ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας σπεύδουν να ενισχύσουν τη θέση του Κιέβου εν όψει των συνομιλιών μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, εν μέσω ανησυχιών ότι οι δύο ηγέτες θα μπορούσαν να κλείσουν μια κακή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που θα αδυνάτιζε ολόκληρη την Ευρώπη.
Σε μια σύνοδο κορυφής αυτήν την εβδομάδα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες στοχεύουν να συμφωνήσουν σε ένα τριπλό πακέτο στήριξης για τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ώστε να του δώσουν το ισχυρότερο δυνατό χαρτί στις διαπραγματεύσεις για οποιαδήποτε πιθανή εκεχειρία.
Στον πυρήνα της στρατηγικής τους βρίσκεται ένα σχέδιο για την κινητοποίηση περισσότερης χρηματοδότησης προς το Κίεβο από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, παράλληλα με περισσότερα όπλα και κινήσεις για να πλήξουν τη ρωσική οικονομία με νέες κυρώσεις, σύμφωνα με διπλωμάτες και αξιωματούχους που ετοιμάζουν τη συνάντηση της Πέμπτης στις Βρυξέλλες.
Η ανανεωμένη επείγουσα ανάγκη μεταξύ των συμμάχων του Κιέβου προκύπτει μετά από τη νέα στροφή του Τραμπ σχετικά με τον πόλεμο, δηλώνοντας ότι θα ήταν ανοιχτός σε παγώμα της σύγκρουσης στις τρέχουσες γραμμές μάχης — λιγότερο από έναν μήνα αφότου είχε υποστηρίξει ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ανακτήσει όλα τα εδάφη της. Τα σχόλιά του αναζωπύρωσαν τις ανησυχίες ότι θα μπορούσε να αναγκάσει τον Ζελένσκι να παραδώσει έδαφος στη Ρωσία.
Το αποτέλεσμα αυτό, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, θα ήταν καταστροφικό, όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και για τους ίδιους.
«Τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν με τη βία», δήλωσαν ο Ζελένσκι και οι ηγέτες του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Πολωνίας, της Νορβηγίας, της Φινλανδίας και της Δανίας, σε κοινή δήλωση την Τρίτη. «Οι τακτικές καθυστέρησης της Ρωσίας έχουν δείξει ξανά και ξανά ότι η Ουκρανία είναι η μόνη πλευρά που είναι σοβαρή για την ειρήνη», αναφέρεται στη δήλωση, η οποία υπογράφηκε επίσης από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα.
«Η Ουκρανία πρέπει να βρίσκεται στη ισχυρότερη δυνατή θέση — πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από οποιαδήποτε εκεχειρία», δήλωσαν οι ηγέτες. «Αναπτύσσουμε μέτρα για να αξιοποιήσουμε την πλήρη αξία των “παγωμένων” κρατικών περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, ώστε η Ουκρανία να έχει τους πόρους που χρειάζεται».
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα ζητήσουν από τον Τραμπ να παράσχει στην Ουκρανία πύραυλους Tomahawk μεγάλου βεληνεκούς, αφού έφυγε από τη συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο χωρίς να πάρει τίποτε την περασμένη εβδομάδα.
Οι διπλωμάτες αναμένουν ότι ο Ζελένσκι θα απευθυνθεί στους ηγέτες στη σύνοδο της Πέμπτης, είτε δια ζώσης είτε μέσω βιντεοκλήσης, για να συγκεντρώσει την υποστήριξή τους. Άλλοι σύμμαχοι, όπως ο Κιρ Στάρμερ του Ηνωμένου Βασιλείου, θα συμμετάσχουν σε μια ευρύτερη συζήτηση μεταξύ της λεγόμενης «συμμαχίας των προθύμων» αργότερα αυτήν την εβδομάδα.
Πέρα από τον εξοπλισμό της Ουκρανίας, οι χώρες της ΕΕ είναι κοντά σε συμφωνία για δύο άλλα κρίσιμα σημεία της στήριξής τους: τον 19ο γύρο οικονομικών κυρώσεων για να πλήξουν το πολεμικό ταμείο του Πούτιν και τη σύνταξη σχεδίων για κατάσχεση των παγωμένων ρωσικών χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ώστε να απελευθερωθούν περίπου 140 δισεκατομμύρια ευρώ για την Ουκρανία.
Τα χρήματα είναι εξαιρετικά αναγκαία στο Κίεβο και η πρόοδος προς την απελευθέρωση των κεφαλαίων αυτήν την εβδομάδα θα στείλει ένα μήνυμα στον Πούτιν ότι η Ουκρανία θα έχει τα μέσα να συνεχίσει τον αγώνα τουλάχιστον για τα επόμενα δύο χρόνια, δήλωσαν αξιωματούχοι.
