Μπορεί η καραντίνα να μας οδηγήσει σε κατάθλιψη;

Οι εβδομάδες περνούν και το μήνυμα “Μένουμε Σπίτι” συνεχίζει να κυριαρχεί στη ζωή όλων μας.

Τα ξεκούραστα σώματά μας μπλοκάρουν πλέον από τον κουρασμένο μας ψυχισμό. Οι σκέψεις  μας γεμίζουν αγωνία για το μετά. Βιώνουμε, καθημερινά, ένα κλίμα θλίψης, απογοήτευσης αλλά και μελαγχολίας. Πολλοί αναρωτιούνται, μήπως γλιτώνοντας τον κορονοϊό, τους χτυπήσει την πόρτα η κατάθλιψη. Τα συμπτώματα που νιώθουμε οι περισσότεροι εξαιτίας του εγκλεισμού, όντως μοιάζουν πολύ με αυτά της “σιωπηλής ψυχικής νόσου”.

* Καταθλιπτική διάθεση πιθανώς οφειλόμενη σε χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης, σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης, οι οποίες αποτελούν χημικές ουσίες του εγκεφάλου -ή αλλιώς νευροδιαβιβαστές- που σχετίζονται με το συναίσθημα

* Άγχος και αίσθημα κενού

* Παραίτηση και έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που στο παρελθόν αποτελούσαν πηγή ευχαρίστηση

* Απαισιόδοξες σκέψεις

* Χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυτο-ενοχοποίηση και αίσθημα ανικανότητας

* Ατονία, συχνή κόπωση και νωχελικότητα

* Δυσκολία στη συγκέντρωση και στη μνήμη

* Έλλειψη πρωτοβουλίας

* Ανησυχία ή ευερεθιστότητα

* Διαταραχές ύπνου κυρίως υπερυπνία

* Διατροφικές διαταραχές

* Ψυχοσωματικά προβλήματα, δηλαδή δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα που δεν μπορούν να αποδοθούν σε παθολογία

* Αυτοκτονικοί ιδεασμοί ή απόπειρες αυτοκτονίας.

Είναι όμως ικανά αυτά τα συμπτώματα να με κάνουν να νοσήσω;

Η κατάθλιψη είναι μια αρκετά διαδεδομένη πλέον διαταραχή που έχει εισβάλει για τα καλά στη ζωή μας, κατέχοντας ήδη μία από τις υψηλότερες θέσεις μεταξύ των συχνότερων ασθενειών που πλήττει το ανθρώπινο είδος ανά τον κόσμο, ενώ συνεχίζει να αυξάνεται, σύμφωνα με τον «Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας». Η κατάθλιψη δεν φέρει ηλικία και φύλο, μπορεί να εμφανιστεί τόσο στο μικρό παιδί –αγόρι ή κορίτσι- όσο και σε έναν υπερήλικα -άνδρα ή γυναίκα.

Καθένας, ουκ ολίγες φορές στην πορεία της ζωής του, θέλοντας να περιγράψει την ψυχική διάθεση που τον χαρακτηρίζει μια συγκεκριμένη στιγμή, έχει επικαλεστεί τη λέξη «κατάθλιψη», χωρίς βέβαια να γνωρίζει αν κάνει χρήση του ψυχιατρικού ή απλά του καθημερινού όρου της λέξης.

Αξίζει να αναφερθεί η ειδοποιός διαφορά του ψυχιατρικού όρου «κατάθλιψη» από εκείνον της καθημερινής ζωής προκειμένου να σταματήσουμε να δίνουμε αυθαίρετες διαγνώσεις, είτε στους φίλους μας είτε στον εαυτό μας. Για να χρησιμοποιήσουμε τον επιστημονικό όρο “Κατάθλιψη” χρειάζεται να εξετάσουμε την διάρκεια και τη μονιμότητα των συμπτωμάτων (περισσότερο από δύο εβδομάδες), καθώς και την αιτία που ωθεί κάποιον να μη νιώθει καλά. Η ψυχιατρική κατάθλιψη χαρακτηρίζεται ως μία συναισθηματική κατάσταση οφειλόμενη σε μη φυσιολογικά αίτια, έναντι της καθημερινής κατάθλιψης που προσδίδεται σε βάσιμα αίτια, όπως η μάστιγα του κορονοϊού.

Επομένως, η καραντίνα δεν έχει τη δύναμη από μόνη της να οδηγήσει κάποιον σε κατάθλιψη. Η κατάθλιψη συνήθως είναι απόρροια διαφόρων αιτιών.^. Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα γενετικών, βιολογικών, ψυχολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που φαίνεται να επιδρούν στο άτομο με τρόπο καταλυτικό. Η κληρονομικότητα αποτελεί πιθανή αιτιολογία.

