Γιατί κυματίζει μία κίτρινη Ελληνική σημαία στη Βασ. Σοφίας;

Διασχίζοντας ίσως έναν από τους ομορφότερους αστικούς δρόμους της Αθήνας -τη Ρηγίλλης- με τις μπλε ακακίες να δημιουργούν μια υπέροχη εικόνα στο κέντρο της πρωτεύουσας, σταματώ στο φανάρι, ακριβώς στη διασταύρωση με τη Βασ. Σοφίας. Η έκπληξη και η απορία μου μεγάλη: Απέναντί μου κυματίζει «αγέρωχη» μία ΚΙΤΡΙΝΗ ελληνική σημαία.

Όχι δεν πρόκειται για κάποιο αστείο, αλλά απλούστατα για  την εικαστική παρέμβαση που εμπνεύστηκε ο Κινέζος καλλιτέχνης και ακτιβιστήςAi Weiw στο πλαίσιο έκθεσής του, η οποία φιλοξενείται για πρώτη φορά στη χώρα μας από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης τα Flag (Greece), Flag (Europe) και Flag (Shadow) θα κυματίζουν πάνω από την είσοδο του Μουσείου ως σχολιασμός στις έννοιες της εθνικής ταυτότητας και της μετακίνησης πληθυσμών που συνδέονται με την προσφυγική κρίση.

Δύο από τις σημαίες είναι εκείνες της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που μοχθούν στην προσπάθεια να υποκαταστήσουν τις πατρίδες των εκτοπισμένων και των προσφύγων.

Η τρίτη σημαία αντιπροσωπεύει τον μεταιχμιακό χώρο που καταλαμβάνουν οι πρόσφυγες στη Λέσβο: το στρογγυλό σχήμα στο κέντρο είναι το περίγραμμα του σώματος του Aϊλάν, του τρίχρονου παιδιού κουρδικής καταγωγής από τη Συρία, του οποίου η εικόνα κατέκλυσε τα παγκόσμια ΜΜΕ μετά τον πνιγμό του στο Αιγαίο στις 2 Σεπτεμβρίου 2015. Το υλικό και η όψη τους παραπέμπει στις θερμικές κουβέρτες που μοιράζονται στους πρόσφυγες.
Το Δεκέμβριο του 2015, μετά από πρόσκληση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, ο Ai Weiwei μετέβη στη Λέσβο για να δει από κοντά την εν εξελίξει προσφυγική κρίση. Ορισμένα από τα νέα έργα που εμπνεύστηκε ο καλλιτέχνης κατά την παραμονή του στη Λέσβο, παρουσιάζονται στο μουσείο. Ο Ai εφαρμόζει και εδώ την πρακτική του να εξυψώνει αντικείμενα καθημερινής χρήσης σε έργα τέχνης χρησιμοποιώντας αντικείμενα που έχουν γίνει συνώνυμα της προσφυγικής κρίσης. Για παράδειγμα, τα έργα Tyre (2016) και Zodiac Boat (2016) αναφέρονται στους κινδύνους και τις κακές συνθήκες διαβίωσης που αντιμετωπίζουν χιλιάδες πρόσφυγες.

Η Σάντρα Μαρινοπούλου, Πρόεδρος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, αναφέρει για τον Κινέζο καλλιτέχνη:
«Η παρουσία του Ai Weiwei στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έρχεται ως συνέχεια του πρωτοποριακού, υψηλής ποιότητας προγράμματος των –αρχαιολογικών και σύγχρονων– εκθέσεών μας. Η ιδέα ενός διαρκούς, δημιουργικού διαλόγου των αρχαιολογικών συλλογών με τη σύγχρονη τέχνη υλοποιείται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης εδώ και μία δεκαετία. Ο Ai είναι ένας καλλιτέχνης ανατρεπτικός, ένας έντονα πολιτικοποιημένος ακτιβιστής αλλά ταυτόχρονα ένας ειλικρινής, ζεστός και ανοικτός άνθρωπος που συγκινήθηκε βαθιά όταν είδε για πρώτη φορά τις συλλογές του Μουσείου. Η επίσκεψή του είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νέου έργου εμπνευσμένου από την κυκλαδική τέχνη, φτιαγμένου ειδικά για αυτή την έκθεση. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν επιλεγμένες δημιουργίες του, καθώς επίσης και νέα έργα, μεταξύ των οποίων φωτογραφίες και βίντεο που εστιάζουν στην προσφυγική κρίση.»

Σχετικά με τον Ai Weiwei:

Γεννημένος στο Πεκίνο το 1957, ο Ai Weiwei είναι ένας από τους σημαντικότερους και πιο ριζοσπαστικούς Κινέζους καλλιτέχνες των τελευταίων δεκαετιών. Ως εικαστικός, αρχιτέκτονας, συγγραφέας, κινηματογραφιστής και πολιτικός ακτιβιστής, έχει ασκήσει δριμύτατη δημόσια κριτική στην κινεζική κυβέρνηση, σε θέματα που αφορούν τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έχει διερευνήσει και αναδείξει σκάνδαλα κυβερνητικής διαφθοράς και έχει θίξει ζητήματα σχετικά με την ποιότητα της ζωής στη σύγχρονη Κίνα. Στις 3 Απριλίου του 2011, συνελήφθη στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Πεκίνου και τέθηκε υπό κράτηση για 81 ημέρες χωρίς να έχει ασκηθεί εναντίον του καμία επίσημη κατηγορία· η επίσημη εκδοχή για την κράτησή του ήταν «οικονομικά αδικήματα». Όταν αποφυλακίστηκε, του απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα καθώς και οι δημόσιες τοποθετήσεις, ενώ ζούσε υπό τη στενή παρακολούθηση της κυβέρνησης. Τελικά, το διαβατήριό του τού επεστράφη το 2015.

Ο Ai Weiwei είναι περισσότερο γνωστός για τα γλυπτά και τις μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις του, που συνδέουν εννοιολογικά την παραδοσιακή τέχνη και νοοτροπία της Κίνας με τα σύγχρονα πολιτικά μηνύματα. Στα γλυπτά του, ο Ai Weiwei επαναχρησιμοποιεί συχνά υλικά που χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα, όπως πηλό, ξύλο από κατεστραμμένους ναούς, μάρμαρο και ίασπιν, συνδέοντας έτσι το παρελθόν με το παρόν, την παλιά Κίνα με τη νέα. Επίσης, συμμετέχει σε μακροχρόνια ερευνητικά προγράμματα και πρωτοβουλίες, όπως το «Έρευνα Πολιτών» (“Citizen’s Investigation”) για τα θύματα του σεισμού στην επαρχία Sichuan το 2008 και εργάστηκε ως καλλιτεχνικός σύμβουλος στον σχεδιασμό του Εθνικού Σταδίου του Πεκίνου («Η Φωλιά του Πουλιού») για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008. Το έργο του έχει παρουσιαστεί σε σημαντικές εκθέσεις και πολιτιστικούς χώρους σε όλον τον κόσμο.