Κλιματική αλλαγή: Υποτιμημένος ο κίνδυνος από τα λοιμώδη νοσήματα

Μεγαλύτερη επίδραση απ’ ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα μπορεί να έχει η κλιματική αλλαγή στην εμφάνιση και τη διάδοση λοιμωδών νοσημάτων, σύμφωνα με νέα έρευνα του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, είναι η πρώτη εκτεταμένη αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο το κλίμα επηρεάζει βακτήρια, ιούς ή άλλους μικροοργανισμούς και παράσιτα (παθογόνους παράγοντες), που μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες σε ανθρώπους ή ζώα στην Ευρώπη.

Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η αλλαγή του κλίματος μεταβάλλει την κατανομή ορισμένων ασθενειών, προκαλώντας, σε ορισμένες περιπτώσεις, επιδημίες ή εξάπλωση των ασθενειών στην φυσική τους εμβέλεια, όπως για παράδειγμα ο ιός Zika στη Νότια Αμερική ή η ασθένεια του καταρροϊκού πυρετού και η νόσος Schmallenberg στα ζώα της Ευρώπης.

«Παρόλο που υπάρχει μια εδραιωμένη σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των μολυσματικών ασθενειών, δεν είχαμε καταλάβει πόσο μεγάλες θα είναι οι επιπτώσεις και ποιες ασθένειες θα επηρεαστούν περισσότερο», εξηγεί η δρ Marie McIntyre, από το Ινστιτούτο Λοιμώξεων και Παγκόσμιας Υγείας του Πανεπιστημίου.

Οι ερευνητές διεξήγαγαν μια συστηματική ανασκόπηση της δημοσιευμένης βιβλιογραφίας για εκατό ανθρώπινα παθογόνα και εκατό παθογόνα ζώων, τα οποία υπάρχουν στην Ευρώπη και έχουν τις σημαντικότερες επιπτώσεις στην υγεία.

Η λίστα των παθογόνων καταρτίστηκε με τη χρήση της Enhanced Infectious Disease Database, μιας βάσης δεδομένων με πάνω από 60 εκατομμύρια επιστημονικές εργασίες, ηλεκτρονικές πηγές και βιβλία που σχετίζονται με μολυσματικές ασθένειες στο Λίβερπουλ.

Όπως διαπιστώθηκε, σχεδόν τα δύο τρίτα των παθογόνων που εξετάστηκαν είναι ευαίσθητα στο κλίμα, εκ των οποίων τα δύο τρίτα έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία, που σημαίνει ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε αυτά θα είναι πιθανότατα πολύπλευρες και σύνθετες.

Οι ασθένειες που μεταδίδονται από έντομα και κρότωνες (τσιμπούρια) βρέθηκαν να είναι οι πιο ευαίσθητες, ακολουθούμενες από τις μεταδοθείσες από το έδαφος, το νερό και τα τρόφιμα. Τα παθογόνα τα οποία επηρεάστηκαν περισσότερο από ήταν το Vibrio cholerae (αιτία χολέρας), το Fasciola hepatica (αιτία ηπατικής διστομίασης, γνωστή και ως καλπάτσα), το Bacillus anthracis (αιτία της ασθένειας άνθρακα) και το Borrelia burgdorferi (αιτία της βορρελίωσης ή νόσου του Lyme).

Τα ζωονοσογόνα παθογόνα – αυτά που εξαπλώνονται από ζώα σε ανθρώπους – βρέθηκαν επίσης πιο ευαίσθητα στο κλίμα από αυτά που επηρεάζουν μόνο τους ανθρώπους ή μόνο τα ζώα. Δεδομένου ότι το 75% των αναδυόμενων ασθενειών είναι ζωονοσογόνες, είναι ιδιαίτερα πιθανό να επηρεαστούν από την αλλαγή του κλίματος.

Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν ότι η αντίδρασή τους στην κλιματική αλλαγή θα εξαρτηθεί και από τις επιπτώσεις άλλων παραγόντων, όπως οι αλλαγές στα ταξίδια και το εμπόριο, η χρήση γης, η αποψίλωση των δασών, η ανάπτυξη αντιμικροβιακής αντοχής κ.ά..