Για κάθε ένα ευρώ «ψαλιδίσματος» του ΦΠΑ, στον τελικό καταναλωτή φτάνει μόνο το 19% της μείωσης. Το στοιχείο αυτό επικαλείται ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης για να δικαιολογήσει τους λόγους για τους οποίους η κυβέρνηση απορρίπτει κάθε σενάριο μείωσης των έμμεσων φόρων, όπως ζητούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ως μια απάντηση στο κύμα της ακρίβειας.

Το οικονομικό επιτελείο εκτιμά πως ακόμα και να αποκλιμακωθούν οι συντελεστές ΦΠΑ πχ στα τρόφιμα, η μείωση θα χαθεί στους ενδιάμεσους κρίκους της οικονομίας. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά του κ. Πιερρακάκη σε τηλεοπτική συνέντευξη του, καθώς αναρωτήθηκε αν «ο κόσμος προτιμά να πάνε απευθείας τα χρήματα στους ίδιους ή να διαμεσολαβηθούν σε περίπτωση μείωσης του ΦΠΑ;».

1

Η έκθεση της ΤτΕ

Το στοιχείο που επικαλείται ο κ. Πιερρακάκης αποτελεί μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος με ημερομηνία 17 Ιουλίου 2025. Σε αυτή αποτυπώνεται όλες οι παράμετροι μιας πιθανής παρέμβασης στους έμμεσους φόρους, δείχνοντας πως η μείωση των συντελεστών δεν αποτελεί από μόνη της μια κίνηση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιορισμό των πληθωριστικών πιέσεων.

Το γενικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι η μείωση του ΦΠΑ, από μόνη της, δεν επαρκεί ως εργαλείο για την αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων στην ελληνική οικονομία, καθώς η αποτελεσματικότητά της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ευρύτερο θεσμικό και διαρθρωτικό περιβάλλον.

Η μείωση του ΦΠΑ ως μέσο για τη μείωση του πληθωρισμού, σύμφωνα με τη μελέτη, προϋποθέτει ένα ευρύτερο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής, το οποίο περιλαμβάνει συμπληρωματικές διαρθρωτικές παρεμβάσεις.

Οι παρεμβάσεις αυτές θα πρέπει να στοχεύουν:

  • στην ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και
  • στη μείωση των στρεβλώσεων στην οικονομία, προκειμένου να ενισχυθεί η μετακύλιση των μέτρων φορολογικής πολιτικής στις τιμές καταναλωτή.

Βραχυπρόθεσμη vs μόνιμη μείωση

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης υποδηλώνουν ότι η επίδραση της μείωσης του ΦΠΑ στις τιμές εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διάρκεια της εφαρμογής του μέτρου. Η αποτελεσματικότητα μιας μεμονωμένης μείωσης του ΦΠΑ ως μέτρου περιορισμού του πληθωρισμού στην ελληνική οικονομία είναι περιορισμένη βραχυπρόθεσμα, καθώς η μετακύλισή της στις τελικές τιμές καταναλωτή θα είναι μερική και όχι στο συνολική.

Αντιθέτως, οι μόνιμες μειώσεις ΦΠΑ είναι πιο αποτελεσματικές από τις προσωρινές, καθώς ενισχύουν την αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής και επηρεάζουν θετικά τις προσδοκίες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Εκτιμάται ότι μια μόνιμη μείωση του ΦΠΑ σχεδόν διπλασιάζει τη μετακύλιση στις τιμές σε σύγκριση με μια προσωρινή μείωση. Μάλιστα, σύμφωνα με τη μελέτη, σε οικονομίες με υψηλό βαθμό δυσκαμψιών στις τιμές και τους μισθούς ή με περιορισμένη χρήση εγχώριων εισροών στην παραγωγική διαδικασία, η αποτελεσματικότητα της μείωσης του ΦΠΑ στον περιορισμό των πληθωριστικών πιέσεων είναι ασθενέστερη.

Φυσικά, σημείο – κλειδί αποτελεί και το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων, καθώς οι μόνιμες μειώσεις φόρων απαιτούν και ισόποσο επαναλαμβάνομενο δημοσιονομικό χώρο, δηλαδή μέτρα τα οποία θα βάζουν στα κρατικά ταμεία μόνιμα έσοδα.

Αυτό αποτελεί άλλωστε, και τη συνεχή διαπραγμάτευση του οικονομικού επιτελείου με τις Βρυξέλλες, καθώς απορρίπτεται κάθε παρέμβαση που αφαιρεί φορολογικά έσοδα, χωρίς να υπάρχει μόνιμο ισοδύναμο.

Διαβάστε επίσης: 

Έρχεται η ώρα του νέου προϋπολογισμού για το 2026

Πως χτίστηκε το νέο φορολογικό: Οι «μάστορες», οι «δοκιμαστές» και ο «curator»

Με «κόφτη» τα 400.000 ευρώ η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ στους μικρούς οικισμούς – Τι συμβαίνει για τις βίλες σε Μύκονο, Σαντορίνη και Αντίπαρο