταιρείες ενοικίασης οχημάτων), σειρά παίρνουν όσοι δραστηριοποιούνται στον χώρο των εκδηλώσεων, όπως δεξιώσεις, γάμοι, βαπτίσεις και πάρτι.
  • Ηλεκτρονική τιμολόγηση για όλες τις επιχειρήσεις: Το μέτρο θα εφαρμοστεί σταδιακά, ώστε οι επιχειρήσεις να προσαρμοστούν ομαλά στη νέα διαδικασία. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, από τις 2 Φεβρουαρίου 2026 εντάσσονται υποχρεωτικά οι μεγάλες επιχειρήσεις με τζίρο πάνω από 1 εκατ. ευρώ, ενώ από την 1η Οκτωβρίου 2026 η διαδικασία θα επεκταθεί σε όλες τις υπόλοιπες επιχειρήσεις.
  • Μαζικές ψηφιακές διασταυρώσεις και παρακολούθηση εμπορικών φορτίων: Με νέες πηγές δεδομένων, περισσότερα προγνωστικά μοντέλα και εξ αποστάσεως παρακολούθηση μέσω drones από την Αίθουσα Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ, το «ψηφιακό μάτι» της Αρχής θα μπορεί να μεταδίδει σε πραγματικό χρόνο φωτογραφίες και βίντεο από σημεία ελέγχου για μη έκδοση αποδείξεων, λαθρεμπόριο, παρεμπόριο και άλλες φορολογικές ή τελωνειακές παραβάσεις. Η ειδική Μονάδα Μαζικών Ψηφιακών Διασταυρώσεων θα επεξεργάζεται δεδομένα από συστήματα τιμολόγησης και ανοιχτές πηγές, εντοπίζοντας ύποπτες ασυμφωνίες με έμφαση στον ΦΠΑ, τα αδήλωτα εισοδήματα και τα ψηφιακά ίχνη παράνομων συναλλαγών.

Διαβάστε επίσης:

Παράνομα τσιγάρα: Η παρέμβαση Πιερρακάκη και η πρόταση της ΕΕ για αυξήσεις φόρων που εκτοξεύουν την τιμή στα 6,5 ευρώ το πακέτο

Ποιοι ελεύθεροι επαγγελματίες θα δουν μειώσεις φόροι από το 2027 – Λίφτινγκ στο τεκμαρτό εισόδημα

Οι τρεις παρεμβάσεις Πιερρακάκη στο Ecofin – Οι ελληνικές θέσεις για την φορολογία στα καπνικά προϊόντα, τα stablecoins και την Ένωση Αποταμιεύσεων & Επενδύσεων