Οι ιερές μπίζνες της Μονής Βατοπαιδίου: Νέα μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας 40 στρεμμάτων με εξαγωγικές φιλοδοξίες

Ένα νέο, φιλόδοξο επιχειρηματικό project έχει στα σκαριά η Μονή Βατοπαιδίου, αξιοποιώντας τη θαλάσσια ζώνη στον Όρμο της, στο Άγιο Όρος.

Πρόκειται για την ίδρυση και λειτουργία μονάδας εντατικής ιχθυοκαλλιέργειας, δυναμικότητας 1.464 τόνων ετησίως, που θα αναπτυχθεί σε θαλάσσια έκταση 40 στρεμμάτων, νοτίως της ήδη λειτουργούσας εγκατάστασης της Μονής.

Η επένδυση αυτή, εφόσον προχωρήσει, δεν θα περιοριστεί στην κάλυψη εσωτερικών αναγκών, αλλά στοχεύει στη χονδρική διάθεση και, σε δεύτερο χρόνο, στην είσοδο σε αγορές του εξωτερικού.

Η περιβαλλοντική αδειοδότηση της μονάδας εκτροφής βρίσκεται σε εξέλιξη, με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) να έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τις 9 Ιουλίου. Την ίδρυση και λειτουργία της μονάδας έχει αναλάβει η εταιρεία TERRA ATHOS ΙΚΕ, στην οποία συμμετέχει η Μονή Βατοπαιδίου και η οποία προβλέπεται να διαχειρίζεται τη δραστηριότητα σε μόνιμη βάση.

Ετήσια δυναμικότητα 1.464 τόνων

Η νέα μονάδα εκτροφής προβλέπεται να αναπτυχθεί σε θαλάσσια έκταση 40 στρεμμάτων, νοτίως του Όρμου Βατοπαιδίου, και θα διαθέτει 28 πλωτούς ιχθυοκλωβούς και μία πλωτή εξέδρα εργασίας. Με ετήσια δυναμικότητα 1.464 τόνων, φιλοδοξεί να αποτελέσει σημαντική προσθήκη στις υφιστάμενες υποδομές της Μονής, η οποία διατηρεί ήδη μονάδα εκτροφής ψαριών σε μικρή απόσταση. Η νέα εγκατάσταση εντάσσεται σε ένα σχέδιο επέκτασης της παραγωγικής δραστηριότητας με στόχο την εμπορική αξιοποίηση των εκτρεφόμενων ειδών.

Στη νέα μονάδα προβλέπεται η εκτροφή μεσογειακών ειδών, όπως τσιπούρα, κρανιός και φαγκρί – είδη στα οποία έχει ήδη εμπειρία η Ιερά Μονή μέσω υφιστάμενης μονάδας. Το ιδιαίτερο στοιχείο της νέας επένδυσης είναι η πρόθεση ένταξης και του «σκαθαριού», ενός λιγότερο διαδεδομένου αλλά εμπορικά αξιοποιήσιμου είδους, με στόχο τη διαφοροποίηση της παραγωγής. Στο μέλλον εξετάζεται επίσης η δυνατότητα εκτροφής και άλλων ειδών, όπως ροφός και μαγιάτικο με στόχο τη διαφοροποίηση της παραγωγής. Η επιλογή νέων ειδών εντάσσεται στη στρατηγική διεύρυνσης του παραγωγικού χαρτοφυλακίου και καλύτερης αξιοποίησης της δυναμικότητας της μονάδας.

Στη ζώνη του λιμένα Βατοπαιδίου, λειτουργεί μέχρι σήμερα υποδομή για την πρώτη συσκευασία των εξαλιευμένων προϊόντων, πριν την προώθησή τους σε πιστοποιημένο συσκευαστήριο. Η συγκεκριμένη υποδομή στεγάζεται στον παλαιό ταρσανά της Ιεράς Μονής, ο οποίος διαθέτει επιπλέον αυτοτελείς χώρους. Ως χώρος εγκατάστασης του νέου συσκευαστηρίου – το οποίο θα υποστηρίζει τη λειτουργία της υπό αδειοδότηση μονάδας εκτροφής – επιλέγεται αυτοτελής αναπαλαιωμένος χώρος με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά. Το υπό ανάπτυξη συσκευαστήριο θα τηρεί πλήρως τις προδιαγραφές της κείμενης νομοθεσίας, ώστε σε συνέχεια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης να λάβει κωδικό από τη Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής του ΥΠΑΑΤ, ενώ προβλέπεται και η σχετική πιστοποίηση με τα κατάλληλα πρότυπα.

Εξαγωγική στόχευση και δυναμική κλάδου

Η νέα μονάδα εντατικής εκτροφής που σχεδιάζει η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου εντάσσεται σε έναν κλάδο που παραμένει στρατηγικός για τις ελληνικές εξαγωγές. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση υδατοκαλλιέργειας 2023 της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), το 2022 το 82% της παραγωγής μεσογειακών ιχθύων εξήχθη σε 37 χώρες, ενώ μόνο το 18% διατέθηκε στην εγχώρια αγορά. Οι μηνιαίες εξαγωγές κυμάνθηκαν από 5.900 έως 10.200 τόνους.

Πιο συγκεκριμένα, εξήχθησαν 104.192 τόνοι τσιπούρας και λαβρακιού, αξίας 600,65 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 3,8% στον όγκο και 20% στην αξία σε σχέση με το προηγούμενο έτος (χωρίς να περιλαμβάνονται τα φιλέτα). Το 75% των εξαγωγών κατευθύνθηκε σε χώρες της ΕΕ-27, με την Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία να κατέχουν κυρίαρχη θέση, ενώ μόλις το 7% έφτασε σε τρίτες χώρες.

Στο πλαίσιο αυτό, η προοπτική εμπορικής αξιοποίησης των προϊόντων της υπό αδειοδότηση μονάδας στο Άγιο Όρος, μέσω του συσκευαστηρίου και της εγκεκριμένης εφοδιαστικής αλυσίδας, δημιουργεί συνθήκες για την ενίσχυση της εξωστρεφούς παρουσίας της Μονής Βατοπαιδίου σε μια αγορά υψηλών απαιτήσεων.

Ανάγκη για ίδια έσοδα και οικονομική αυτάρκεια

Σύμφωνα με τη μελέτη, η απόφαση για την ίδρυση νέας μονάδας εκτροφής συνδέεται άμεσα με την ανάγκη ενίσχυσης των ιδίων εσόδων της Μονής, μετά από χρόνια περιορισμένων χορηγιών και δωρεών. Η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου καλείται να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες σίτισης μοναχών και επισκεπτών, αλλά και σε ένα ιδιαίτερα εκτεταμένο πρόγραμμα αναστήλωσης και ανάδειξης του κτιριακού και πολιτιστικού της αποθέματος. Στο πλαίσιο αυτό, η ανάπτυξη παραγωγικής δραστηριότητας στον πρωτογενή τομέα –όπως ήδη συμβαίνει με την αμπελουργία, την ελαιοκομία και την καλλιέργεια βοτάνων– θεωρείται μέσο βιώσιμης ενίσχυσης των οικονομικών της Μονής, χωρίς να διαταράσσεται ο μοναστικός της χαρακτήρας.