Καρκίνος του πνεύμονα: 7 μύθοι που δυσκολεύουν τη μάχη με τη νόσο

Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πιο συχνή μορφή καρκίνου στους άνδρες και την τρίτη συχνότερη στις γυναίκες. Στην Ελλάδα καταγράφονται περισσότερες από 7.000 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο, τοποθετώντας την στην 2^η θέση της Ευρωπαϊκής κατάταξης σε κρούσματα, κυρίως λόγω του υψηλού ποσοστού καπνιστών στη χώρα.

Οι θεραπείες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια, επιτυγχάνοντας σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και την ίαση των ασθενών. Όμως, η διάγνωση καθυστερεί,  με αποτέλεσμα η νόσος να ανιχνεύεται σε προχωρημένα στάδια, όταν οι θεραπευτικές δυνατότητες είναι περιορισμένες.

Ενδεικτικό της αποτελεσματικότητας των σύγχρονων θεραπειών είναι το γεγονός ότι ακόμη και στο μεταστατικό καρκίνο του πνεύμονα η πενταετής επιβίωση, από 5% που ήταν πριν από λίγα χρόνια, σήμερα έχει φτάσει στο 22%.

Οι 7 μύθοι

Ελλιπής είναι η ενημέρωση σχετικά με τη νόσο, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν διάφοροι μύθοι, που δυσκολεύουν περισσότερο τη μάχη με την ασθένεια.

Μύθος 1.Όλοι οι τύποι καρκίνου πνεύμονα είναι ίδιοι
Αλήθεια: Oι δύο κύριοι τύποι καρκίνου του πνεύμονα είναι ο μη μικροκυτταρικός (ΜΜΚΠ) (85-90%) και ο μικροκυτταρικός (ΜΚΠ) (10-15%).
Ιστολογικά ο ΜΜΚΠ διαχωρίζεται περαιτέρω στο αδενοκαρκίνωμα και στο καρκίνωμα από πλακώδες επιθήλιο. Σχεδόν το 40% των μη μικροκυτταρικών καρκίνων του πνεύμονα που διαγιγνώσκονται είναι αδενοκαρκινώματα. Ο ΜΜΚΠ μπορεί να ταξινομηθεί περαιτέρω βάσει γονιδιακών μεταλλάξεων και έκφρασης πρωτεινών (π.χ EGFR, ALK, PD-L1) που αποτελούν στόχους νέων θεραπειών.
Ο κάθε τύπος καρκίνου του πνεύμονα παρουσιάζει διαφορετική βιολογική συμπεριφορά. Αυτό έχει σαν συνέπεια την ανάγκη εξατομίκευσης της θεραπείας ώστε ο κάθε ασθενής, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκει, να ανταποκρίνεται με το βέλτιστο τρόπο και στο μέγιστο βαθμό.

Μύθος 2. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένα νόσημα που εμφανίζεται στους ηλικιωμένους
Αλήθεια: Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μια ασθένεια που μπορεί να εκδηλωθεί στον οποιοδήποτε. Η ηλικία θεωρείται ένας από τους παράγοντες κινδύνου καθώς η νόσος εμφανίζεται κατά μέσο όρο στην ηλικία των 70 ετών. Ωστόσο παράγοντες όπως το κάπνισμα, η έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες (π.χ ραδόνιο), οι περιβαλλοντικές συνθήκες, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η κληρονομικότητα μπορούν να πυροδοτήσουν τη νόσο σε μικρότερες ηλικίες.

Μύθος 3. Μόνο οι άνδρες νοσούν από καρκίνο του πνεύμονα
Αλήθεια: Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη συνηθέστερη μορφή καρκίνου που πλήττει τους άνδρες και η τρίτη συνηθέστερη μορφή καρκίνου στις γυναίκες. Τα ποσοστά της νόσου παρουσιάζουν ελαφρώς πτωτική τάση στους άνδρες, ενώ αυξάνονται στις γυναίκες. Ο λόγος για αυτό είναι ίσως ο αυξανόμενος αριθμός καπνιστριών τις τελευταίες δεκαετίες – το κάπνισμα θεωρείται ο κύριος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα.

