Πετρέλαιο: Γιατί η παγκόσμια αγορά δεν μπορεί να καλύψει το κενό της Σαουδικής Αραβίας

Δυσαναπλήρωτο είναι, σύμφωνα με τους αναλυτές, το κενό που έχει δημιουργήσει στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου η επίθεση σε διυλιστήρια στη Σαουδική Αραβία, καθώς οι εναλλακτικές επιλογές για την κάλυψη της προσφοράς που έχει χαθεί είναι ελάχιστες.

Οι επιθέσεις που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια του σαββατοκύριακου είχαν ως αποτέλεσμα να χαθεί περίπου το 5% της παγκόσμιας προσφοράς, εκτινάσσοντας στα ύψη την τιμή του Brent τη Δευτέρα.

Τώρα, υψηλόβαθμα στελέχη της πετρελαϊκής Saudi Aramco δηλώνουν λιγότερο αισιόδοξα για τον ρυθμό αναπλήρωσης της παραγωγής, αναφέροντας χαρακτηριστικά σε ξένο διπλωμάτη ότι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα που μπορεί να κρατήσει εβδομάδες, ακόμη και μήνες.

Την ίδια στιγμή, η εταιρεία ενημέρωσε κάποιους από τους πελάτες της πως οι παραδόσεις του Οκτωβρίου θα καθυστερήσουν.

Για να αντιληφθεί κανείς τη σοβαρότητα της κατάστασης, αρκεί να αναλογιστεί ότι για δεκαετίες ολόκληρες η Σαουδική Αραβία ήταν εκείνη που λειτουργούσε ως σταθεροποιητικός παράγοντας για την παγκόσμια αγορά. Κι αυτό γιατί είχε πάντα ένα σημαντικό εφεδρικό δυναμικό παραγωγής που της επέτρεπε να παρεμβαίνει στην αγορά σε έκτακτες συνθήκες, όπως ήταν για παράδειγμα ο πόλεμος του 2011 στη Λιβύη.

Κατά συνέπεια, το γεγονός ότι χάθηκαν 5,7 εκατ. βαρέλια ημερησίως από την παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας -η οποία είναι και η μεγαλύτερη απώλεια προσφοράς στην Ιστορία- είναι από μόνο του εξαιρετικά σημαντικό, ενώ υπογραμμίζει την ανεπάρκεια της προσφοράς στον υπόλοιπο κόσμο.

«Η αγορά βρίσκεται σε φάση ανασύνταξης προκειμένου να εξασφαλίσει όχι μόνο προμήθειες αργού πετρελαίου, αλλά και πετρελαιοειδών», ανέφερε σε σημείωμά της η εταιρεία συμβούλων JBC Energy GmbH.

Σύμφωνα με την ίδια, οι τιμές «αντικατοπτρίζουν ένα νέο premium γεωπολιτικού κινδύνου και συγκεκριμένα το γεγονός ότι η ασφάλεια της παραγωγής πετρελαίου στην καρδιά της Μέσης Ανατολής δεν μπορεί να είναι εγγυημένη».

Ένα εύφλεκτο γεωπολιτικό σκηνικό

Την Τεχεράνη και το Ριάντ χωρίζει μια ιστορική αντιπαλότητα και οι δύο χώρες πήραν αντίθετες πλευρές στον εμφύλιο που μαίνεται στην Υεμένη. Ωστόσο, η κατάσταση πήρε τελικά φωτιά φέτος, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κατέφυγε στην επιβολή κυρώσεων προκειμένου να σταματήσει τις εξαγωγές πετρελαίου από το Ιράν, στερώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την οικονομία της χώρας από το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο της.

Έκτοτε, ο Περσικός Κόλπος, απ’ όπου προέρχεται περίπου το 30% της συνολικής ποσότητας πετρελαίου που εξάγεται παγκοσμίως μέσω θαλάσσης, πολιορκείται από στεριά, θάλασσα και αέρα.

Οι υποστηριζόμενοι από την Τεχεράνη Χούτι της Υεμένης ανακοίνωσαν μάλιστα τη Δευτέρα ότι οι σαουδαραβικές πετρελαϊκές υποδομές θα συνεχίσουν να αποτελούν στόχο για τους ίδιους, καθώς και ότι τα όπλα τους μπορούν να φτάσουν σε κάθε σημείο της χώρας.

Επιπλέον, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ, δήλωσε την Τρίτη ότι η χώρα του δεν πρόκειται να μπει σε καμία διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ.

Μπαίνουν στο παιχνίδι οι… εφεδρείες

Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, η Saudi Aramco βάζει στην παραγωγή υπεράκτια κοιτάσματα πετρελαίου για να καλύψει μέρος της χαμένης παραγωγής.

Παράλληλα, οι παραγγελίες καλύπτονται από τα αποθέματα που υπάρχουν, ενώ από κάποιους πελάτες ζητείται να δεχθούν αργό διαφορετικής ποιότητας.

Ωστόσο, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Rystad Energy, τα αποθέματα που έχει η Σαουδική Αραβία μπορούν να καλύψουν τις εξαγωγές για 26 μέρες περίπου.

Την ίδια ώρα, ο Τραμπ έδωσε εντολή να αποδεσμευθούν ποσότητες πετρελαίου από τα στρατηγικά αποθέματα των ΗΠΑ, ενώ η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας ανακοίνωσε ότι παρακολουθεί στενά την κατάσταση.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg, βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, η μέγιστη αύξηση της παραγωγής που μπορεί να επιτευχθεί μέσα στις ερχόμενες εβδομάδες ανέρχεται περίπου στα 3,9 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι στην πραγματικότητα ο πραγματικός όγκος θα είναι σημαντικά χαμηλότερος, λόγω γεωπολιτικών παραγόντων (βλ. Ουδέτερη Ζώνη Σαουδικής Αραβίας – Κουβέιτ κλπ.).

Οι δυνατότητες του ΟΠΕΚ

Στο σημείο αυτό, θα μπορούσε να υπάρξει αύξηση της παραγωγής και από τα μέλη του λεγόμενου «ΟΠΕΚ+», όπως είναι η Ρωσία, το Καζακστάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αλλά και πάλι, δεν θα μπορούσε να αντισταθμίσει τις απώλειες από τη Σαουδική Αραβία.

Την ίδια ώρα, η συνεισφορά των σχιστολιθικών κοιτασμάτων των ΗΠΑ είναι αμελητέα, αφού αφενός μεν δεν υπάρχουν ουσιαστικά σημαντικά αποθέματα, αφετέρου δε η όποια πραγματική αύξηση της παραγωγής αναμένεται το νωρίτερο το 2022.