Βυζαντινοί ψαλμοί αντηχούν ξανά, όπως ακούγονταν στον εμβληματικό ναό της Αγίας Σοφίας του 6ου αιώνα, χάρη στην πρωτοβουλία του Βύρωνα Νικολαΐδη, Ιδρυτή και CEO της PeopleCert να αναβιώσει την ακουστική της Αγίας Σοφίας αξιοποιώντας την  τεχνολογία και την επιστημονική έρευνα..

Με στόχο να παράξει μια πολιτιστική εμπειρία που διασώζει τα επιτεύγματα του παρελθόντος, συνδέει και ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα, η PeopleCert αναβιώνει την ακουστική της Αγίας Σοφίας κάνοντας πραγματικότητα ένα Όραμα για την παγκόσμια κληρονομιά του Βυζαντίου.

1

Με την υποστήριξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, επιστήμονες του Πανεπιστημίου Stanford, σε συνεργασία με τη Χορωδία Αγ. Σοφία PeopleCert από 30 κορυφαίους ιεροψάλτες κατόρθωσαν να αναπαράγουν με μοναδική ακρίβεια το ηχητικό της περιβάλλον του ναού, σε έναν άλλο πολύ μικρότερο ναό, την Παναγία Μπαλίνου, στο Φανάρι.

Η επιστημονική ομάδα από το Stanford, με επικεφαλής τον Dr.Jonathan Abel , καθηγητή του Stanford στο Center for Computer Research in Music and Acoustics (CCRMA), αξιοποίησε τεχνολογίες αιχμής για την ακουστική αναπαράσταση του ναού. Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της ψηφιακής προσομοίωσης, βασισμένη σε λεπτομερή ηχητικά δεδομένα και φυσικές μετρήσεις του χώρου.πιστημονική ομάδα από το Stanford, με επικεφαλής τον Dr.Jonathan Abel , καθηγητή του Stanford στο Center for Computer Research in Music and Acoustics (CCRMA), αξιοποίησε τεχνολογίες αιχμής για την ακουστική αναπαράσταση του ναού. Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της ψηφιακής προσομοίωσης, βασισμένη σε λεπτομερή ηχητικά δεδομένα και φυσικές μετρήσεις του χώρου, προσφέροντας στο κοινό μια καθηλωτική εμπειρία που ενώνει την τεχνολογία με τη βυζαντινή μουσική παράδοση. Οι περισσότεροι από τους ψάλτες της χορωδίας, έχουν ρίζες από την Κωνσταντινούπολη, στοιχείο που ενισχύει τον αυθεντικό χαρακτήρα του εγχειρήματος. Ένωσαν τις φωνές τους και έψαλαν μια σειρά από γνωστούς ύμνους και μετά την εφαρμογή της νέας πρωτοποριακής μεθόδου, οι ύμνοι αυτοί ακούγονται σαν να είχαν ψαλεί μέσα στην Αγία Σοφία.

Ακούστε εδώ πώς έχει μετατραπεί ένας Πολυχρόνιος Ύμνος ( Εγκώμιο  πίστης κι ευγνωμοσύνης) μετά την εφαρμογή των αντηχήσεων της Αγία Σοφίας (Από το 1.31 ακούγεται ο ύμνος).

 

Πώς δούλεψε η ομάδα του Stanford

Ακολούθως, η επιστημονική ομάδα από το Stanford, με επικεφαλής τον Dr.Jonathan Abel , καθηγητή του Stanford στο Center for Computer Research in Music and Acoustics (CCRMA), αξιοποίησε τεχνολογίες αιχμής για την ακουστική αναπαράσταση του ναού. Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της ψηφιακής προσομοίωσης, βασισμένη σε λεπτομερή ηχητικά δεδομένα και φυσικές μετρήσεις του χώρου. Συνδυάζοντας τα δεδομένα από την ακουστική της Αγιάς Σοφιάς με τους ύμνους που ηχογράφησε η χορωδία, πέτυχαν να αποδώσουν τους ύμνους με τις μυστηριακές αντηχήσεις που ακούγονταν στην Αγία Σοφία, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε όλο τον κόσμο να ακούσει σήμερα τους ψαλμούς όπως ακούγοντας πριν  εκατοντάδες χρόνια στην Αγιά Σοφιά.

Η χορωδία, την οποία ίδρυσε ο Βύρων Νικολαΐδης, ενώνει τη βυζαντινή παράδοση με τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας. Με τη συμβολή των καθηγητών από το Stanford και τα προηγμένα τεχνολογικά μέσα που διαθέτουν, καταφέρνουν να ζωντανέψουν ξανά την ακουστική εμπειρία του ναού, προσφέροντας στο ακροατήριο την αίσθηση ότι βρίσκεται πραγματικά μέσα στην Αγία Σοφία.

Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια του Βύρωνα Νικολαΐδη για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Πόλης και την αναβίωση της Ρωμιοσύνης. Στο επίκεντρο αυτής της πορείας βρίσκεται η ανασύσταση της ακουστικής εμπειρίας της Αγίας Σοφίας, του αρχιτεκτονικού αυτού θαύματος που δημιούργησε ένα μοναδικό ηχητικό τοπίο στην ιστορία της παγκόσμιας λατρευτικής πρακτικής.

Η πολύπλευρη προσφορά του προς την ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης — από την αναστήλωση ναών, τη χορήγηση υποτροφιών, τη δημιουργία παιδότοπου στη Χαλκηδόνα, έως τον εκσυγχρονισμό των σχολείων της ομογένειας με τεχνολογικά μέσα και την έναρξη, τον προσεχή Σεπτέμβριο, ενός τριετούς Προγράμματος Αναβάθμισης της Παιδείας — σφραγίζεται με ένα έργο-σύμβολο που συγκινεί, συνδέοντας την ιστορική μνήμη με το σήμερα.

Η προσφορά αυτή έχει ήδη αναγνωριστεί με την ανακήρυξή του ως Μεγάλου Ευεργέτη από την ελληνική κοινότητα της Πόλης.

Από τον Σεπτέμβριο, οι ψαλμοί θα «αντηχούν» στην Παναγία Μπαλίνου

 Με την παρουσίαση οκτώ βυζαντινών ψαλμών, αποδοσμένων σε αυθεντικό Πατριαρχικό ύφος, πραγματοποιήθηκε από τον κ. Νικολαΐδη η προαναγγελία του έργου, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τον Σεπτέμβριο. Η τελική του μορφή θα φιλοξενείται μόνιμα στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μπαλίνου, όπου έχει ήδη εγκατασταθεί ένα προηγμένο πολυκαναλικό ηχοσύστημα, σχεδιασμένο να αναπαράγει με ακρίβεια την ακουστική εμπειρία της Αγίας Σοφίας. Παράλληλα, έχει τοποθετηθεί και προτζέκτορας για την οπτικοακουστική παρουσίαση που θα συνοδεύει το βίντεο.

Ο Βύρων Νικολαΐδης προαναγγέλλοντας την πρωτοβουλία τόνισε :

«Είναι μεγάλη τιμή για εμάς στην PeopleCert να συμβάλλουμε στη διατήρηση και την ανάδειξη της πλούσιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Στην PeopleCert, πιστεύουμε ότι η τεχνολογία έχει μεγαλύτερη αξία όταν υπηρετεί τον άνθρωπο και τον πολιτισμό.

Αναβιώνουμε τον αυθεντικό ήχο των βυζαντινών ψαλμών όπως αντηχούσαν στην Αγία Σοφία —όχι ως αναπαράσταση του παρελθόντος, αλλά ως ζωντανή φωνή που μιλά σε όλους, ανεξαρτήτως καταγωγής ή πίστης. Η Αγία Σοφία ήταν πάντα σύμβολο πνευματικότητας και υπέρβασης. Σήμερα, γίνεται και σύμβολο ενότητας. Μια γέφυρα που ενώνει την ιστορία με το παρόν και το μέλλον. Μέσα από τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης και του ήχου, προσφέρουμε μια πολιτιστική εμπειρία που διασώζει, συνδέει και ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα. Η κληρονομιά μας δεν πρέπει να παραμείνει κλειδωμένη στο παρελθόν, αλλά να γίνει ζωντανή και προσβάσιμη για κάθε άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται στον κόσμο».

Η Ακουστική της Αγ. Σοφίας

Ο ναός, χτισμένος τον 6ο αιώνα, χαρακτηρίζεται από τον τεράστιο εσωτερικό του θόλο και τις πολυάριθμες καμπύλες επιφάνειες, που επηρεάζουν την πορεία και την αντήχηση του ήχου. Η ιδιαίτερη δομή του επιτρέπει στην ηχώ να διαρκεί περίπου 11 δευτερόλεπτα, δημιουργώντας ένα καθηλωτικό και επιβλητικό ακουστικό περιβάλλον – ιδανικό για τη βυζαντινή ψαλτική.

