Περισσότερες από 1.000 ιδιωτικές επιχειρήσεις έχουν περάσει το τελευταίο διάστημα υπό τον έλεγχο του Κρατικού Επενδυτικού Ταμείου της Τουρκίας (TMSF), με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να επικαλείται την πάταξη της διαφθοράς. Ωστόσο, πληθαίνουν οι ανησυχίες ότι πρόκειται για μια καλά οργανωμένη επιχείρηση δήμευσης περιουσιών πολιτικών αντιπάλων.

Όπως αναφέρουν οι Financial Times, το TMSF έχει εξελιχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους της χώρας, με έλεγχο σε εταιρείες που εκτείνονται από τα μέσα ενημέρωσης και την ενέργεια έως την ποδοσφαιρική ομάδα Κασίμπασα. Οι περισσότερες κατασχέσεις αφορούν περιουσιακά στοιχεία προσώπων που θεωρούνται αντίπαλοι του καθεστώτος, στο πλαίσιο ερευνών για διαφθορά που στοχεύουν κυρίως στελέχη της αντιπολίτευσης.

1

Μέσα σε έναν χρόνο, οι επιχειρήσεις υπό τον έλεγχο του TMSF αυξήθηκαν από 675 σε 1.056, επιβεβαιώνοντας τον ραγδαίο διευρυνόμενο ρόλο του Ταμείου.

Ερωτήματα για τα κίνητρα

Στον επιχειρηματικό κόσμο επικρατεί έντονος προβληματισμός σχετικά με τα πραγματικά κίνητρα αυτών των κινήσεων. Όπως επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Sabancı, Μπερκ Εσέν, «το AKP χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια το TMSF ως εργαλείο ρύθμισης της οικονομίας και διοχέτευσης πόρων σε φιλικές εταιρείες, αποκλείοντας όσες θεωρεί εχθρικές».

Η κυβέρνηση, προσθέτει, «προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει ποιος ελέγχει την οικονομία και να αναδομήσει την επιχειρηματική τάξη στη χώρα».

Πίεση στο κεμαλικό κεφάλαιο

Ένα σημαντικό τμήμα του επιχειρηματικού κόσμου εξακολουθεί να στηρίζει το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το οποίο βρίσκεται πλέον στο στόχαστρο των Αρχών. Η σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης και ηγέτη του CHP, Εκρέμ Ιμάμογλου, τον Μάρτιο, με κατηγορίες διαφθοράς, σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας φάσης καταστολής. Ακολούθησαν διώξεις σε στελέχη, μέλη και επιχειρηματίες συνδεδεμένους με το κόμμα.

Παράλληλα, για να διαψεύσει ότι οι έρευνες έχουν πολιτικό χαρακτήρα, το καθεστώς Ερντογάν προχώρησε στη σύλληψη 19 διάσημων προσώπων από τον χώρο της τουρκικής σόουμπιζ για χρήση ναρκωτικών — οι περισσότεροι από τους οποίους αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς κατηγορίες, εντείνοντας τις υποψίες περί «επικοινωνιακής επίδειξης».

Νέα νομικά εργαλεία για το TMSF

Το TMSF, που ιδρύθηκε το 1983 για την προστασία των καταθέσεων, απέκτησε τεράστιες εξουσίες μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, όταν κατασχέθηκαν πάνω από 1.300 εταιρείες που θεωρήθηκαν συνδεδεμένες με το δίκτυο του Φετουλάχ Γκιουλέν. Οι περισσότερες είτε πουλήθηκαν σε κυβερνητικούς συμμάχους είτε έμειναν υπό κρατικό έλεγχο.

Τον Φεβρουάριο, νέοι κανονισμοί ενίσχυσαν περαιτέρω το νομικό πλαίσιο του Ταμείου, επιτρέποντας κατασχέσεις με συνοπτικές διαδικασίες αρκεί μια «ισχυρή υποψία» για ξέπλυμα χρήματος. Στο πλαίσιο αυτό, κατασχέθηκε η fintech εταιρεία Papara με την κατηγορία ότι χρησιμοποιήθηκε για παράνομο τζόγο, με τον ιδρυτή της να κινδυνεύει με ποινή έως 28 ετών.

Κλίμα φόβου στην αγορά

«Οι επιχειρηματίες φοβούνται ότι δεν πρόκειται για επιχείρηση “καθαρών χεριών”, αλλά για ολοκληρωτική επίθεση στην επιχειρηματική τάξη», σχολίασε ο αναλυτής Ατίλα Γεσιλάδα. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Ερντογάν «ίσως επιδιώκει είτε να ενισχύσει τα δημόσια ταμεία μέσω του TMSF είτε να μεταφέρει τον έλεγχο του πλούτου σε έμπιστα πρόσωπα».

Με περιουσιακά στοιχεία αξίας 328 δισ. τουρκικών λιρών, το TMSF αποτελεί πλέον έναν ισχυρό μηχανισμό πολιτικού ελέγχου, στέλνοντας σαφές μήνυμα ότι «κανείς δεν είναι στο απυρόβλητο».

 

Διαβάστε επίσης 

Γερμανία: Επένδυση 10 δισ. ευρώ σε στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη

Κομισιόν για Τουρκία στο SAFE: Έχει κάνει αίτηση- Απαιτούνται βήματα για να υποστηρίξει η Επιτροπή τη συμμετοχή

Ελβετία: Στις κάλπες για την φορολόγηση των βαθύπλουτων – Μόνο το 31% θα πει «ναι»