Η βιωσιμότητα αποτελεί πλέον κεντρικό άξονα για την ανάπτυξη κοινωνιών, επιχειρήσεων και κρατικών πολιτικών. Η ανάγκη για περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική ισορροπία καθιστά επιτακτική την υιοθέτηση στρατηγικών που συνδυάζουν την προστασία του περιβάλλοντος με την οικονομική ανάπτυξη.

Ο Νόμος 5164/2024, με τίτλο «Προώθηση της Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Κυκλικής Οικονομίας», εισάγει νέα εργαλεία και ρυθμίσεις με στόχο την υλοποίηση βιώσιμων πρακτικών στην Ελλάδα.

1

Αφορά κυρίως την ενσωμάτωση της Οδηγίας (EΕ) 2022/2464 («CSRD») και τις συναφείς ρυθμίσεις — καθώς και τα «εργαλεία» που εισάγει, τις υποχρεώσεις, τις προθεσμίες και τα κρίσιμα σημεία για επιχειρήσεις / φορείς.

Η εφαρμογή του ν.5164/2024 αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα να προχωρήσει σε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Παρά τις προκλήσεις που προκύπτουν, όπως το κόστος και η γραφειοκρατία, τα οφέλη για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία είναι σημαντικά. Η επιτυχία εξαρτάται από την ικανότητα όλων των εμπλεκόμενων φορέων να συνεργαστούν, να επενδύσουν στην εκπαίδευση και την καινοτομία και να δημιουργήσουν κουλτούρα βιωσιμότητας στην καθημερινή πρακτική.

Ο νόμος προβλέπει ότι ορισμένες οντότητες – κυρίως «οντότητες δημοσίου ενδιαφέροντος» (public interest entities – PIEs) – θα υποχρεωθούν σε υποβολή έκθεσης βιωσιμότητας. Συγκεκριμένα εντάσσονται εταιρείες εισηγμένες σε οργανωμένη/ρυθμιζόμενη αγορά, επιχειρήσεις που υπάγονται σε δίκαιο τρίτης χώρας αλλά έχουν υποκατάστημα/θυγατρική στην Ελλάδα, Ανώνυμες Εταιρείες του Δημοσίου (Α.Ε. του Δημοσίου) στις οποίες το Ελληνικό Δημόσιο κατέχει μετοχές, ανεξαρτήτως ποσοστού. Επίσης, ο νόμος εισάγει μεταβολές στα κριτήρια μεγέθους για επιχειρήσεις (πολύ μικρές, μικρές, μεσαίες, μεγάλες).

1. Το πλαίσιο του ν.5164/2024

Ο ν.5164/2024 αποτελεί νομοθετικό εργαλείο που στοχεύει στη μετάβαση σε ένα βιώσιμο και πράσινο οικονομικό μοντέλο. Ο νόμος εισάγει μέτρα όπως:

– Την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας μέσω της ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης και μείωσης των αποβλήτων.

– Την προώθηση πράσινων τεχνολογιών και βιώσιμων υποδομών.

– Την ενίσχυση της διαφάνειας και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης για τις επιχειρήσεις.

– Την επιβράβευση φορέων που υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές μέσω φορολογικών κινήτρων και επιδοτήσεων.

2. Προκλήσεις από την εφαρμογή του νόμου

Παρά τα θετικά του στοιχεία, η εφαρμογή του ν.5164/2024 αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις:

1. Οικονομικό κόστος: Η μετάβαση σε βιώσιμες υποδομές απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, που πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις δυσκολεύονται να καλύψουν.

2. Έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού: Η ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και κατάρτιση.

3. Γραφειοκρατία και έλλειψη σαφούς καθοδήγησης: Η πολυπλοκότητα της νομοθεσίας και η έλλειψη σαφών οδηγών εφαρμογής μπορεί να καθυστερήσει την υλοποίηση των μέτρων.

4. Αντίσταση στην αλλαγή: Κοινωνικοί και επιχειρηματικοί παράγοντες μπορεί να διστάζουν να αλλάξουν παραδοσιακές πρακτικές και μοντέλα λειτουργίας.

3. Ευκαιρίες που προσφέρει ο νόμος

Παρά τις δυσκολίες, η εφαρμογή του ν.5164/2024 δημιουργεί σημαντικές ευκαιρίες:

1. Καινοτομία και νέες αγορές: Η προώθηση πράσινων τεχνολογιών δημιουργεί χώρο για ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.

2. Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας: Οι επιχειρήσεις που ενσωματώνουν βιώσιμες πρακτικές μπορούν να κερδίσουν διεθνή ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

3. Περιβαλλοντικά οφέλη: Η μείωση αποβλήτων, η εξοικονόμηση ενέργειας και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συμβάλλουν στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

4. Κοινωνική ευαισθητοποίηση: Η εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών προάγει την κοινωνική υπευθυνότητα και ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τις επιχειρήσεις και το κράτος.