HSBC
Η Ελβετία αποφάσισε να απορρίψει τα αιτήματα συνδρομής με στοιχεία γύρω από τη Λίστα Lagarde κρίνοντας ότι βασίζονται σε δεδομένα που προέρχονται από υλικό που έχει συλλεχθεί παράνομα από την τράπεζα HSBC της Γενεύης.
Πιο συγκεκριμένα, το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Ελβετίας (Bundesgericht) εξέδωσε την 17η Μαρτίου 2017 μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα απόφαση (2C-1000/2015), η οποία αφορά σε αίτημα χορήγησης διοικητικής συνδρομής σε φορολογική υπόθεση που σχετίζεται με τα τραπεζικά δεδομένα της Τράπεζας HSBC Γενεύης, τα οποία – ως γνωστόν – υπεκλάπησαν από τον Herve FALCIANI το 2008 και στην συνέχεια διατέθηκαν με διάφορους τρόπους στις φορολογικές και δικαστικές αρχές πολλών ευρωπαϊκών χωρών, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα (ονομαζόμενη λίστα FALCIANI ή «Λίστα LAGARDE»).
Το δικαστήριο απέρριψε αμετάκλητα το αίτημα συνδρομής της Γαλλίας επειδή έκρινε, ότι το επίμαχο αίτημα βασίστηκε σε στοιχεία που περιήλθαν σε γνώση των γαλλικών αρχών μέσω του υποκλαπέντος υλικού της Τράπεζας.
Η εν λόγω απόφαση δημοσιεύτηκε την 5η Απριλίου 2017 και το Δικαστήριο εξέδωσε αυθημερόν, λόγω της σπουδαιότητας της για τις συναφείς υποθέσεις που απασχολούν επί του παρόντος την Ελβετία, δελτίο Τύπου με το οποίο επεξηγεί το σκεπτικό της.
Συγκεκριμένα, στην υπό κρίση υπόθεση η Γαλλία ζήτησε το 2014 συνδρομή από την Ελβετία αναφορικά με τραπεζικό λογαριασμό που διατηρούσε εκεί ένα ζεύγος Γάλλων υπηκόων, οι καταθέσεις των οποίων φέρεται να ήταν αδήλωτες. Σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση, οι γαλλικές αρχές είχαν εντοπίσει τον επίμαχο λογαριασμό και τους δικαιούχους του μέσω της λίστας FALCIANI, δηλαδή μέσω των στοιχείων που είχαν υποκλαπεί με αξιόποινες πράξεις από την ελβετική Τράπεζα και είχαν περιέλθει υπόψη των γαλλικών αρχών. Αρχικώς το εν λόγω γαλλικό αίτημα ικανοποιήθηκε από την ελβετικές αρχές, στη συνέχεια όμως το θιγόμενο ζεύγος των Γάλλων καταθετών προσέφυγε κατά της σχετικής αποφάσεως και κατάφερε να πετύχει την ανατροπή της. Το Ανώτατο Ομοσπονδιακό δικαστήριο με την πρόσφατη απόφαση του επικύρωσε την απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου με το σκεπτικό, ότι τα εν λόγω τραπεζικά δεδομένα είναι αναμφισβήτητα προϊόν εγκλήματος, δοθέντος μάλιστα ότι ο δράστης της υποκλοπής των σχετικών δεδομένων (FALCIANI) από την τράπεζα HSBC καταδικάστηκε αμετακλήτως τo 2015 για τις πράξεις του από την ελβετική δικαιοσύνη. Κατά συνέπεια, όπως καταλήγει το σκεπτικό της απόφασης, το αίτημα διοικητικής συνδρομής των γαλλικών αρχών προσκρούει στην αρχή της καλής πίστης που διέπει τις διακρατικές σχέσεις, επειδή βασίζεται σε πληροφορίες, οι οποίες έχουν αποκτηθεί μέσω αξιοποίνων πράξεων, και ως εκ τούτου είναι απορριπτέο.
Δεν χωρεί αμφιβολία, ότι η απόφαση αυτή είναι πράγματι μείζονος σημασίας, αν αναλογιστεί μάλιστα κανείς, ότι νομολογείται πλέον με το ανωτέρω σκεπτικό κατευθυντήρια γραμμή για την νομική αντιμετώπιση στην Ελβετία εκατοντάδων αιτημάτων διοικητικής συνδρομής ευρωπαϊκών χωρών τα οποία εκκρεμούν μέχρι σήμερα και ερείζονται στα στοιχεία της λίστας FALCIANI. Η απόφαση αυτή αναμφισβήτητα αφορά και την έκβαση ελληνικών αιτημάτων που υπεβλήθησαν προς την Ελβετία και τα οποία αφορούν ερευνώμενες υποθέσεις φορολογικού ενδιαφέροντος της λίστας LAGARDE. Είναι προφανές ότι, στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι το σχετικό αίτημα βασίζεται σε στοιχεία που αποτελούν προϊόν εγκλήματος, ήτοι στη Λίστα, η απόρριψη του θα πρέπει να θεωρείται με βάση την πρόσφατη δικαστική απόφαση δεδομένη.
Ζήτημα γεννάται για το εάν το σκεπτικό της απόφασης της 17ης Μαρτίου 2017 θα τύχει εφαρμογής και σε υποθέσεις δικαστικής συνδρομής, δηλ. σε υποθέσεις που δεν αφορούν φορολογικά αδικήματα, αλλά εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, στα οποία εμπλέκονται τραπεζικοί λογαριασμοί, των οποίων η ταυτοποίηση έχει γίνει μέσω στοιχείων της Λίστας LAGARDE. Για τις εν λόγω υποθέσεις ισχύει και εφαρμόζεται μέχρι νεοτέρας η από 20.06.2014 εγκύκλιος του ελβετικού Υπουργείου Δικαιοσύνης προς τις ελβετικές εισαγγελικές αρχές, σύμφωνα με την οποία αιτήματα δικαστικής συνδρομής σε διεθνείς ποινικές υποθέσεις θα πρέπει καταρχήν να απορρίπτονται, εφόσον κρίνεται ότι αυτά βασίζονται σε τραπεζικά δεδομένα που έχουν υποκλαπεί από την Ελβετία ή από τρίτη χώρα.
Κείμενο: Ηλίας Μπίσιας
Ο Ηλίας Μπίσιας είναι Δικηγόρος Αθηνών-Ζυρίχης
