Παναγιώτα Διαμαντή: Πώς το όραμα μιας δασκάλας δίνει «Νέα Ζωή στο Χωριό» και σώζει σχολεία

Αντιμέτωπη με δημογραφικό αδιέξοδο βρίσκεται η Ελλάδα, καθώς η ραγδαία μείωση των γεννήσεων αλλά και η έλλειψη δουλειών στην επαρχία, βάζουν κάθε χρόνο λουκέτο σε περισσότερες από 700 σχολικές μονάδες. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στις περιφέρειες, αλλά και στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, μόνο το σχολικό έτος 2025 – 2026, 766 από τα 14.857 σχολεία σε όλη τη χώρα δεν άνοιξαν, διότι δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν το κατ’ ελάχιστον 15 μαθητές.

«Νέα Ζωή στο χωριό»: Μία πρωτοβουλία με εθνικό αποτύπωμα

Η πρωτοβουλία «Νέα Ζωή στο Χωριό» υλοποιήθηκε από μία νεαρή δασκάλα που ήρθε αντιμέτωπη με το πρόβλημα, όταν διορίστηκε σε ένα μικρό χωριό της Ευρυτανίας, τη Φουρνά, και συνειδητοποίησε ότι μοναδικό νηπιαγωγείο δεν θα λειτουργούσε λόγω έλλειψης μαθητών.

Η Παναγιώτα Διαμαντή μαζί με τον τοπικό ιερέα πατέρα Κωνσταντίνο, αποφάσισε τότε να αναλάβει δράση: αναζήτησαν τρόπους να προσελκύσουν οικογένειες με παιδιά και δημιούργησαν ένα σχέδιο στήριξης. Παρέχουν σε οικογένειες στέγη ή επιδότηση ενοικίου, βοήθεια για εξεύρεση εργασίας και πλήρη υποστήριξη των πρώτων βημάτων εγκατάστασης σε χωριά με ελάχιστους μαθητές, ώστε τα σχολεία να παραμείνουν σε λειτουργία.

Ένα τέτοιο εγχείρημα δεν ήταν εύκολο να υλοποιηθεί, αλλά κινητήρια δύναμη υπήρξε η ανταπόκριση του κόσμου.

«Από την αρχή ήμασταν σε επικοινωνία με την Μητρόπολη Καρπενησίου, το Δήμο και την Περιφέρεια, αλλά το σημαντικότερο κομμάτι ήταν η ανταπόκριση των ίδιων των κατοίκων, αλλά και πανελληνίως των απλών ανθρώπων και των επιχειρήσεων. Οι άνθρωποι του χωριού άνοιξαν τα σπίτια τους, ενώ από όλη την Ελλάδα κατέφθαναν είδη, οικονομική βοήθεια και προσφέρονταν υπηρεσίες για να υποστηριχθεί όλη αυτή η προσπάθεια», δηλώνει η κα. Διαμαντή.

Η ανταπόκριση του κόσμου στο πρώτο κάλεσμα ξεπέρασε κάθε προσδοκία. «Αυτό μας έδωσε τη δύναμη να οργανώσουμε το επόμενο βήμα: ένα δίκτυο που θα συνδέει οικογένειες και χωριά», συνεχίζει.

Μέσα σε μόλις έναν χρόνο, η Νέα Ζωή στο Χωριό έχει βοηθήσει έξι οικογένειες να εγκατασταθούν στη Φουρνά. «Παράλληλα, τον Σεπτέμβριο του 2025 “υιοθετήσαμε” ένα ακόμη χωριό μετά τη Φουρνά, τη Ζίτσα Ιωαννίνων, κι έτσι κι εκεί πριν λίγες μέρες εγκαταστάθηκε η πρώτη οικογένεια, ενώ μέσα στο 2026 αναμένονται να εγκατασταθούν άλλες τέσσερις οικογένειες στην ίδια περιοχή».

Έλλειψη κατοικιών, χρηματοδότησης και κρατικής υποστήριξης

Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο φορέας είναι η έλλειψη κατοικιών. «Τα διαθέσιμα σπίτια είναι ελάχιστα ή δεν είναι σε κατάσταση που να μπορούν να κατοικηθούν. Παράλληλα, υπάρχει έλλειψη σταθερής χρηματοδότησης και στήριξης από το κράτος, γεγονός που κάνει πιο δύσκολη τη δράση μας. Συχνά χρειάζεται να επιλύουμε μόνοι μας ακόμη και βασικά ζητήματα που αφορούν την υγεία και την παιδεία, ώστε να μπορούν οι οικογένειες που έρχονται αλλά και αυτές που ανέκαθεν ζούσαν εκεί, να ζήσουν με αξιοπρέπεια.

Πέρα από αυτά, μια διαρκής πρόκληση είναι να κρατήσουμε ζωντανό το ενδιαφέρον και την πίστη των ανθρώπων να δείξουμε ότι η ζωή στην επαρχία μπορεί να είναι επιλογή με μέλλον, όχι ανάγκη ή επιστροφή στο παρελθόν», εξηγεί η κα. Διαμαντή.

Η στήριξη του κόσμου

«Ο κόσμος μπορεί να μας στηρίξει με πολλούς τρόπους. Πρώτα, μέσω οικονομικής ενίσχυσης, που μας επιτρέπει να συνεχίζουμε να καλύπτουμε τις βασικές ανάγκες των οικογενειών για το πρώτο διάστημα που μετοικούν και να υλοποιούμε νέες δράσεις. Εξίσου πολύτιμη είναι η προσφορά στέγης στα χωριά – είτε μέσω ενοικίασης, ανακαίνισης ή παραχώρησης κατοικιών σε οικογένειες – καθώς και η εθελοντική συμμετοχή όσων θέλουν να συμβάλουν με χρόνο, γνώσεις ή τις υπηρεσίες τους».