Μύθος 4. Δεν υπάρχει όφελος από τη θεραπεία για τους ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του πνεύμονα
Αλήθεια: Τις τελευταίες δεκαετίες η ιατρική κοινότητα έχει στη διάθεσή της μια πληθώρα θεραπειών οι οποίες προσαρμόζονται στο προφίλ του κάθε ασθενή ώστε να επιτυγχάνεται το μέγιστο όφελος για αυτόν. Η έκταση της νόσου, κάποιες ενδεχόμενες συννοσηρότητες και η γενικότερη εικόνα ενός ανθρώπου που πάσχει από καρκίνο του πνεύμονα λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να επιλεγεί η καταλληλότερη αντιμετώπιση και να καθοριστεί η πορεία της θεραπείας.
Οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο ή μεταστατικό στάδιο ανήκουν στο 40% του συνόλου των πασχόντων και για αυτούς διατίθενται σήμερα, πέρα από τη χημειοθεραπεία, πιο στοχευμένες και εξατομικευμένες θεραπευτικές λύσεις οι οποίες βασίζονται π.χ. σε γονιδιακές μεταλλάξεις και συγκεκριμένους βιοδείκτες. Οι προσεγγίσεις αυτές και ο σωστός συνδυασμός ή η αλληλουχία λήψης τους προσφέρουν αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και παράλληλη εξασφάλιση της ποιότητας ζωής.

Μύθος 5. Μόνο οι καπνιστές μπορεί να νοσήσουν από καρκίνο του πνεύμονα
Αλήθεια: Το κάπνισμα αποτελεί τον κύριο επιβαρυντικό παράγοντα για την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα αλλά αυτό δε σημαίνει ότι όλοι οι καπνιστές θα αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα ή ότι το κάπνισμα είναι ο μοναδικός παράγοντας κινδύνου. Ένας στους 9 καπνιστές θα αναπτύξει καρκίνο του πνεύμονα ενώ 8 στους 10 καπνιστές θα αναπτύξουν ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα π.χ. καρδιαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα. Ποσοστό 12% ασθενών με καρκίνο πνεύμονα δεν υπήρξαν ποτέ καπνιστές. Ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα εμφανίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε καπνιστές ενώ ο καρκίνος του πνεύμονα στον οποίο υπάρχει ALK αντιμετάθεση φαίνεται να προσβάλλει κυρίως μη καπνιστές.
Οι γυναίκες φαίνεται να είναι πιο ευαίσθητες καθώς, ακόμη και όταν καπνίζουν ίδια ποσότητα τσιγάρων με τους άντρες, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου. Μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμη και οι μη καπνιστές οι οποίοι εκτίθενται στον καπνό του τσιγάρου βρίσκονται και αυτοί σε υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Μη καπνιστές οι οποίοι παντρεύονται καπνιστές έχουν 20-30% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα σε σχέση με άλλους.

Μύθος 6. Ένας ασθενής που έχει διαγνωσθεί με καρκίνο του πνεύμονα δε χρειάζεται να διακόψει το κάπνισμα, είναι ήδη αργά
Αλήθεια: Ακόμη και όταν ένας καπνιστής νοσήσει από καρκίνο του πνεύμονα αξίζει να διακόψει το κάπνισμα καθώς αυτοί οι ασθενείς ανακάμπτουν πιο γρήγορα μετά από χειρουργική αφαίρεση του όγκου, ανταποκρίνονται καλύτερα στην θεραπεία και έχουν μειωμένες πιθανότητες υποτροπής ή εµφάνισης νέας κακοήθειας. Επίσης επισημαίνεται ότι νεότερα φάρµακα όπως οι αναστολείς της τυροσινικής κινάσης καθίστανται ανενεργά µε το κάπνισµα ή θα πρέπει να διπλασιαστεί η δόση τους. Η οριστική διακοπή του καπνίσµατος ενεργητικού ή παθητικού, παραµένει η καλύτερη προστασία και το σηµαντικότερο όπλο κατά του καρκίνου του πνεύμονα.

