ΟΠΑΠ: Η ιστορία ενός κορυφαίου brand – Από τα πρώτα «προπατζίδικα» στην Allwyn

Από το πρώτο εξάμηνο του 2026, δηλαδή σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, το ιστορικό όνομα του ΟΠΑΠ δεν θα υπάρχει πλέον ως εμπορική ονομασία. Θα αλλάξουν όλα τα καταστήματα ΟΠΑΠ, θα μετονομαστούν σε Allwyn ενώ το ίδιο θα συμβεί και με το γήπεδο της ΑΕΚ που σήμερα είναι OPAP Arena αλλά θα αλλάξει σε Allwyn Arena.

Στην ανακοίνωση για το big deal της συνένωσης του ΟΠΑΠ με την Allwyn υπάρχει και η φράση: «Ο ΟΠΑΠ έχει λάβει τη στρατηγική απόφαση να αλλάξει το εμπορικό σήμα του από ΟΠΑΠ σε Allwyn, από το Α΄ τρίμηνο 2026.»

Πρόκειται ασφαλώς για μια ιστορική στιγμή καθώς το όνομα ΟΠΑΠ είχε ταυτιστεί με τα γνωστά πρακτορεία όπου οι Ελληνες επί δεκαετίες έπαιζαν διάφορα τυχερά παιχνίδια.

Και είναι προφανές ότι σε μια εποχή όπου κυριαρχεί το διαδικτυακό στοίχημα, όπου ο ΟΠΑΠ δεν είναι απλά ένας οργανισμός συνδεδεμένος μόνο με το ποδόσφαιρο, να άλλαζε και η ονομασία του.

Εκεί, στα μέσα της δεκαετία του 50 ξεκίνησε μια προσπάθεια για να αναβαθμιστεί ο ελληνικός αθλητισμός και αναζητούνταν πόροι γι’ αυτό. Το 1957 συγκροτήθηκε η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Για την εξεύρεση πόρων για τη χρηματοδότησή της, ωρίμασε η ιδέα της χρήσης εσόδων από τη διεξαγωγή παιχνιδιών προγνωστικών αγώνων ποδοσφαίρου, όπως γινόταν ήδη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ετσι γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας του ΟΠΑΠ, ως  ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, υπαγόμενο στη ΓΓΑ.

Ο Οργανισμός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου ιδρύθηκε το 1958 ενώ ένα χρόνο αργότερα ήρθε το ιστορικό ΠΡΟΠΟ που έπαιζαν εκατομμύρια Ελληνες προσπαθώντας να πιάσουν το «13άρι» που στην αρχή ήταν «12άρι». Οργανώθηκε στα πρότυπα του αντίστοιχου ιταλικού Τότο Κάλτσιο.

Το ΠΡΟ-ΠΟ ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Μάρτιο του 1959, λίγους μήνες πριν από το ξεκίνημα της Α’ Εθνικής Κατηγορίας Ποδοσφαίρου και μέρος των εσόδων του συνεισέφερε στη χρηματοδότηση της νεοσύστατης κατηγορίας. Αρχικά δεν υπήρχαν αποκλειστικά πρακτορεία και τα παιχνίδια παίζονταν σε συνεργαζόμενα ψιλικατζίδικα, γαλακτοπωλεία κλπ. ενώ γεωγραφικά η διεξαγωγή του παιχνιδιού περιοριζόταν στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πειραιά. Από τον Μάιο ξεκίνησε, με αργούς ρυθμούς, η ίδρυση πρακτορείων και σε μεγάλες πόλεις της επαρχίας.

Το πρώτο δελτίο ΠΡΟ-ΠΟ κυκλοφόρησε την 01/03/1959 και περιελάμβανε 12 αγώνες καθώς και επιπλέον 2 αναπληρωματικούς, τα αποτελέσματα των οποίων θα είχαν ισχύ μόνο σε περίπτωση διακοπής, αναβολής ή ματαίωσης κάποιου ή κάποιων από τους 12 κύριους αγώνες. Επιλέχθηκαν αναμετρήσεις από την τελική φάση του Πανελληνίου πρωταθλήματος 1959, από αγώνες Β΄ κατηγορίας των Ε.Π.Σ. Αθήνας, Ε.Π.Σ. Πειραιά και Ε.Π.Σ. Μακεδονίας, καθώς και από το πρωτάθλημα Ιταλίας.

Είχαν συμπληρωθεί 213.670 στήλες και υπήρξε μόνο ένας νικητής που κατάφερε να πετύχει και τις 12 σωστές προβλέψεις. Επρόκειτο για τον Νίκο Πάσσαρη, κάτοικο Αθήνας. Κέρδισε 228.360ευρώ, ποσό εξαιρετικά υψηλό για τα δεδομένα της εποχής. Επίσης υπήρξαν και 48 παίκτες με 11 σωστές επιτυχίες, οι οποίοι μοιράστηκαν το ποσό των 6.757,50 ευρώ.

Το 1959 μάλιστα φτιάχνονται και τα πρώτα πρακτορεία του ΟΠΑΠ στην Πάτρα, το Αίγιο και τη Δράμα ενώ άρχισαν να χρηματοδοτούνται και τα πρώτα έργα αθλητικής υποδομής.

