Ρωσία και Ουκρανία δίνουν ολοένα και πιο σκληρή μάχη στον ενεργειακό πόλεμο, καθώς προσπαθούν να αποκτήσουν ουσιαστικό πλεονέκτημα μετά από μήνες στασιμότητας στο μέτωπο και ενόψει πιθανών νέων ειρηνευτικών συνομιλιών.

Οι μαζικές ρωσικές επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας αφήνουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά αντιμέτωπα με πολύωρες διακοπές ρεύματος, καθώς η Μόσχα επιχειρεί να κάμψει το ηθικό και να προκαλέσει μεγαλύτερη οικονομική ζημιά όσο πλησιάζει ο βαρύς χειμώνας.

1

Η Ουκρανία απαντά με πλήγματα σε ρωσικές ενεργειακές εγκαταστάσεις — από διυλιστήρια έως θαλάσσιους τερματικούς σταθμούς — με στόχο να διακόψει τη ροή των πετροδολαρίων προς το Κρεμλίνο και να πιέσει τη ρωσική ικανότητα χρηματοδότησης του πολέμου.

«Η Ρωσία θα κάνει ό,τι μπορεί για να έχουμε συνεχείς διακοπές ρεύματος», δήλωσε ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε συνέντευξή του στο Bloomberg. «Αλλά πρέπει να ξέρουν ότι θα απαντήσουμε. Νομίζω ότι είναι δίκαιο».

Οι επιθέσεις από αέρος εντείνονται καθώς οι δύο πλευρές επιδιώκουν να βρεθούν στην πιο ευνοϊκή θέση ενόψει πιθανών διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου, ο οποίος έχει ήδη μπει στο τέταρτο έτος του. Ο Ντόναλντ Τραμπ ενίσχυσε τις πιέσεις για επίλυση την Πέμπτη, όταν αξιωματούχοι παρουσίασαν ένα 28σέλιδο ειρηνευτικό σχέδιο που καταρτίστηκε σε διαβούλευση με τη Ρωσία — ένα σχέδιο που ο Ζελένσκι είπε ότι είναι διατεθειμένος να συζητήσει με τον αμερικανό πρόεδρο.

Το σχέδιο θα υποχρέωνε το Κίεβο να παραχωρήσει μεγάλα τμήματα εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία, να περιορίσει το μέγεθος των ενόπλων δυνάμεών του και να άρει σταδιακά τις κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας. Θα αξιοποιούσε επίσης τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, ενώ οι ΗΠΑ θα συνεργάζονταν με το Κίεβο για την αποκατάσταση του συστήματος φυσικού αερίου της χώρας.

Ο ουκρανικός διαχειριστής δικτύου Ukrenergo ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι εφαρμόζονται έκτακτες διακοπές ρεύματος στις περισσότερες περιφέρειες, καθώς τα συνεργεία προσπαθούν να αποκαταστήσουν ζημιές από ρωσικά πλήγματα.

Η Ουκρανία έχει επανειλημμένα δεχθεί προσπάθειες της Ρωσίας να κάμψει την αντίστασή της χτυπώντας ενεργειακές υποδομές τον χειμώνα, όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν πολύ κάτω από το μηδέν και το μέτωπο παγώνει για μήνες λόγω χιονιού και πάγου.

Οι συσσωρευμένες ζημιές σε δίκτυα και μονάδες παραγωγής, σε συνδυασμό με την τωρινή ένταση των ρωσικών επιθέσεων, θέτουν την ουκρανική ενεργειακή υποδομή υπό ασφυκτική πίεση, παρά τις προσπάθειες ταχείας αποκατάστασης.

Η ρωσική επίθεση με περισσότερα από 500 drones και πυραύλους την Τετάρτη σκότωσε τουλάχιστον 25 ανθρώπους και προκάλεσε νέες διακοπές ρεύματος. Μόνο την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με τον Ζελένσκι, η Ρωσία εκτόξευσε πάνω από 2.000 drones, κατευθυνόμενες βόμβες και πυραύλους.