Η επιστημονική ομάδα από το Stanford, με επικεφαλής τον Dr.Jonathan Abel , καθηγητή του Stanford στο Center for Computer Research in Music and Acoustics (CCRMA), αξιοποίησε τεχνολογίες αιχμής για την ακουστική αναπαράσταση του ναού. Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της ψηφιακής προσομοίωσης, βασισμένη σε λεπτομερή ηχητικά δεδομένα και φυσικές μετρήσεις του χώρου.

Μια χαρακτηριστική στιγμή της διαδικασίας ήταν η επίσκεψη του Τζόναθαν Άμπελ στην Αγία Σοφία, όπου, καθισμένος στο κέντρο του ναού, έσπασε ένα μπαλόνι για να καταγράψει την ηχητική του συμπεριφορά. Το ηχητικό αποτύπωμα που προέκυψε, μοναδικό για κάθε χώρο, αποθήκευσε την ηχώ και την αντήχηση της Αγίας Σοφίας, επιτρέποντας στους ερευνητές να μεταφέρουν αυτόν τον ήχο σε οποιοδήποτε περιβάλλον.

Η σημασία αυτής της ακουστικής ανασύστασης είναι τεράστια. Η ιδιότυπη αντήχηση του ναού δεν είναι απλώς αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό· λειτουργεί σχεδόν μυστηριακά, ενισχύοντας τη μυσταγωγική διάσταση των βυζαντινών ψαλμών. Ο ήχος, μέσα από τη μακρά διάρκεια και τη διάχυση του στον χώρο, δημιουργεί μια αίσθηση πνευματικής παρουσίας, αγκαλιάζοντας τον ακροατή και μεταφέροντάς τον σε ένα άλλο επίπεδο εμπειρίας. Χωρίς την ξεχωριστή αυτή ακουστική, η επίδραση των ψαλμών θα ήταν εντελώς διαφορετική.

Σήμερα, οι βυζαντινοί ψαλμοί φτάνουν στ’ αυτιά μας όπως τους άκουγε o Ιουστιανός μέσα στην Αγία Σοφία, αιώνες πριν.

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ

Το έργο υλοποιείται υπό την επίβλεψη ειδικής Επιτροπής, με Πρόεδρο τον Βύρωνα Νικολαΐδη, Ιδρυτή και Διευθύνοντα Σύμβουλο του Ομίλου PeopleCert.

Στην Επιτροπή συμμετέχουν:

  • Γρηγόριος Νταραβάνογλου, Άρχων της Μ.τ.Χ.Ε., Αντιπρόεδρος
  • Σταμάτης Κίσσας, Άρχων της Μ.τ.Χ.Ε., μέλος
  • Χρήστος Μηνάογλου, Άρχων της Μ.τ.Χ.Ε., μέλος
  • Χαράλαμπος Σιούφας, Άρχων της Μ.τ.Χ.Ε., μέλος

Επιστημονικός συνεργάτης του έργου είναι ο Dr. Jonathan Abel, Καθηγητής στο Stanford University και ερευνητής του Stanford Center for Computer Research in Music and Acoustics (CCRMA), ο οποίος ανέλαβε την ακουστική ανάλυση και την τεχνολογική αναπαραγωγή του ήχου της Αγίας Σοφίας.

Η Χορωδία Αγ. Σοφία PeopleCert

Η Χορωδία Αγία Σοφία της PeopleCert τελεί υπό τη διεύθυνση του χοράρχη Γρηγορίου Νταραβάνογλου, Άρχοντα Μαΐστορος του Οικουμενικού Πατριαρχείου..

Τα μέλη της χορωδίας είναι οι:

Ανάτς Ευστάθιος, Κίσσας Σταμάτης, Ντέτσικας Απόστολος,
Γεροντίδης Κώστας, Κοντακινός Χρήστος, Παπακωστόπουλος Σπύρος,
Γλάρος Βαγγέλης, Κούνης Γεώργιος, Σιούφας Χαράλαμπος Άρχων Μτ.ε,
Γλάρος Θανάσης, Κουτράς Παναγιώτης, Στάθης Νικόλαος,
Ζάρκος Γρηγόριος, Μαθιουλάκης Άγγελος, Συμεωνίδης Στέφανος,
Θεοτοκάτος Νίκος, Μεγαλούδης Γιάννης, Τριμιντάνης Χρήστος,
Ιακωβίδης Δανιήλ, Μηνάογλου Χρήστος, Τσίπας Παντελής,
Καφφέζας Αλέξανδρος, Μπουρμπούλης Παναγιώτης, Τυροβόλης Νικόλαος,
Κίσσας Ευάγγελος, Χρηστίδης Ευστράτιος.