Τη δεκαετία του 1960 το παιχνίδι γνώρισε διάφορες βελτιώσεις όπως η διανομή κερδών στα δελτία με 11 σωστές προβλέψεις. Ο ΟΠΑΠ απέκτησε παρουσία σε περίπου 70 πόλεις και το 1966 είχε φτάσει τα 795 πρακτορεία. Παράλληλα μετακόμισε σε νέα γραφεία στην οδό Πανεπιστημίου, απέναντι από την Εθνική Βιβλιοθήκη.

Και δεύτερο παιχνίδι

Τον Μάρτιο του 1965 ο ΟΠΑΠ λειτούργησε το δεύτερο παιχνίδι του, το «6 από 36», προσαρμογή ενός αντίστοιχου γερμανικού, η ίδρυση του οποίου προβλεπόταν στο ίδιο Βασιλικό Διάταγμα με το ΠΡΟ-ΠΟ. Σε κάθε δελτίο υπήρχαν 36 αγώνες και οι παίκτες καλούνταν να προβλέψουν τους έξι που θα έρχονταν ισόπαλοι με τα περισσότερα γκολ. Το παιχνίδι είχε θετική αποδοχή αρχικά, αλλά γρήγορα τα δελτία του μειώθηκαν και τον Απρίλιο του 1966 αποφασίστηκε η διακοπή του.

Το 1981 τα πρακτορεία του είχαν φθάσει τα 2.952 και τα έσοδά του τα 73.000.000.000 δρχ. Παράλληλα, η διαχείριση των χορηγήσεών του έγινε πιο διαφανής και υπόκειταν σε κοινοβουλευτικό έλεγχο.

Τα χρήματα του ΟΠΑΠ συνεισέφεραν στη δημιουργία εκατοντάδων γηπέδων, κλειστών γυμναστηρίων και άλλων αθλητικών χώρων σε όλη την επικράτεια, ενώ οι χορηγίες του σταμάτησαν να περιορίζονται στον αθλητισμό και επεκτάθηκαν και στον πολιτισμό. Στα τέλη της δεκαετίας τα πρακτορεία του είχαν φτάσει τα 4.000 και τα έσοδά του είχαν ξεπεράσει τα 53.000.000.000 δρχ. Το 1990 και το 1992 ψηφίστηκε και η λειτουργία 3 νέων παιχνιδιών, του ΛΟΤΤΟ, του ΤΖΟΚΕΡ και του ΠΡΟΤΟ, για τη διεξαγωγή των οποίων αναβαθμίστηκε σημαντικά και η μηχανοργάνωση του οργανισμού.

Την επόμενη δεκαετία η ανάπτυξη του οργανισμού συνεχίστηκε με υψηλούς ρυθμούς. Χαρακτηρίστηκε από τη λειτουργία πολλών νέων παιχνιδιών, ξεκινώντας από το ΛΟΤΤΟ στα τέλη του 1990, το ΠΡΟΤΟ το 1992, το ΠΡΟΠΟΓΚΟΛ το 1996 και το ΤΖΟΚΕΡ το 1997. Το 2000 ήταν μια σημαντική χρονιά στην ιστορία του ΟΠΑΠ, καθώς ξεκίνησε η λειτουργία του Πάμε Στοίχημα, η πρώτη μορφή νόμιμου αθλητικού στοιχήματος στην Ελλάδα. Το παιχνίδι θα εξελισσόταν γρήγορα στο πιο κερδοφόρο του ΟΠΑΠ.

 

Το 1999 ο ΟΠΑΠ μετατράπηκε σε Ανώνυμη Εταιρία με ονομασία ΟΠΑΠ Α.Ε. και η διάρκειά της με τη μορφή αυτή ορίστηκε στα 100 χρόνια. Το 2001 έγινε εισαγωγή του στο Χρηματιστήριο Αθηνών, με νόμο, σύμφωνα με τον οποίο, το Δημόσιο μπορούσε να διαθέσει σε επενδυτές μέχρι το 49% του μετοχικού κεφαλαίου. Αρχικά διατέθηκε το 5% των μετοχών και ακολούθησαν επιπλέον πωλήσεις πακέτων μετοχών του Δημοσίου το 2002, το 2003 και το 2005, με το ποσοστό του να μειώνεται στο 33,6%.

Το 2003 με βάση διακρατική συμφωνία μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της Κυπριακής Δημοκρατίας, η ΟΠΑΠ Α.Ε. ίδρυσε την OPAP Cyprus Ltd., που είναι κυρίως υπεύθυνη για την οργάνωση, λειτουργία και διαφήμιση των παιχνιδιών της εταιρίας στην Κύπρο.