Παρότι οι αρχές δεν αποκαλύπτουν το πλήρες μέγεθος των ζημιών, η διάρκεια των διακοπών δίνει μια εικόνα: στο Κίεβο, οι διακοπές ρεύματος διαρκούν κατά μέσο όρο οκτώ ώρες τις τελευταίες ημέρες, με ορισμένες να φθάνουν τις 16 ώρες, σύμφωνα με τη DTEK.

Η Ουκρανία έχει ισχυριστεί ότι έχει χτυπήσει περίπου 45 ρωσικές εγκαταστάσεις παραγωγής καυσίμων από τις αρχές Αυγούστου, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό φέτος στις 65, με τις επιθέσεις σε διυλιστήρια να μειώνουν την επεξεργασία πετρελαίου κάτω από τα εποχικά επίπεδα. Πέρσι είχαν σημειωθεί 35 τέτοια χτυπήματα.

Στις 14 Νοεμβρίου, η Ουκρανία έπληξε υποδομή φόρτωσης ρωσικού πετρελαίου στη Μαύρη Θάλασσα, προκαλώντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης και προσωρινή διακοπή των εξαγωγών αργού.

Οι επιθέσεις εντάθηκαν καθώς οι δυτικοί σύμμαχοι του Κιέβου επέκτειναν τις κυρώσεις για να περιορίσουν τα ρωσικά έσοδα από τις πωλήσεις ενέργειας στις διεθνείς αγορές.

«Πρέπει να κάνουμε περισσότερα ώστε αυτός ο πόλεμος να σταματήσει — και θα σταματήσει όταν η Ρωσία τελειώσει τα χρήματα και καταλάβει ότι δεν μπορεί να μας ξεπεράσει», δήλωσε η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλας σε εκδήλωση του Bloomberg στις Βρυξέλλες.

Η Ουκρανία έχει πλέον αναπτύξει δικούς της πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς και ενθαρρύνεται από συμμάχους που μέχρι πρόσφατα δίσταζαν να στηρίξουν επιθέσεις σε ρωσικές ενεργειακές εγκαταστάσεις, λόγω του κινδύνου ανόδου των παγκόσμιων τιμών πετρελαίου.

Το Ηνωμένο Βασίλειο προμήθευσε ξανά την Ουκρανία με πυραύλους Storm Shadow, ενώ το Κίεβο ανακοίνωσε ότι χρησιμοποίησε αμερικανικούς υπερηχητικούς ATACMS για να πλήξει στρατιωτικούς στόχους στη Ρωσία. Το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας είπε ότι η αεράμυνα κατέρριψε τέσσερις από αυτούς στην περιοχή Βορόνεζ.

Παρότι το ρωσικό δίκτυο παραμένει σε μεγάλο βαθμό σταθερό, μεγάλο μέρος του εξοπλισμού του έχει παραχθεί από δυτικές εταιρείες όπως οι GE και Siemens, κάτι που αυξάνει την ευαλωτότητα σε ουκρανικά πλήγματα, καθώς οι κυρώσεις δυσκολεύουν την αντικατάσταση κατεστραμμένων εξαρτημάτων.

Στο μέτωπο, οι ρωσικές δυνάμεις σημειώνουν αργές προελάσεις στην ανατολική και νότια Ουκρανία, με τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες απώλειες, σε μια θερινή επίθεση που ολοκληρώνεται με ελάχιστα κέρδη. Μάχες από σπίτι σε σπίτι μαίνονται στην πόλη Ποκρόβσκ, μετά από μήνες ρωσικών επιχειρήσεων για την κατάληψη του στρατηγικού αυτού σιδηροδρομικού κόμβου του Ντονέτσκ.