Ο φορέας προσφέρει δωρεάν μαθήματα στα παιδιά, ενώ ένας τρόπος βοήθειας είναι η παροχή  τροφίμων και ειδών πρώτων ανάγκης, όπως ρουχισμός, υπόδηση, παιχνίδια, βιβλία και είδη σπιτιού. «Κάθε άνθρωπος που διαδίδει το μήνυμά μας γίνεται κρίκος αυτής της αλυσίδας προσφοράς. Γιατί αυτό που ξεκίνησε από έναν μικρό τόπο, μπορεί να γίνει η αφετηρία για μια μεγάλη αλλαγή στην ελληνική ύπαιθρο», σημειώνει η κα. Διαμαντή.

«Συνάμα, στηρίζουμε τους γονείς στην εύρεση εργασίας, διασυνδέοντάς τους με εργοδότες αλλά και πολλές φορές δημιουργώντας νέες θέσεις μέσω συνεργασιών με επιχειρήσεις και χορηγούς. Έτσι οι οικογένειες γνωρίζουν από την αρχή ποια θα είναι τα έσοδα και τα έξοδά τους ώστε να αποφασίσουν με όλες τις πληροφορίες επί τάπητος.

Το σχολείο σώθηκε, αλλά η δουλειά στη Φουρνά δεν σταματά εδώ

«Για τα παιδιά της Φουρνά, φέτος εξασφαλίσαμε δωρεάν σίτιση στο σχολείο, μαθήματα αγγλικών και ενισχυτικής διδασκαλίας online σε συνεργασία με φροντιστήρια των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης, δωρεάν σχολικά είδη και απογευματινές αθλητικές δραστηριότητες. Παράλληλα, αναβαθμίσαμε τον τεχνολογικό εξοπλισμό του σχολείου και δημιουργήσαμε την Κοινωνική Ντουλάπα Αλληλεγγύης, ώστε καμία οικογένεια να μη στερείται τα απαραίτητα.

Στόχος μας είναι κάθε οικογένεια που μετακομίζει να βρει ένα σπίτι, μια δουλειά, μια κοινότητα και μια νέα αρχή. Γιατί δεν αρκεί να έρθουν οι άνθρωποι στο χωριό, πρέπει και να μπορούν και να μείνουν. Και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να θυμίζουμε ότι η Νέα Ζωή στο Χωριό στηρίζεται αποκλειστικά στις δωρεές και τη στήριξη των ανθρώπων και των επιχειρήσεων, γι’ αυτό κάθε προσφορά —οικονομική, εθελοντική ή σε είδος— έχει πραγματική δύναμη να αλλάξει ζωές».

Μελλοντικές δράσεις

Όπως εξηγεί η κα. Διαμαντή, τη Φουρνά, επόμενη επιδίωξη είναι η παροχή δύο δωρεάν αθλητικών δραστηριοτήτων στα παιδιά, ενώ προσπαθούν να βρουν τα απαραίτητα κονδύλια για την ανακαίνιση του χώρου ώστε να ξεκινήσει τη λειτουργία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας και της Βιβλιοθήκης. Παράλληλα, στα σχέδιά τους, περιλαμβάνεται η δημιουργία ενός Περιβαλλοντικού Πάρκου και η αξιοποίηση των κλειστών και εγκαταλελειμμένων εγκαταστάσεων του παλιού δασαρχείου, προσφέροντας κοινωνικές κατοικίες αλλά και χώρους για νέες δυνατότητες μάθησης, ψυχαγωγίας και πολιτισμού.

«Στη Ζίτσα, αρχικός στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε τις εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις της παλιάς μαθητικής εστίας, δημιουργώντας κοινωνικές κατοικίες για νέες οικογένειες και χώρους αναψυχής και πολιτισμού, ώστε ο τόπος να αποκτήσει ξανά ζωή και δραστηριότητα», αναφέρει η κα Διαμαντή.

Η «Νέα Ζωή στο Χωριό» δεν προσπερνά, αλλά απαντά στην απειλή της ερημοποίησης. «Το έργο μας δεν περιορίζεται στη στέγαση ή τη δημιουργία θέσεων εργασίας· με κάθε δράση στηρίζουμε ολόκληρη την κοινότητα, βήμα-βήμα, ώστε κάθε οικογένεια να έχει ίδιες ευκαιρίες και κάθε χωριό να αποκτά πραγματική προοπτική για το μέλλον.

Γι’ αυτό απευθυνόμαστε στους ιδιώτες, τους εφοπλιστές αλλά και στην κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων για στήριξη. Επόμενος στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα που θα παρουσιάζει τα χωριά που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, τις ευκαιρίες απασχόλησης, τα διαθέσιμα σπίτια, αλλά κυρίως τους ανθρώπους που αποτελούν τον «πυρήνα» κάθε κοινότητας. Παλεύουμε, ώστε κάθε νέα οικογένεια να μη νιώθει μόνη· να γνωρίζει ότι σε κάθε χωριό υπάρχει μια ομάδα ανθρώπων που την περιμένει, τη βοηθά και τη στηρίζει στα πρώτα της βήματα».

Η κα. Διαμαντή έχει τιμηθεί με διακρίσεις και βραβεύσεις για την πρωτοβουλία «Νέα Ζωή στο Χωριό», όπως η «Εξαιρετική Διάκριση» στα Education Leaders Awards 2025, ενώ έχει λάβει τιμητικές αναφορές ως Πρόσωπο της Χρονιάς 2025 από την Athens Voice και την εφημερίδα «Πελοπόννησος», αλλά και βραβεύσεις από το Μέλαθρον Οικουμενικού Ελληνισμού και το Star Forum για την κοινωνική της προσφορά.