Covid-19: Γιατί οι καπνιστές κινδυνεύουν περισσότερο – Η εμπειρία από την Ελλάδα

Τον αυξημένο κίνδυνο που διατρέχουν οι καπνιστές για σοβαρή νόσηση και θάνατο από Covid-19 έφεραν στο προσκήνιο τα σοκαριστικά ευρήματα πρόσφατης έρευνας από τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με αυτά, οι μακροχρόνιοι καπνιστές αντιμετωπίζουν υπερδιπλάσιο κίνδυνο να χρειασθούν εισαγωγή στο νοσοκομείο, αφού νοσήσουν, καθώς και σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν εξαιτίας της λοίμωξης, σε σχέση με όσους δεν κάπνισαν ποτέ στη ζωή τους.

Παρότι στις αρχές της πανδημίας υπήρξαν αποπροσανατολιστικές εργασίες, τα ευρήματα των οποίων καταδείκνυαν μία προστατευτική δράση της νικοτίνης έναντι της λοίμωξης που προκαλεί ο ιός Sars-Cov-2, η εικόνα είναι ξεκάθαρη για τους επιστήμονες, με το κάπνισμα να θεωρείται παράγοντας κινδύνου για σοβαρή νόσηση και θάνατο από Covid-19.

Την ευαλωτότητα  των καπνιστών στην Covid-19 καταδεικνύει και η εμπειρία από την Ελλάδα, καθώς εκτιμάται ότι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που νόσησαν σοβαρά και εισήχθησαν σε ΜΕΘ ήταν καπνιστές.

Η έρευνα

Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Case Western Reserve και της Κλινικής του Κλίβελαντ στο Οχάιο, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «JAMA Internal Medicine», ανέλυσαν στοιχεία για 7.102 ασθενείς με Covid-19, από τους οποίους 85% δεν ήταν ποτέ καπνιστές, 13% ήταν πρώην καπνιστές και 2% νυν καπνιστές.

Διαπιστώθηκε ότι όσοι κάπνιζαν κατά μέσο όρο ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα επί 30 ή περισσότερα χρόνια είχαν κατά μέσο όρο 125% μεγαλύτερο κίνδυνο να χρειαστούν νοσηλεία μετά από λοίμωξη Covid-19, σε σχέση με τους μη καπνιστές. Επίσης, ήταν 89% πιθανότερο να πεθάνουν.

Όσοι κάπνιζαν ένα πακέτο την ημέρα για δέκα έως 30 χρόνια είχαν 40% μεγαλύτερη πιθανότητα να καταλήξουν στο νοσοκομείο όταν αρρώστησαν από τον κορονοϊό και ήταν 47% πιθανότερο να πεθάνουν, σε σχέση με τους μη καπνιστές.

Εκείνοι που κάπνιζαν ένα πακέτο την ημέρα για διάστημα έως δέκα ετών είχαν περίπου τον ίδιο κίνδυνο με τους μη καπνιστές να χρειασθούν νοσηλεία λόγω Covid-19, είχαν όμως 19% μεγαλύτερο κίνδυνο να εισαχθούν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και 66% μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου.

Όσοι κάπνιζαν ένα πακέτο την ημέρα για δέκα έως 30 χρόνια είχαν 55% μεγαλύτερο κίνδυνο εισαγωγής σε ΜΕΘ σε σχέση με τους μη καπνιστές, ενώ οι καπνιστές για πάνω από 30 χρόνια είχαν 69% μεγαλύτερη πιθανότητα νοσηλείας σε ΜΕΘ.

Η εμπειρία από την Ελλάδα

Ο αυξημένος κίνδυνος των καπνιστών επιβεβαιώνεται και στη χώρα μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λάρισας, το οποίο δέχτηκε μεγάλο αριθμό βαρέων περιστατικών κατά το δεύτερο κύμα της επιδημίας, περισσότερα από τα μισά ήταν καπνιστές.

