Περιεχόμενα
Στάση αναμονής τήρησε τελικά χθες ο καναδικός οίκος αξιολόγησης DBRS διατηρώντας αμετάβλητη την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας στο ΒΒ και σταθερή και την προοπτική της αξιολόγησης (outlook), αποφεύγοντας να δώσει έστω θετική προοπτική που θα έστελνε ένα θετικό σήμα στην αγορά.
Ο διεθνής οίκος δίνει έτσι μετεκλογικό ραντεβού το φθινόπωρο με την ελληνική οικονομία μεταθέτοντας τις όποιες αποφάσεις για τις 8 Σεπτεμβρίου που είναι προγραμματισμένη η επόμενη αξιολόγηση του, στέλνοντας προς το παρόν δύο βασικά μηνύματα:
- Η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στη διασφάλιση της βιωσιμότητας των δημοσιονομικών και του χρέους, παρά το πιο δύσκολο μακροοικονομικό περιβάλλον κάτι που αντανακλάται στην σταθερή προοπτική που δίνει στην τρέχουσα αξιολόγηση που ενσωματώνει αφενός την ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική αφετέρου τη βελτίωση στα δημοσιονομικά.
- Οι αξιολογήσεις περιορίζονται από την οικονομική «κληρονομιά» από την παρατεταμένη κρίση της Ελλάδας, δηλαδή τον πολύ υψηλό δείκτη δημόσιου χρέους και τα υψηλά ακόμη NPLs στο τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον, ο οίκος εκτιμά πως οι χαμηλές επενδύσεις επιβαρύνουν τις αναπτυξιακές επιδόσεις της Ελλάδας, με το επενδυτικό κενό, παρά την βελτίωση, προς το παρόν να παραμένει υψηλό. Οι επενδυτικές δαπάνες μειώθηκαν τα χρόνια της κρίσης από 21% του ΑΕΠ το 2009 σε 13,3% το 2021, το χαμηλότερο στην Ευρωζώνη και πολύ μακριά από το μέσο όρο του 22,2%.
Σύμφωνα με τον οίκο δύο είναι τα κεντρικά κλειδιά για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας:
- Συνεχιζόμενη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν τις επενδύσεις, βελτιώνοντας έτσι τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές
- Διαρκής δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση που διατηρεί τον δείκτη δημόσιου χρέους σε πτωτική τροχιά.
Από την άλλη, θα είχαμε υποβάθμιση εάν η χώρα παρουσίαζε επίμονα αδύναμες οικονομικές επιδόσεις, ανατροπή ή αναστολή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, νέο κύκλο αστάθειας του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Ισχυρή πρόοδος – Χαμηλοί τόνοι για τις εκλογές
Μέσω της έκθεσης που δημοσιοποίησε χθες το βράδυ ο διεθνής οίκος καθιστά σαφή την πρόοδο που έχει συντελεστεί στη χώρα, που πέτυχε φέτος μια ισχυρή ανάπτυξη της τάξης του 6%, έχει βελτιώσει τη δημοσιονομική της θέση και έχει προωθήσει μεταρρυθμίσεις ενώ διαθέτει το ισχυρό χαρτί των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Όπως μάλιστα υπενθυμίζει σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν τα κονδύλια θα στηρίξουν την οικονομία περιορίζοντας την επιβράδυνση που θα παρουσιάσει φέτος ο ρυθμός ανάπτυξης. Όπως μάλιστα σημειώνει υπενθυμίζοντας τις εκτιμήσεις της Κομισιόν τα κονδύλια θα μπορούσαν να αυξήσουν το πραγματικό ΑΕΠ κατά 2,1-3,3% έως το 2026, εξαιρουμένων των πιθανών θετικών επιπτώσεων από την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του σχεδίου. Χαμηλά διατηρεί τους τόνους ο διεθνής οίκος και για τις εκλογές.
Επισημαίνοντας πως σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις το κεντροδεξιό κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας προηγείται αναφέρει πως στις επόμενες βουλευτικές εκλογές που εκτιμά πως θα διεξαχθούν φέτος, πιθανότατα την Άνοιξη με το ισχύον εκλογικό σύστημα ο σχηματισμός ενιαίας κομματικής κυβέρνησης δεν θα είναι δυνατός. Αν δεν υπάρξει συνεργασία πολλαπλών κομμάτων, το πιθανότερο σενάριο είναι οι δεύτερες εκλογές, περίπου ένα μήνα μετά τις πρώτες.
Οι δεύτερες εκλογές θα διεξαχθούν με διαφορετικό εκλογικό σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, κρίνοντας πιθανό τον σχηματισμό ενιαίας κομματικής κυβέρνησης. Κατά την άποψη της DBRS, η συνέχεια της πολιτικής αναμένεται με το RRF να παρέχει κίνητρα για τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, ωστόσο, ένας παρατεταμένος εκλογικός κύκλος θα μπορούσε να οδηγήσει σε ορισμένες καθυστερήσεις στην εφαρμογή των πολιτικών.
Τονίζει όμως πως τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα απολαμβάνει ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον και μια καλή συνεργασία με τους ομολόγους της και τους θεσμούς της ΕΕ υπό τις κυβερνήσεις πρώτα του ΣΥΡΙΖΑ και στη συνέχεια της Νέας Δημοκρατίας. Υπό αυτό το πρίσμα ο παράγοντας πολιτική έχει υποστεί μια θετική, ποιοτική βελτίωση στα κριτήρια της DBRS. Κάτι που αξίζει να σημειωθεί πως δεν ήταν δεδομένο επί σειρά ετών κατά την διάρκεια της πολυετούς μνημονιακής κρίσης στη χώρα.
