«Ημέρα της κρίσεως» για τα αναδρομικά 2,5 εκατ. συνταξιούχων

Η τύχη αναδρομικών ύψους 26,25 δισ. ευρώ, τα οποία διεκδικούν 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι, κρίνεται την Παρασκευή στην πιλοτική δίκη της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η δίκη είναι βέβαιο ότι θα ξεκινήσει, καθώς την περασμένη Παρασκευή 3 Ιανουαρίου κατατέθηκε σχετική εισήγηση από τον αρμόδιο Σύμβουλο Επικρατείας, ωστόσο μετά την εκδίκαση της 10ης Ιανουαρίου θα ακολουθήσουν -σύμφωνα με νομικούς- διασκέψεις των Συμβούλων και η τελική απόφαση εκτιμάται πως θα δημοσιοποιηθεί μετά από 2-3 μήνες. 

Η εισήγηση συνοψίζει τις απόψεις των εναγόντων συνταξιούχων, όπως επίσης του ΕΦΚΑ και του Ελληνικού Δημοσίου.

Υπέρ των εναγόντων συνταξιούχων του ΤΑΠ – ΟΤΕ παρεμβαίνουν 17 φυσικά πρόσωπα και σύλλογοι συνταξιούχων, όπως ο Πανελλήνιος Σύλλογος Συνταξιούχων ΟΤΕ, οι σύλλογοι συνταξιούχων της Εθνικής, της Εμπορικής, της Ιονικής – Λαϊκής Τράπεζας κ.α. Υπέρ του ΕΦΚΑ και του ΕΤΕΑΕΠ παρεμβαίνει το Ελληνικό Δημόσιο μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Τα αναδρομικά που διεκδικούν εκατομμύρια συνταξιούχοι από το ΣτΕ αφορούν τις περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012 σε κύριες και επικουρικές, όπως επίσης και την κατάργηση των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας από το 2013 και μετά. 

Σύμφωνα με έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του υπουργείου Εργασίας (υπ’αριθμ.πρωτ.56017/425/9-12-2019), το οποίο επικαλείται ο ΕΦΚΑ στο έγγραφο των απόψεών του προς το Ανώτατο Δικαστήριο, το συνολικό ύψος της δαπάνης που θα επιβαρυνθούν ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ αν κληθούν να επιστρέψουν σε  όλους τους συνταξιούχους τις περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012 είναι:

1. Για την περίοδο 1/1/2013 – 9/6/2015 : 8,742 δις. για τις κύριες και 1,948 για τις επικουρικές, σύνολο 10,690 δισ. ευρώ
2. Για την περίοδο 10/6/2015 – 11/5/2016 (το περίφημο 10μηνο) : 3,262 δις. για τις κύριες και 723 εκ. ευρώ για τις επικουρικές, σύνολο 3,985 δις. ευρώ
3. Για την περίοδο 12/5/2016 – 31/12/2018 : 9,471 δις. για τις κύριες και 2,109 δις. ευρώ για τις επικουρικές, σύνολο 11,580 δις. ευρώ.

Το δημόσιο στην έγγραφη παρέμβασή του προς το δικαστήριο επισημαίνει ότι υπάρχει «αυξημένο και άμεσο έννομο συμφέρον» να παρέμβει στην δίκη, καθώς η μέλλουσα δικαστική απόφαση θα προκαλέσει στο Δημόσιο «τεράστια οικονομική βλάβη», στην περίπτωση που θα είναι αρνητική για τα συμφέροντα του Δημοσίου. Μια ενδεχόμενη αρνητική έκβαση της πιλοτικής δίκης για τον ΕΦΚΑ και το ΕΤΕΑΕΠ θα το εξαναγκάσει – λέει το Ελληνικό Δημόσιο – στα πλαίσια της εγγυητικής του ευθύνης για την καταβολή κύριων και επικουρικών συντάξεων και προκειμένου να μην διακινδυνεύσει η βιωσιμότητα του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος «να καταβάλω, τεράστια χρηματικά ποσά ως κρατική χρηματοδότηση».

Ενδιαφέρον έχει η γραμμή επιχειρηματολογίας του ΕΦΚΑ και του Δημοσίου, στην καρδιά των οποίων βρίσκονται οι πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ, που δημοσιεύθηκαν στις 4 Οκτωβρίου 2019 για τον νόμο Κατρούγκαλου.

Ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης χρησιμοποιεί την τελευταία απόφαση της Ολομέλειας του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου που έκρινε συνταγματικό τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων στη βάση των ποσών που καταβάλλονταν στις 31/12/2014 και υποστηρίζει πως οι περικοπές του 2012 κρίθηκαν έτσι έμμεσα συνταγματικές ακόμη και για το διάστημα πριν την ψήφιση του νόμου, δηλαδή για την 3ετία 1/1/2013 – 11/5/2016.

Περαιτέρω αναφέρει πως βάσει της ίδιας απόφασης (4/10/2019) αποδεικνύεται πως η αντισυνταγματικότητα του 2015 προέκυψε για τυπικούς λόγους -έλλειψη εμπεριστατωμένης επιστημονικής μελέτης- και όχι για ουσιαστικούς. 