Η σκιά του Όρμπαν
Οι ευρωπαϊκές προσπάθειες έρχονται σε μια καθοριστική στιγμή στον άνω των τριών χρόνων πόλεμο της Ουκρανίας κατά των ρωσικών δυνάμεων εισβολής. Στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Πέμπτης θα αιωρείται η σκιά μιας προγραμματισμένης συνάντησης στη Βουδαπέστη τις επόμενες εβδομάδες μεταξύ Τραμπ και Πούτιν για να συζητήσουν τους όρους μιας πιθανής εκεχειρίας — μια πρωτοβουλία που ακολουθεί τις ως τώρα επιτυχημένες προσπάθειες του Τραμπ να διαπραγματευτεί εκεχειρία στη Γάζα.
Ο Ούγγρος ηγέτης Βίκτορ Όρμπαν είναι σύμμαχος του Τραμπ που έχει παραμείνει σε καλές σχέσεις με τον Πούτιν καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, προς μεγάλη ανησυχία άλλων ηγετών της ΕΕ. Έχει επανειλημμένα εμποδίσει τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας και έχει ζητήσει «ειρήνη», υποστηρίζοντας ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι πόλεμος της Ευρώπης.
Ορισμένοι ηγέτες της ΕΕ θα πιέσουν για να παραστούν στη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν, καθώς και για να εξασφαλίσουν ότι ο Ζελένσκι θα έχει θέση σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με διπλωμάτη που γνωρίζει το ζήτημα. Ο Ζελένσκι δήλωσε τη Δευτέρα ότι θα ήταν πρόθυμος να πάει στο Βουδαπέστη αν τον προσκαλέσουν.
Για τους Ευρωπαίους, ο μεγαλύτερος φόβος είναι ότι ο Τραμπ θα «γύρει» ξανά προς τον Πούτιν στην καθοριστική διαμόρφωση της ειρήνης και θα ασκήσει πίεση στον Ζελένσκι να δεχθεί τους όρους της Ρωσίας — ενδεχομένως με παραχώρηση εκτάσεων στην ανατολική Ουκρανία. Ανησυχούν ότι η τηλεφωνική συνομιλία Πούτιν-Τραμπ έκανε τον Αμερικανό πρόεδρο λιγότερο διατεθειμένο να βοηθήσει τον Ζελένσκι όταν συναντήθηκαν στην Ουάσινγκτον την περασμένη εβδομάδα.
Υπάρχει επίσης ευρεία σκεπτικιστική στάση μεταξύ των διπλωματών της ΕΕ σχετικά με το εάν ο Πούτιν είναι σοβαρός σχετικά με την εμπλοκή του σε ειρηνευτικές συνομιλίες. Πολλοί θεωρούν την πρότασή του να συναντήσει ξανά τον Τραμπ ως άλλη μια τακτική καθυστέρησης, για να κερδίσει χρόνο ενώ συνεχίζει να βομβαρδίζει την Ουκρανία με εντεινόμενες επιθέσεις πυραύλων και drones.
«Κάνουμε τον Πούτιν να πληρώσει»
Η βασική πρωτοβουλία που θα συζητήσουν οι ηγέτες αυτήν την εβδομάδα είναι ένα σχέδιο για να αξιοποιήσουν 140 δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που διακρατούνται στην Ευρώπη, για να παράσχουν αυτό που οι αξιωματούχοι αποκαλούν “δάνειο επανορθώσεων” στην Ουκρανία. Τα χρήματα θα επιστραφούν στη Μόσχα μόνο στην απίθανη περίπτωση που η Ρωσία πληρώσει αποζημιώσεις πολέμου στην Ουκρανία στο μέλλον, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά σχέδια που έχουν ετοιμάσει Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.
Το Βέλγιο, όπου κρατείται το μεγαλύτερο μέρος αυτών των περιουσιακών στοιχείων, ανησυχεί για τη δυνητική ζημιά στη φήμη της χώρας στον χρηματοπιστωτικό τομέα αν τα κεφάλαια αυτά εκποιηθούν.
Άλλες χώρες εξέφρασαν ανησυχίες για τον κίνδυνο για τη διεθνή αξιοπιστία του ευρώ και θέλουν οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, μεταξύ άλλων, να εφαρμόσουν παρόμοιες πολιτικές.