Η πώληση από το Δημόσιο

Στις 11 Οκτωβρίου 2013 το Δημόσιο πούλησε το υπόλοιπο ποσοστό του στον οργανισμό, ύψους 33% του μετοχικού κεφαλαίου, θέση την οποία κατέλαβε το επενδυτικό σχήμα Emma Delta Hellenic Holdings LTD, που κατέβαλε στον τέως δεσπόζοντα μέτοχο ΤΑΙΠΕΔ (που εκπροσωπούσε το Ελληνικό Δημόσιο) το ποσό των 622.000.000ευρώ για την απόκτηση των εν λόγω μετοχών. Η Emma Delta Hellenic Holdings LTD είναι 100% θυγατρική της Emma Delta Variable, της οποίας τον έλεγχο (100% των δικαιωμάτων ψήφου) κατέχει η Emma Delta Management LTD.

Το 2013, τον έλεγχο της Emma Delta Management LTD είχε από κοινού η Emma Capital του Τσέχου επιχειρηματία Γίρι Σμεκ (Jiří Šmejc), με ποσοστό 66,7% επί των δικαιωμάτων ψήφου, και ο Γεώργιος Μελισσανίδης, γιος του επιχειρηματία Δημήτρη Μελισσανίδη, που κατείχε το υπόλοιπο 33,3% των δικαιωμάτων ψήφου της εταιρείες.

Στο μετοχικό κεφάλαιο της Emma Delta Variable συμμετείχαν ο Γίρι Σμεκ (μέσω της MEF Holdings Limited), ο Γεώργιος Μελισσανίδης (μέσω της Yeonama Holdings), η σλοβακική J&T (μέσω της Helixor), ο όμιλος ICT του Αλεξάντερ Νέσις (Alexander Nesis) (μέσω της Vitalpeak), η KKCG του Κάρελ Κόμαρεκ (Karel Komarek) (μέσω της Rubidium Holdings) και ο Χρήστος Κοπελούζος, γιος του Δημήτρη Κοπελούζου (μέσω της Helvason). Το 2015 η KKCG του Κόμαρεκ απέκτησε τη συμμετοχή του ομίλου ICT.

Ένα χρόνο αργότερα, τον Αύγουστο του 2016, η KKCG και η EMMA Capital αποφάσισαν να συγχωνεύσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε διάφορες λαχειοφόρες αγορές και τυχερά παιχνίδια στην SAZKA GROUP, η οποία συγκέντρωσε έτσι το 67% του μετοχικού κεφαλαίου της Emma Delta Varialble, αλλά και το 66,7% των δικαιωμάτων ψήφου της Emma Delta Management LTD (που ελέγχει την Emma Delta Varialble).

Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2019 οι δύο πλευρές αποφάσισαν να προχωρήσουν σε διαχωρισμό των περιουσιακών στοιχείων του ομίλου SAZKA Group, προκειμένου να ακολουθήσουν ξεχωριστές επενδυτικές στρατηγικές. Έτσι, ο όμιλος KKCG GROUP του Κάμαρεκ, που μέχρι τότε κατείχε το 75% της SAZCA,εξαγόρασε το υπόλοιπο 25% που κατείχε η Emma Capital του Σμεκ, παραχωρώντας της ανάλογο χρηματικό αντίτιμο καθώς και το σύνολο των μετοχών της κροατικής στοιχηματικής εταιρείας SuperSport. Στην SAZCA, μοναδικός μέτοχος της οποίας έμεινε πλέον η KKCG του Κάμαρεκ, παρέμειναν οι μετοχές που κατείχε ο όμιλος στις εταιρείες Sazka (Τσεχίας), ΟΠΑΠ (Ελλάδας), LOTTOITALIA (Ιταλίας) και Casinos Austria (Αυστρίας). Έτσι, τον Ιούλιο του 2019, η συμμετοχή του Σμεκ στον ΟΠΑΠ μηδενίστηκε.

Τον Ιούλιο του 2019, η SAZKA GROUP προχώρησε σε προαιρετική δημόσια πρόταση προς όλους τους κατόχους κοινών, ονομαστικών, μετά ψήφου μετοχών της ΟΠΑΠ, για την απόκτηση του συνόλου των μετοχών τους.

Τα παιχνίδια του ΟΠΑΠ

ΠΡΟ-ΠΟ (Από την 01/03/1959)
6 από 36 (Ξεκίνησε στις 28/03/1965, καταργήθηκε ένα χρόνο αργότερα)
ΛΟΤΤΟ (Από τις 05/12/1990)
ΠΡΟΤΟ (Από τις 10/06/1992)
ΠΡΟΠΟΓΚΟΛ (Από τις 03/03/1996)
ΤΖΟΚΕΡ (Από τις 16/11/1997)
ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ (Από τις 20/01/2000)
SUPER 3 (Από τις 25/11/2002)
EXTRA 5 (Από τις 25/11/2002)
ΚΙΝΟ (Από τις 04/10/2004)
MONITOR GAMES (Ξεκίνησε τις 22/03/2011, καταργήθηκε επτά χρόνια αργότερα)
GO LUCKY (Ξεκίνησε στις 22/03/2011, καταργήθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα)
ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ VIRTUAL SPORTS (Από τις 18/05/2017)
POWERSPIN (Από τις 30/06/2020)
EUROJACKPOT (Από τις 06/03/2024)
Τον Απρίλιο του 2015 η εταιρεία κυκλοφόρησε το OPAPP, την πρώτη της εφαρμογή για έξυπνα τηλέφωνα.