Στη βάση αυτών των  ισχυρισμών εκτιμά πως επιλύθηκε πλέον με την πρόσφατη κρίση (1891/2019) και το ζήτημα της συνταγματικότητας για την περίοδο 1/1/2013 έως 11/5/2016, δηλαδή πριν την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου. Να σημειωθεί πως μέσα σε αυτή την περίοδο βρίσκεται και το περίφημο 10μηνο – 11μηνο, μεταξύ της προηγούμενης απόφασης του ΣτΕ (10/6/2015) και της ψήφισης του νόμου Κατρούγκαλου (12/5/2016). Με αυτό το σκεπτικό, ο ΕΦΚΑ ζητά να απορριφθεί η σχετική αγωγή ως αβάσιμη για το σύνολο του επίδικου χρονικού διαστήματος (2013 -2019).

Αναλυτικά, στο σκεπτικό της παρέμβασης του Ελληνικού Δημοσίου αναφέρεται πως με την πρόσφατη κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ (1891/2019) «επιλύεται μεν πλήρως το ζήτημα της συνταγματικότητας των ρυθμίσεων του ν.4387/2016 (σ.σ. νόμος Κατρούγκαλου) ως προς τον υπολογισμό και επανυπολογισμό των κυρίων συντάξεων, πλην, όμως, έμμεσα, επιλύεται και το ζήτημα της ουσιαστικής συνταγματικότητας και συμφωνίας προς την ΕΣΔΑ των μειώσεων των συντάξεων κλπ. που θεσπίσθηκαν με τις επίμαχες διατάξεις των ν. 4051/2012 και 4093/2012, για το προγενέστερο της ισχύος του νόμου τούτου χρονικό διάστημα (ήτοι το από 1-1- 2013 έως 11-5-2016), το οποίο είχε παραμείνει σε εκκρεμότητα και δεν είχε επιλυθεί οριστικά».

Οι επίμαχες μειώσεις του 2012 είναι, κατά την πρόσφατη Ολομέλεια του ΣτΕ «κατ’ ουσία σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ, καθόσον τεκμηριώθηκαν από εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη, ενόψει θέσπισης του ν.4387/2016 (σ.σ. νόμος Κατρούγκαλου)», λέει το Ελληνικό Δημόσιο και συνεχίζει πως «η διαπίστωση αυτή ισχύει, όχι μόνο για τον υπολογισμό και επανυπολογισμό των συντάξεων με βάση τις διατάξεις του ν.4387/2016, αλλά και για κάθε άλλη περίπτωση που προβάλλεται αξίωση θεμελιούμενη σε δήθεν αντισυνταγματικότητα και αντίθεση με την ΕΣΔΑ των παραπάνω διατάξεων, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση της κρινόμενης αγωγής».

Με άλλα λόγια ΕΦΚΑ και ελληνικό Δημόσιο υποστηρίζουν πως αφού οι περικοπές του 2012 κρίθηκαν εν τέλει συνταγματικές στο πλαίσιο του επανυπολογισμού, πρέπει να θεωρηθούν συνταγματικές και για κάθε άλλη σχετική διεκδίκηση. 

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, προσθέτει ο ΕΦΚΑ στο έγγραφό του, οι αξιώσεις θα πρέπει να απορριφθούν για το διάστημα από 1-1-2013 έως 10-6-2015, δηλαδή για την περίοδο πριν την δημοσίευση της προηγούμενης απόφασης του ΣτΕ. Υπενθυμίζεται πως δια δημοσιονομικούς λόγους, το ΣτΕ τότε είπε πως αναδρομικά για την εν λόγω περίοδο (2013 – Ιούνιος 2015) δικαιούνται μόνο όσοι είχαν ήδη μέχρι τότε προσφύγει στα δικαστήρια. Περαιτέρω ο ΕΦΚΑ αναφέρει πως οι αξιώσεις για την περίοδο 1-1-2013 έως 16-9-2014 έχουν παραγραφεί για τους 46 συνταξιούχους του ΟΤΕ που υπέβαλλαν την αγωγή της πιλοτικής δίκης, καθώς έχει παρέλθει 5ετία (η αγωγή υποβλήθηκε 16-9-2019).   

Η τύχη της εν λόγω δίκης θα είναι πιλότος για όλες τις δικαστικές διεκδικήσεις αναδρομικών, ενώ θα δείξει τον δρόμο και στην κυβέρνηση για το τι πρέπει να γίνει με τα παλαιά αναδρομικά από τις μειώσεις σε κύριες, επικουρικές και την κατάργηση των δώρων του 2012. Αυτή τη στιγμή εκκρεμούν:

1. μόνο στο Πρωτοδικείο Αθηνών εκκρεμούν πάνω από 6.000 ομαδικές αγωγές
2. στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ έχουν υποβληθεί πάνω από 1,6 εκατομμύρια αιτήσεις.