Την Πέμπτη, οι ηγέτες της ΕΕ θα αποφασίσουν αν πρέπει να ζητήσουν επισήμως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συντάξει λεπτομερείς νομικές προτάσεις για τη δημιουργία του δανείου επανορθώσεων στο σύνολό του. Οι αξιωματούχοι που εργάζονται στις προετοιμασίες της συνόδου πιστεύουν ότι ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπαρτ ντε Βέβερ, θα συμφωνήσει να αφήσει την Επιτροπή να προχωρήσει στη σύνταξη του νομικού σχεδίου. Θα μπορούσε όμως να το μπλοκάρει αργότερα.
«Αναμένουμε ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα λάβει πολιτική απόφαση για να χρησιμοποιήσει αυτά τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και να εξουσιοδοτήσει την Επιτροπή να υποβάλει τις κατάλληλες νομοθετικές προτάσεις», δήλωσε αξιωματούχος της γερμανικής κυβέρνησης.
Ωστόσο, το γεγονός ότι το σχέδιο προχωράει θα ασκήσει εκ νέου πίεση στον Πούτιν και θα δώσει στην Ουκρανία την ελπίδα ότι η ΕΕ θα μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες χρηματοδότησής της για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια, δήλωσαν διπλωμάτες. «Αν στείλουμε το μήνυμα ότι είμαστε πρόθυμοι και ικανοί να στηρίξουμε την Ουκρανία για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια, αυτό θα επηρεάσει τους υπολογισμούς τους όταν συζητούν για ειρήνη», πρόσθεσε ένας διπλωμάτης.
Παράλληλα, η ανώτερη διπλωμάτης της ΕΕ, Κάγια Κάλας, υπέδειξε ότι οι ηγέτες θα εγκρίνουν αυτήν την εβδομάδα το 19ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ, σχεδιασμένο να πλήξει ξένες τράπεζες και κρυπτονομίσματα που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να παρακάμπτει τις κυρώσεις.
Ο ηγέτης της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, είχε μπλοκάρει τις κυρώσεις σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις προσπάθειες να διακοπεί η ροή ρωσικού αερίου, από το οποίο η χώρα του εξακολουθεί να εξαρτάται για την ενέργεια. Διπλωμάτες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις ανέφεραν ότι πλέον η συμφωνία εξασφάλισης της υποστήριξης του Φίτσο είναι κοντά.
Φόβοι εκχώρησης εδαφών
Η πιο θεμελιώδης ανησυχία των κυβερνήσεων της ΕΕ είναι ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να επηρεαστεί από τον Πούτιν για να πιέσει το Κίεβο να παραχωρήσει έδαφος στην ανατολική Ουκρανία. Ο Τραμπ πρότεινε ότι ο πόλεμος θα πρέπει να παγώσει στις τρέχουσες εδαφικές γραμμές, με το 78% της περιοχής του Ντονμπάς υπό ρωσικό έλεγχο.
«Αφήστε το όπως είναι τώρα, μπορούν να διαπραγματευτούν κάτι αργότερα», είπε ο Τραμπ.
Ωστόσο, ο διπλωμάτης που αναφέρθηκε νωρίτερα προειδοποίησε ότι αν ο Πούτιν κερδίσει έδαφος, τα βαλτικά κράτη της ΕΕ — Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία — θα «παρανοήσουν» και θα ανησυχούν ότι η Ρωσία θα έρθει και για δικά τους εδάφη. Το αποτέλεσμα θα ήταν μια μαζική επανεξοπλιστική κίνηση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες που θα ανατρέψει την εσωτερική τους πολιτική σκηνή, δήλωσε ο διπλωμάτης.
Η Κάγια Κάλας της ΕΕ επανέλαβε ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία που θα ανάγκαζε την Ουκρανία να παραδώσει κατεχόμενα εδάφη στη Ρωσία είναι απαράδεκτη.
«Όλοι λένε ότι η εδαφική ακεραιότητα είναι μια σημαντική αξία την οποία υποστηρίζουμε», είπε η Κάλας. «Πρέπει να υπερασπιστούμε αυτήν την αξία, γιατί αν απλώς παραδώσουμε τα εδάφη, αυτό στέλνει μήνυμα σε όλους ότι μπορείτε απλά να χρησιμοποιείτε τη βία εναντίον των γειτόνων σας και να παίρνετε ό,τι θέλετε».
Διαβάστε επίσης:
Ερντογάν: Κυνηγάει κολοσσιαία συμφωνία με το Κατάρ για αγορά 24 μεταχειρισμένων Eurofighter Typhoon
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