Μύθος 7. Όλοι οι ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα έχουν επίμονο βήχα
Αλήθεια: Η συμπτωματολογία του καρκίνου του πνεύμονα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως το είδος και τη θέση του καρκίνου, τις καπνιστικές συνήθειες και το φύλο. Οι άνδρες είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν επίμονο βήχα, αιμόπτυση και λοιμώξεις του αναπνευστικού όπως πνευμονίες ενώ οι γυναίκες θα εμφανίσουν πιθανότερα μια αίσθηση δύσπνοιας και κόπωση παρά βήχα.
Τα συμπτώματα είναι επίμονα και μπορεί να γίνουν εντονότερα με τον καιρό. Σε προχωρημένη νόσο, οι ασθενείς πιθανόν να εκδηλώσουν και άλλα συμπτώματα. Για παράδειγμα σε περίπτωση εγκεφαλικής μετάστασης, μπορούν να παρουσιαστούν συμπτώματα από τα μάτια (π.χ. ελάττωση της όρασης), μούδιασμα ή/και αδυναμία. Σε περίπτωση μετάστασης στα οστά, οι ασθενείς μπορούν να αισθανθούν πόνο στη μέση, στο στήθος ή στους ώμους. Η ανεξήγητη και ταχεία απώλεια βάρους αποτελεί συνήθως ένδειξη προχωρημένης νόσου. Πολλές φορές αυτά τα συμπτώματα συνδέονται με την ηλικία, την κακή φυσική κατάσταση ή συγχέονται με παθολογικές καταστάσεις όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και οι ασθενείς δεν ελέγχονται σε πρώιμο στάδιο για την ύπαρξη κακοήθειας.

«Στην εποχή της άκρατης πληροφόρησης, όπου οι μύθοι και η αλήθειες συνυπάρχουν δυσδιάκριτα, είναι πολύ σημαντικό να αναπτύσσονται καμπάνιες που ενημερώνουν αποτελεσματικά και αξιόπιστα το ευρύ κοινό για σοβαρές νόσους, σαν τον καρκίνο του πνεύμονα. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αξιοσημείωτες εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου με την ανοσοθεραπεία και τις στοχευμένες θεραπείες να βελτιώνουν σημαντικά την επιβίωση και ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα», τόνισε ο ο Πρόεδρος Δ.Σ Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), Ιωάννης Μπουκουβίνας, σε συνέντευξη τύπου με αφορμή την παρουσίαση της εκστρατείας «Φοράμε λευκό».

Για την πληρέστερη ενημέρωση του κοινού ως προς τη σημασία της πρόληψης, της έγκαιρης διάγνωσης και της αντιμετώπισης της νόσου, στο πλαίσιο της εκστρατείας, δημιουργήθηκε το site www.foramelefko.gr, ενώ μέσω του hashtag #foramelefko, έχει ξεκινήσει ανοιχτός διάλογος στο διαδίκτυο, όπου ο καθένας μπορεί να εκφράσει τις απορίες, τους προβληματισμούς του, αλλά και να μεταδώσει το δικό του προσωπικό μήνυμα.

Παράλληλα, έχει δημιουργηθεί Facebook Frame http://bit.ly/foramelefko με τo οποίο ο καθένας μπορεί να «φορέσει λευκό» στη photo–profile του, συμμετέχοντας ενεργά στην καμπάνια ευαισθητοποίησης

Η εκστρατεία  είναι μία πρωτοβουλία της Roche Hellas που  τελεί υπό την αιγίδα της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος, της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου & της Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, ενώ συμπαραστάτες και πρεσβευτές από τον χώρο του πολιτισμού και του αθλητισμού σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια είναι η Σμαράγδα Καρύδη, ο Μάριος Φραγκούλης και ο Παναγιώτης Γιαννάκης.