Τέσσερις ισχυρές προκλήσεις
Παρά την βελτίωση που καταγράφει η ελληνική οικονομία, οι προκλήσεις παραμένουν ισχυρές. Ο διεθνής οίκος εντοπίζει τις τέσσερις μεγαλύτερες προκλήσεις θέτοντας έτσι και το πλαίσιο των σημείων στα οποία θα πρέπει να εστιάσει την προσοχή της η Ελλάδα, επιδιώκοντας περαιτέρω βελτίωση προκειμένου να εδραιώσει τη βιώσιμη ανάπτυξη που ζητούν οι αγορές.
Σύμφωνα με τη DBRS:
- Ανάπτυξη: Οι προοπτικές ανάπτυξης υπόκεινται σε καθοδικούς κινδύνους που σχετίζονται με την όξυνση της σύγκρουσης στην Ουκρανία, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω σύσφιξη των νομισματικών πολιτικών και σε ασθενέστερη εξωτερική ζήτηση και υψηλό πληθωρισμό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, επηρεάζοντας μεταξύ άλλων παραγόντων και την τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας.
- Δημοσιονομικά: Παρά τη σημαντική βελτίωση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων και του χρέους, η εφαρμογή ενός συνετού σχεδίου εξυγίανσης θα είναι κρίσιμη για την Ελλάδα για την αντιμετώπιση των συνεχιζόμενων προκλήσεων, με παράλληλη οικοδόμηση ενός μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης. Οι δημοσιονομικοί λογαριασμοί αναμένεται να βελτιωθούν περαιτέρω, με το πρωτογενές έλλειμμα να προβλέπεται να μειωθεί από 5% του ΑΕΠ το 2021 στο 1,6% το 2022 επιστρέφοντας σε πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 0,7% του ΑΕΠ για εφέτος Ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας αυξήθηκε στο 206,4% του ΑΕΠ το 2020 και μειώθηκε στο 194,5% το 2021, παραμένοντας το υψηλότερο στην ΕΕ. Το 2022 ο δείκτης αναμένεται να ανέλθει στο 168,9% του ΑΕΠ, λόγω των βελτιωμένων δημοσιονομικών αποτελεσμάτων και της υψηλής αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ. Στον κρατικό προϋπολογισμό του 2023, η κυβέρνηση προβλέπει ότι ο δείκτης του δημόσιου χρέους θα συνεχίσει την πτωτική του τάση στο 159,3% το 2023, καταγράφοντας πτώση 47 ποσοστιαίων μονάδων από το 2020, θα βρεθεί δε κάτω από τα επίπεδα του 2012.
- Τράπεζες – Ιδιωτικό Χρέος: Η DBRS σημειώνει ότι η αποτελεσματική διαχείριση και κατανομή των κεφαλαίων του RRF από τις τράπεζες, σε συνδυασμό με τη σημαντική μείωση των NPLs, τοποθετεί τις τράπεζες σε μια καλή θέση ως προς την αύξηση της παροχής πιστώσεων προς τις ελληνικές επιχειρήσεις, υποστηρίζοντας έτσι την οικονομική ανάκαμψη. Ωστόσο, η επίλυση του ιδιωτικού μη εξυπηρετούμενου χρέους, που μεταφέρθηκε από τους ισολογισμούς των τραπεζών στην πραγματική οικονομία και πλέον διαχειρίζονται οι εταιρείες διαχείρισης, παραμένει μια βασική πρόκληση. Ταυτόχρονα, το πιο δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον και το περιβάλλον των υψηλότερων επιτοκίων θα μπορούσε να επηρεάσει δυσμενώς τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών και να οδηγήσει σε νέα NPLs.
- Εξωτερικό Ισοζύγιο: Παρά τις ισχυρές επιδόσεις των εξαγωγών ιδιαίτερα των υπηρεσιών, λόγω της ανάκαμψης των διεθνών τουριστικών ροών, η υψηλή εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές ενέργειας σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών της ενέργειας διεύρυνε το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο 9,7% του ΑΕΠ το 2022. Βέβαια, ο τουριστικός κλάδος ανέκαμψε δυναμικά το 2022 με τις διεθνείς αφίξεις τουριστών να φτάνουν σχεδόν το 90% των επιπέδων του 2019 και τις ταξιδιωτικές εισπράξεις το 99% των επιπέδων του 2019. Η μακροοικονομική προσαρμογή από το 2010 και οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας του 2012 έχουν βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Οι εξαγωγικές επιδόσεις της Ελλάδας έχουν βελτιωθεί σημαντικά, με τις ελληνικές εξαγωγές αγαθών να αυξάνονται από 9% του ΑΕΠ το 2010 σε περίπου 27% το 2022. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αντιπροσωπεύουν πλέον περίπου το 50% του ΑΕΠ από 22% το 2010. Ωστόσο, η προστιθέμενη αξία των ελληνικών εξαγωγών παραμένει χαμηλή σε σύγκριση με αντίστοιχες χώρες της Ευρωζώνης. Επιπλέον, οι εισροές ευρωπαϊκών πόρων και οι αυξανόμενες εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων, οι οποίες κατέγραψαν υψηλό δύο δεκαετιών το 2021, φθάνοντας τα 6,3 δισ. ευρώ και πάνω από 7 δισ. ευρώ το 2022, αναμένεται πάντως να ισορροπήσουν το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα μετριαστεί τα επόμενα χρόνια καθώς οι διεθνείς αφίξεις τουριστών συνεχίζουν να ανακάμπτουν και το κόστος της ενέργειας μειώνεται.
Διαβάστε επίσης:
DBRS: Επιβεβαίωσε την αξιολόγηση BB (high) για την Ελλάδα – Σταθερή η προοπτική
Γέλεν για κατάρρευση της SVB: «Το τραπεζικό σύστημα είναι ανθεκτικό»