«Από την εμπειρία των νοσηλευομένων μας γνωρίζουμε ότι οι καπνιστές κάνουν βαρύτερη αναπνευστική ανεπάρκεια και διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εισαχθούν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Εκτιμάται ότι το 50-70% των ασθενών που νόσησαν βαριά ήταν καπνιστές και παχύσαρκοι», αναφέρει στο mononews ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης.

«Οι πνεύμονες είναι ήδη ταλαιπωρημένοι από το κάπνισμα, οπότε δεν έχουν αμυντικούς μηχανισμούς. Ένας μη καπνιστής, καθώς γερνάει, χάνει από τα πνευμόνια του κάθε χρόνο 30ml αέρα, ενώ ο καπνιστής χάνει αντίστοιχα 50-60ml. Οπότε μειώνεται η λειτουργία των πνευμόνων του νωρίτερα και όταν προσβληθεί από τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορονοϊός τον βρίσκει σε μειονεκτική θέση. Αν είναι και παχύσαρκος με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η αναπνευστική λειτουργία του, η κατάσταση γίνεται ακόμα δυσκολότερη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για σοβαρή νόσηση από Covid-19», εξηγεί ο κ. Γουργουλιάνης.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι, με οδηγία που έχει εκδώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προς τους γιατρούς, κατά τη λήψη των στοιχείων του ασθενούς, μετά την καταγραφή του ονόματος, της ηλικίας και του φύλου, πρέπει να καταγράφεται το εάν καπνίζει ή όχι.

Οι συννοσηρότητες

Οι καπνιστές δεν εντάσσονται επίσημα στις ευπαθείς ομάδες, ωστόσο, πολλοί από αυτούς είναι εντεταγμένοι λόγω των συνοσηροτήτων που παρουσιάζουν.

Το κάπνισμα είναι κύριος παράγοντας κινδύνου για τα νοσήματα όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια- ΧΑΠ και η στεφανιαία νόσος, ενώ συσχετίζεται και με άλλα νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, που καθιστούν τους ασθενείς ευπαθείς για σοβαρή νόσηση από  COVID-19. Σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Παρασκευή Κατσαούνου, το κάπνισμα αυτό κάθε αυτό αυξάνει τη θνησιμότητα ενδονοσοκομειακά σε όσους ασθενείς με Covid-19 χρειαστεί να νοσηλευτούν. Η αύξηση των υποδοχέων ACE-2 που παρατηρείται τόσο στους καπνιστές όσο και στους ασθενείς με ΧΑΠ, πιθανά αποτελεί επιπρόσθετο μηχανισμό που εξηγεί τη συσχέτιση αυτή.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μελέτη, που δημοσιεύτηκε σε ένα από τα πλέον έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, το New England Journal of Medicine, κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, ο πρώτος και πιο σημαντικός παράγοντας, ο οποίος αυξάνει κατά 196% την πιθανότητα να πεθάνει ένας ασθενής που νοσηλεύεται με σοβαρή Covid-19, είναι η ΧΑΠ, ενώ ο δεύτερος πολύ σημαντικός παράγοντας, που αυξάνει κατά 170% την πιθανότητα θανάτου ενός τέτοιου ασθενούς είναι η στεφανιαία νόσος. Το κάπνισμα, ως ανεξάρτητος παράγοντας, φάνηκε στη μελέτη ότι αυξάνει την πιθανότητα θανάτου κατά 79% σε ασθενείς με σοβαρή νόσο  Covid-19.

Όσον αφορά στο “αφήγημα” περί προστατευτικής δράσης της νικοτίνης έναντι της Covid – 19, προς το παρόν παραμένει αφήγημα. Όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν έγκυρες επιστημονικές μελέτες, που να αποδεικνύουν ευμενή επίδραση του καπνίσματος ή της νικοτίνης στη νόσο. Οι υπάρχουσες μελέτες έχουν σημαντικά μεθοδολογικά ελλείμματα, ενώ δεν λείπουν και οι περιπτώσεις αυτών που χρηματοδοτήθηκαν από την καπνοβιομηχανία.