Πάνε να δώσουν τα έργα στα κρυφά

Ως γνωστόν, από την 1η Οκτωβρίου 2015 όλοι οι διαγωνισμοί αξίας άνω των 60.000 ευρώ που αφορούν σε προμήθεια προϊόντων και υπηρεσιών προς το Δημόσιο διενεργούνται υποχρεωτικά μέσω του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ). Θα σκεφτεί κανείς ότι αυτό είναι αρκετό για να καταπολεμηθούν η διαφθορά και η διαπλοκή που συχνά έχουμε δει να κάνουν… πάρτι στις δημόσιες συμβάσεις. Μόνο που δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα.

Κι αυτό γιατί από το Εθνικό Σύστημα αυτό εξαιρούνται, με υπουργική απόφαση του περασμένου Δεκεμβρίου, τα δημόσια έργα μέχρι τον Απρίλιο του 2017 – και όλοι ξέρουμε ότι τα δημόσια έργα έχουν αποτελέσει επανειλημμένα εστία διαπλοκής κατά το παρελθόν…

Γιατί όμως εξαιρούνται τα δημόσια έργα; Προφανώς όχι επειδή είναι τόσο διαφανή που δε χρειάζεται να διενεργούνται ηλεκτρονικά οι διαγωνισμοί γι’ αυτά. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή, Αντώνη Παπαδεράκη, που έχει και την ευθύνη για τη λειτουργία και διαχείριση του ΕΣΗΔΗΣ, η παράταση ειδικά για τα δημόσια έργα και τις μελέτες όλων των φορέων του Δημοσίου χορηγήθηκε ύστερα από αίτημα του υπουργείου Υποδομών, με επιχείρημα ότι απαιτείται χρόνος για την εκπαίδευση των στελεχών και των υπαλλήλων που θα ασχοληθούν με το αντικείμενο, καθώς και περαιτέρω παραμετροποίηση του συστήματος.

Ωστόσο, πηγές του υπουργείου Οικονομίας που επικαλείται η «Καθημερινή» δίνουν μια άλλη απάντηση: ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης φέρεται να επιθυμούσε την πλήρη εξαίρεση των δημοσίων έργων και μελετών από το ΕΣΗΔΗΣ. Τελικώς επελέγη η εξαίρεση έως 30 Απριλίου 2017 ως η «χρυσή τομή».

Ο κ. Σπίρτζης από την πλευρά του υποστήριξε στην «Καθημερινή» ότι η εξαίρεση έγινε διότι το ΕΣΗΔΗΣ δεν ήταν έτοιμο και αν εντάσσονταν από τώρα τα δημόσια έργα θα προέκυπτε εμπλοκή στους διαγωνισμούς.

Σύμφωνα πάντα με την «Καθημερινή», η επίσημη εκδοχή ότι απαιτείται χρόνος για την εκπαίδευση των υπαλλήλων και την παραμετροποίηση του συστήματος δεν ευσταθεί, με την έννοια ότι ήταν γνωστό πως στο ΕΣΗΔΗΣ θα ενταχθούν και τα δημόσια έργα ήδη από τον ιδρυτικό του νόμο, τον 4155/2013. Το χρονοδιάγραμμα, μάλιστα, εκείνου του νόμου προέβλεπε ότι η ένταξη στο ΕΣΗΔΗΣ των φορέων της Κεντρικής Κυβέρνησης για τις συμβάσεις δημοσίων έργων θα ξεκινούσε την 1η Ιουλίου 2014. Στις 27 Φεβρουαρίου 2015 με απόφαση του υπουργού Οικονομίας Γ. Σταθάκη μετατέθηκε η ημερομηνία ένταξης στο ΕΣΗΔΗΣ για την 1η Ιουλίου 2015 σε ό,τι αφορά τις μελέτες και για την 1η Δεκεμβρίου 2015 σε ό,τι αφορά τα δημόσια έργα. Με άλλη απόφαση στις 7 Σεπτεμβρίου 2015 του υπηρεσιακού υπουργού Οικονομίας κ. Ν. Χριστοδουλάκη αποφασίστηκε να μετατεθεί για την 1η Δεκεμβρίου 2015 η ένταξη στο ΕΣΗΔΗΣ και των μελετών. Η απόφαση για την ένταξη στο ΕΣΗΔΗΣ τόσο των μελετών όσο και των δημοσίων έργων από τις 30 Απριλίου 2017 υπεγράφη μόλις στις αρχές Δεκεμβρίου. Με άλλα λόγια, ακόμη και αν κάποιος δεχθεί το επιχείρημα ότι η παράταση δίνεται για να γίνει η αναγκαία εκπαίδευση και η παραμετροποίηση του συστήματος, εύλογα την ίδια ώρα θα αναρωτηθεί το εξής: για ποιο λόγο δεν έγινε νωρίτερα η εκπαίδευση γι’ αυτό το κομμάτι των δημοσίων συμβάσεων όταν μάλιστα έχουν ήδη εκπαιδευθεί πάνω από 4.900 υπάλληλοι των αναθετουσών αρχών καθώς και 2.500 υπάλληλοι από επιχειρήσεις που λαμβάνουν μέρος στους διαγωνισμούς του Δημοσίου;

Πάντως, παραμένει η υποχρέωση που υπάρχει για όλες τις αναθέτουσες αρχές για την καταχώριση των αιτημάτων δημοσίων συμβάσεων ανεξαρτήτως αξίας στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ).