Από τις στιγμές που θυμόμαστε έντονα στα μαθητικά μας χρόνια είναι πόσο καθυστερούσαμε να κάνουμε τα μαθήματά μας στο σπίτι. Έχει υπολογιστεί, σύμφωνα με αμερικανική έρευνα, ότι ένας μαθητής Γυμνασίου ξοδεύει επτά ώρες την εβδομάδα για να κάνει τα μαθήματά του.Σε όλες τις υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες οι μαθητές τα κάνουν περίπου σε πέντε ώρες κατά μέσο όρο. Μήπως είναι τελικά τελείως άχρηστο;
Αυτό ισχυρίζεται ο Mark Barnes , συγγραφέας και δάσκαλος Γυμνασίου, ο οποίος έχει λάβει μέρος σε σχετικές έρευνες. Σύμφωνα, λοιπόν, και με τη δική του επαγγελματική εμπειρία το να κάνει ένας μαθητής τα μαθήματά του, στο σπίτι, δεν βελτιώνει τις μαθητικές του επιδόσεις.Συχνά οι μαθητές βαριούνται και κουράζονται με αποτέλεσμα να τσακώνονται με τους γονείς και στο τέλος να μην αποδίδουν σε κανένα μάθημα.
«Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο στην εκπαίδευση από το να χάνει το παιδί το κίνητρό του για μάθηση.Ουσιαστικά, με τον κλασικό τρόπο, του συνθλίβουμε την περιέργεια για να μάθει περισσότερα» υποστηρίζει ο καθηγητής.
Έτσι λοιπόν αποφάσισε στο τέλος της 20 χρονης εκπαιδευτικής του καριέρας να καταργήσει τα μαθήματα στο σπίτι. « Παρατήρησα ότι με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές μου απολάμβαναν το μάθημα στην τάξη και έπαιρναν οι ίδιοι πρωτοβουλία να διαβάζουν περισσότερο, χωρίς να τους το επιβάλλει κανείς» τόνισε ο αμερικανός καθηγητής.
Μήπως το διάβασμα είναι ένας μύθος;
Ο Barnes, ουσιαστικά, ακολουθεί τη θεωρία του Alfie Kohn, συγγραφέα του βιβλίου “The Homework Myth “ ή σε ελεύθερη μετάφραση ” Το διάβασμα είναι ένας μύθος”. O συγγραφέας ισχυρίζεται ότι οι αρνητικές επιπτώσεις -του να κάνουν οι μαθητές τα μαθήματά τους στο σπίτι- είναι γνωστές αλλά οι θετικές είναι ψευδείς: Aυτό πρακτικά σημαίνει ότι όχι μόνο δε βελτιώνονται οι επιδόσεις τους αλλά χάνουν πολύτιμο χρόνο από τη συναναστροφή με την οικογένεια τους και τους φίλους τους. Πιο συγκεκριμένα ο Kohn γράφει στο βιβλίου του :
Για τους μικρούς μαθητές του Δημοτικού Σχολείου δεν υπάρχει καμία ουσιαστική ένδειξη που να αποδεικνύει ότι – το να κάνουν τα μαθήματά τους ή πόσες ώρες τα κάνουν -αποτελεί κριτήριο που επηρεάζει τις επιδόσεις τους. Για τους μαθητές Γυμνασίου, οι ενδείξεις είναι αδύναμες και τείνουν να εξαφανιστούν όταν εφαρμόζονται πιο προχωρημένες στατιστικές μετρήσεις.
Μήπως όμως πρέπει να κάνουν τα μαθήματά τους στο σπίτι έτσι κι αλλιώς;
Η αλήθεια είναι ότι η πλειοψηφία των δασκάλων και των καθηγητών θέλουν να δίνουν εργασίες στα παιδιά για να ετοιμάζουν στο σπίτι. Όπως η Annie Murphy Paul, επίσης συγγραφέας και καθηγήτρια, η οποία ισχυρίζεται ότι η μελέτη στο σπίτι για την προετοιμασία διαγωνισμάτων στην τάξη ενισχύει τη μάθηση. « Κάθε φορά, που απομνημονεύουμε μία λέξη, μία έκφραση, ένα ιστορικό γεγονός, ή μία σημαντική θεωρία, το μυαλό μας έχει το μηχανισμό να την κρατάει περισσότερο. Έτσι το διαγώνισμα δεν μετρά απλά την επίδοση ενός μαθητή αλλά τον εκπαιδεύει» υπογραμμίζει η συγγραφέας.
Μάλιστα, προτείνει συγκεκριμένες μεθόδους ώστε το διάβασμα να γίνεται πιο αποτελεσματικό: Όπως συχνή επανάληψη, απομνημόνευση μικρών προτάσεων κάθε φορά, ανάμειξη εννοιών και όχι ομαδοποίηση τους για να αποφεύγουν να μπερδεύονται. Το αυθεντικό διάβασμα που αποθαρρύνει την παπαγαλία και ενθαρρύνει τους μαθητές να παίρνουν μεγαλύτερες πρωτοβουλίες , κερδίζει έδαφος.
‘Άλλη μία μέθοδος που ενισχύεται είναι εκείνη όπου ο καθηγητής προβάλλει εκπαιδευτικά video, μέσα στην τάξη και μετά λύνει τα προβλήματα και συζητά τις θεωρίες με τους μαθητές του χωρίς να τους δίνει εργασία για το σπίτι.
Υπάρχει όμως ένα αλλά
Ο John Hattie,διευθυντής του Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου της Μελβούρνης, έκανε μία πολύ σημαντική έρευνα. Μελέτησε πάνω από 800 στατιστικές αναλύσεις και έρευνες που καλύπτουν πάνω από 80 εκατομμύρια μαθητές, για να διαπιστώσει ποιοι συγκεκριμένοι παράγοντες συνδέονται με τα καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει ουσιαστικό όφελος για τα παιδιά στο δημοτικό σχολείο, αλλά “άριστα” αποτελέσματα για τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ή από την ηλικία των 11 και μετά
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι το διάβασμα στο σπίτι συμβάλλει στη βελτίωση της βαθμολογίας σε ορισμένα μόνο μαθήματα, που χρειάζονται απομνημόνευση όπως τα μαθηματικά, αλλά έχει μικρή επίδραση σε μαθήματα όπως τα αγγλικά, η ιστορία και η επιστήμη.
Πολλά σχολεία χρησιμοποιούν,ήδη, τον κανόνα της δεκάλεπτης εργασίας , δηλαδή 10 λεπτά διάβασμα ανά επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι 10 λεπτά για τους μαθητές του Δημοτικού, 20 λεπτά λεπτά για τους μαθητές Γυμνασίου , και ούτω καθεξής, με ανώτατο όριο τις δύο ώρες για τις τελευταίες τάξεις του λυκείου.
Δεδομένου ότι οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η υπερβολική εργασία οδηγεί σε στρες και κούραση, και, ενδεχομένως, ατο άγχος και στην κατάθλιψη αξίζει να αξιοποίησει αυτούς τους κανόνες. Όσοι διαφωνούν με αυτήν την νέα θεωρία σημαίνει ότι παραμελούν τα …μαθήματά τους