Μια τέτοια κατάληψη θα αποτελούσε τη σημαντικότερη ρωσική νίκη εδώ και σχεδόν δύο χρόνια, αν και δεν αναμένεται να ανατρέψει καθοριστικά τις ισορροπίες.

Ένα διογκούμενο σκάνδαλο διαφθοράς που αφορά τον ενεργειακό τομέα της Ουκρανίας επιτείνει τις προκλήσεις για τον Ζελένσκι. Ερευνητές κατά της διαφθοράς έχουν κατονομάσει τον πρώην επιχειρηματικό του συνεργάτη, Τιμούρ Μίντιτς, ως πιθανό επικεφαλής κυκλώματος υπεξαίρεσης έως και 100 εκατ. δολαρίων.

Η έρευνα εξετάζει πιθανές μίζες από αναδόχους που έχτιζαν οχυρώσεις για την προστασία των ουκρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων από ρωσικά πλήγματα. Αυτές οι αποκαλύψεις έρχονται τη στιγμή που ο Ζελένσκι ζητά περισσότερη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για αντιεροπορική άμυνα ενόψει του χειμώνα.

Ο ίδιος έχει ανακοινώσει σαρωτικές αλλαγές στη διοίκηση και πλήρη οικονομικό έλεγχο σε βασικούς κρατικούς ενεργειακούς φορείς, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τη λαϊκή αγανάκτηση.

Παρότι η πυρηνική ενέργεια καλύπτει το 60% των αναγκών της χώρας και οι ΑΠΕ περίπου το 20%, η Ουκρανία έχει απόλυτη ανάγκη από φυσικό αέριο τον χειμώνα.

Η χώρα σκόπευε να αποθηκεύσει περίπου 13,2 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου έως τα μέσα Οκτωβρίου, όμως οι ρωσικές επιθέσεις τον περασμένο μήνα κατέστρεψαν περίπου το 60% της παραγωγής, καθιστώντας τις εισαγωγές κρίσιμης σημασίας.

Στις αρχές Νοεμβρίου η Ουκρανία βρισκόταν με χρηματοδοτικό κενό περίπου 750 εκατ. ευρώ — από τα 2 δισ. που απαιτούνται για τις αγορές καυσίμων, σύμφωνα με τον Ζελένσκι. «Εγώ είμαι ο πρόεδρος που πρέπει να βρει αυτά τα χρήματα», είπε.

Την Κυριακή, ο Ζελένσκι συναντήθηκε στην Αθήνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και ανακοίνωσαν συμφωνία με την DEPA Commercial για την παροχή αμερικανικού LNG στην ουκρανική Naftogaz από τον Δεκέμβριο έως τον Μάρτιο.

Οι οικογένειες και οι επιχειρήσεις στην Ουκρανία έχουν αναπτύξει πια τους δικούς τους μηχανισμούς επιβίωσης μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια επιθέσεων. Ο καρδιολόγος Γκενάντιι Κίρζνερ, 61 ετών, εγκατέστησε γεννήτριες ντίζελ και μπαταρίες για να λειτουργεί ο εξοπλισμός στο ιατρείο του στο Κίεβο όταν διακόπτεται το ρεύμα. Οι ασθενείς του κρατούν ημερολόγια μετρήσεων πίεσης.

«Όταν μελετώ αυτά τα ημερολόγια μπορώ να σας πω απευθείας την ημερομηνία του βομβαρδισμού», λέει. «Οι άνθρωποι δεν μπορούν να κρύψουν το άγχος».

Διαβάστε επίσης

ΔΕΗ-τηλεπικοινωνίες: Στόχος το 11,6% της αγοράς το 2028- Τι φέρνει το σχέδιο Στάσση

Ουκρανία: Από σήμερα αυξάνει τις ροές φυσικού αερίου μέσω τoυ διαβαλκανικού αγωγού

Motor Oil: Αποφασίσαμε να συνεχίσουμε το FSRU Dioriga Gas – Χρυσή εποχή για τη διύλιση