Γιάννης Καρούζος: Αδύνατη στο εξής η προσφυγή στη διαιτησία – Τι αλλαγές έρχονται σε κλαδικές και συλλογικές συμβάσεις

Ιδιαιτέρως δυσχερής, έως και αδύνατη, καθίσταται η προσφυγή στη διαιτησία, με τις επερχόμενες αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης το οποίο θα κατατεθεί τις επόμενες ώρες στη Βουλή, σύμφωνα με το δικηγόρο Γιάννη Καρούζο.

Παράλληλα, όπως αναφέρει ο κ. Καρούζος στο mononews.gr, με τις νέες διατάξεις τίθενται επιπλέον προϋποθέσεις για την επέκταση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, ενώ θα εξαιρούνται από την ισχύ τους όσες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.

1. Ποιες επιχειρήσεις θα μπορούν να αποκλίνουν από τις κλαδικές συμβάσεις με βάση τις προωθούμενες αλλαγές; Τι σημαίνουν οι αλλαγές αυτές για τους εργαζόμενους;

Μέσω των νέων διατάξεων δίδεται η δυνατότητα σε επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού σκοπού και επιχειρήσεις με σοβαρά οικονομικά προβλήματα να εξαιρούνται από το πεδίο ισχύος των κλαδικών συμβάσεων εργασίας.  Τα ακριβή βέβαια κριτήρια για τις επιχειρήσεις που θα εξαιρούνται επρόκειτο να καθοριστούν με Υπουργική Απόφαση. Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις ενδεχομένως να έχουν δυσμενέστερους όρους εργασίας σε σχέση με τις υπόλοιπες –πλην όμως οικονομικά υγιείς-  επιχειρήσεις του κλάδου.

2. Τι ποσοστό εργαζομένων καλύπτεται σήμερα από κλαδικές συλλογικές συμβάσεις; Με το προωθούμενο νομοσχέδιο είναι εφικτή η επέκταση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων ακόμη και αν καλύπτουν το 50 + 1% των εργαζομένων εντός του κλάδου;

 Το έτος 2018 παρατηρήθηκε μία σημαντική αύξηση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, όπως και του αριθμού αυτών που κηρύχτηκαν ως γενικώς υποχρεωτικές. Η κατάρτιση κλαδικών συλλογικών συμβάσεων παρατηρείται κυρίως στον τομέα του εμπορίου, των ξενοδοχειακών και ναυτιλιακών επιχειρήσεων και των τραπεζών.

 Με τις νέες διατάξεις τίθενται επιπλέον προϋποθέσεις για την επέκταση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων. Παρατηρείται λοιπόν, αναβάθμιση του ρόλου του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας, το οποίο θα πρέπει να γνωμοδοτεί πλέον αιτιολογημένα, λαμβάνοντας υπόψη του συγκεκριμένα κριτήρια, όπως επί παραδείγματι η αναγκαιότητα της επέκτασης, οι επιπτώσεις αυτής στον ανταγωνισμό κλπ. Παράλληλα, δίνεται και σε αυτή την περίπτωση η δυνατότητα εξαίρεσης επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.

3. Τι αλλάζει στον τρόπο λειτουργίας του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας; Καθίσταται αδύνατη η μονομερής προσφυγή στη Διαιτησία;

Τα κριτήρια μονομερούς  προσφυγής στη διαιτησία αυστηροποιούνται. Έτσι πλέον αυτή είναι δυνατή μόνο για τις επιχειρήσεις δημοσίου χαρακτήρα και κοινής ωφέλειας ή όταν η συλλογική διαφορά αφορά στη σύναψη συλλογικής σύμβασης εργασίας και αποτύχουν οριστικά οι διαπραγματεύσεις και η επίλυση της επιβάλλεται από υπαρκτό λόγο γενικότερου κοινωνικού ή δημοσίου συμφέροντος συνδεόμενο με τη λειτουργία της ελληνικής οικονομίας. Οριστικά αποτυχημένες θεωρούνται δε οι διαπραγματεύσεις όταν έληξε η κανονιστική ισχύς τυχόν υπάρχουσας συλλογικής σύμβασης, έχει εξαντληθεί κάθε μέσο συνεννόησης και συνδικαλιστικής δράσης και το μέρος που προσφεύγει συμμετείχε στη διαδικασία της μεσολάβησης και αποδέχτηκε την πρόταση του μεσολαβητή.

Η πρόβλεψη όλων αυτών των προϋποθέσεων, καθώς και ο τρόπος που αυτές αποτυπώνονται, καθιστούν τελικά ιδιαιτέρως δυσχερή, ενδεχομένως και σε ορισμένες περιπτώσεις αδύνατη την προσφυγή στη διαιτησία.

4. Τι σηματοδοτεί η κατάργηση του «βάσιμου λόγου απόλυσης»;

Με την κατάργηση του «βάσιμου λόγου απόλυσης», επιστρέψαμε στο πρότερο καθεστώς του δικαίου της καταγγελίας. Η ελληνική νομολογία είχε αναπτύξει ένα ιδιαιτέρως αυστηρό και προστατευτικό για τους εργαζόμενους πλέγμα, ελέγχοντας μέσω συγκεκριμένων κριτηρίων αν μία απόλυση είναι καταχρηστική. Οι απολύσεις, λοιπόν, συνεχίζουν να ελέγχονται από την σκοπιά αυτή.

5. Οι αλλαγές στη δημιουργία των σωματείων και των συνδικάτων εργαζομένων και εργοδοτών θεωρείτε ότι θα έχουν αρνητική επίπτωση στο συνδικαλιστικό κίνημα;

 Η υλοποίηση των επιταγών των νέων διατάξεων αναφορικά με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, όπως επί παραδείγματι η δημιουργία του μητρώου αυτών, ενδεχομένως να καταστεί δυσχερής λόγω τεχνικών προβλημάτων. Σε κάθε περίπτωση, ευχής έργον είναι οι νέες ρυθμίσεις να λειτουργήσουν ως μοχλός ενδυνάμωσης και ενίσχυσης του γόνιμου και εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ των συνδικαλιστικών οργανώσεων, με στόχο την ανάπτυξη της συλλογικής αυτονομίας.