Οι συνέπειες της κατάθλιψης, ωστόσο, είναι σοβαρές και χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση. Η συνειδητοποίηση του προβλήματος από το ίδιο το άτομο είναι η αφετηρία για την αντιμετώπισή του.

Κρίνεται ωστόσο απαραίτητο, όλοι όσοι νιώθουν έντονα και αρκετά από τα παραπάνω συμπτώματα να προβούν σε ενέργειες αυτοβοήθειας όπως οι εξής προτεινόμενες:

– Απολογισμός τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών γεγονότων της ημέρας

– Εντοπισμός της πηγής προέλευσης του προβλήματος

– Καθημερινή καταγραφή των ονείρων και, εν συνεχεία, μια υποτυπώδης ανάλυση εστιασμένη στις φιγούρες

– Διεύρυνση των κοινωνικών συναναστροφών μέσω βίντεο-κλήσεων

– Έλεγχος της σκέψης και δημιουργία ιδεατών εικόνων και αποφυγή αρνητικών αναμνήσεων

– Συμμετοχή σε νέες διαδικτυακές δραστηριότητες

Αξίζει να σημειωθεί ότι η σωματική άσκηση, την οποία μπορείτε να την πραγματοποιήσετε και μέσα από το σπίτι σας, επιλέγοντας απλά ένα βίντεο από το διαδίκτυο με ασκήσεις εκγύμνασης. Επιπροσθέτως, μια ισορροπημένη διατροφή εστιασμένη στην αύξηση υδατανθράκων και πλούσια σε αμινοξέα, βιταμίνες B12, B6, C, μέταλλα, και στοιχεία Ω3 και Ω6 θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά, επιταχύνοντας την εξέλιξη της θεραπείας.

Μεγάλος αριθμός πασχόντων από κατάθλιψη συνήθως δεν αντιλαμβάνεται την κατάσταση. Εάν, όντως αξιολογείτε πώς κάποιος δικό σας άνθρωπος μπορεί και να εμφανίζει τέτοια συμπτώματα είναι απαραίτητη η ενεργοποίηση του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντός του στοχεύοντας στην γρήγορη αφύπνιση αυτού του ατόμου. Συνεπώς, το υποστηρικτικό περιβάλλον διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο. Γι’ αυτό συνίστανται τα εξής:

– Αρχικά συμφιλιωθείτε με την κατάσταση, έτσι ώστε εσείς να είστε σε θέση να παρέχετε βοήθεια στον φίλο σας και εκείνος με την σειρά του να είναι έτοιμος να τη λάβει

– Αποφύγετε την κριτική δείχνοντας ανιδιοτελή αγάπη

– Δείξτε κατανοητική εμπάθεια και ενσυναίσθηση, συντηρώντας, ωστόσο, την ακεραιότητα της ψυχικής και συναισθηματικής σας κατάστασης

– Διατηρήστε τα προσωπικά σας όρια. Η κατάθλιψη αποτελεί νόσο «κολλητική», γι’ αυτό και είναι εύκολο να σας «καταβροχθίσει»

– Προσφέρετε ερεθίσματα που θα λειτουργήσουν ως διέξοδος. Διαβάστε ένα βιβλίο ή μοιραστείτε ένα περίπατο με το κατοικίδιό σας, απολαύστε μια ταινία διαδικτυακά ή επισκεφθείτε χώρους της τέχνης ψηφιακά.

Καθώς διανύουμε μία περίοδο που κάθε μέρα μοιάζει με όλες τις υπόλοιπες, είναι σημαντικό ο καθένας μας να αξιοποιήσει τη δύναμη που κρύβει μέσα του. Να διαπιστώσει, πως η κατάθλιψη αποτελεί προϊόν των εσωτερικών του συγκρούσεων και όχι ενός εξωτερικού παράγοντα (κορονοϊού) και άρα ελεγχόμενο και αντιμετωπίσιμο από τον ίδιο τον εαυτό.

Ο καλύτερος τρόπος για να εκτιμήσουμε τη ζωή, ακόμη και σε αυτή την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, είναι να έχουμε επίγνωση ότι οι εμπειρίες αυτές είναι προορισμένες να χαθούν ή/και να επιλέξουμε ποια κομμάτια τους θα κρατήσουμε και για ποιο λόγο.

Φραντζέσκα Καραγιάννη

MSc Κλινική Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια

www.frantzeska-karagianni.gr