Στο μεταπολεμικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών και στο πλαίσιο της εν εξελίξει συζήτησης στη Δύση για το είδος των εγγυήσεων ασφαλείας που μπορεί να δοθούν στην Ουκρανία σε περίπτωση εκεχειρίας με τη Ρωσία, αναφέρεται σημερινό δημοσίευμα του NBC, το οποίο αποκαλύπτει σχέδιο δημιουργίας «ζώνης ασφαλείας» (buffer zone) εντός ουκρανικού εδάφους, με την Ουάσιγκτον να αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στην επιτήρησή της.

Σύμφωνα με τέσσερις πηγές που έχουν γνώση των διαβουλεύσεων, η πρόταση βρίσκεται υπό εξέταση από τους συμμάχους της Ουκρανίας, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ. Βασικός στόχος είναι η αποτροπή μελλοντικής ρωσικής επίθεσης και η σταθεροποίηση μιας μεταπολεμικής συμφωνίας μεταξύ Κιέβου και Μόσχας.

1

Η «ζώνη ασφαλείας» και η επιτήρησή της

Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία μιας εκτεταμένης αποστρατιωτικοποιημένης περιοχής εντός της σημερινής Ουκρανίας. Τα ακριβή της σύνορα δεν έχουν ακόμη καθοριστεί, ωστόσο το NBC σημειώνει ότι «θα διαχωρίζει ρωσικά και ουκρανικά εδάφη εντός της χώρας».

Η επιτήρηση της ζώνης θα γίνει με τεχνολογικά προηγμένα μέσα, στα οποία οι ΗΠΑ διαθέτουν υπεροχή, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones), δορυφορικά συστήματα και άλλες πλατφόρμες συλλογής πληροφοριών. Ο ρόλος της Ουάσιγκτον θα είναι ηγετικός, αλλά σε συντονισμό με άλλες χώρες που ενδέχεται να εμπλακούν.

Ξένα στρατεύματα – Εκτός ΝΑΤΟ

Αν και οι ΗΠΑ θα αναλάβουν το βάρος της τεχνολογικής επιτήρησης, δεν προβλέπεται ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων εντός της Ουκρανίας. Αντί αυτών, η φυσική παρουσία στη ζώνη ασφαλείας μπορεί να ανατεθεί σε χώρες εκτός ΝΑΤΟ, όπως η Σαουδική Αραβία ή ακόμη και το Μπαγκλαντές, προκειμένου να μην υπάρξει ρήξη με τις «κόκκινες γραμμές» της Μόσχας, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.

Η επιλογή μη ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων θεωρείται κρίσιμης σημασίας, καθώς η παραμικρή ένδειξη ότι η Βορειοατλαντική Συμμαχία εμπλέκεται ενεργά στο μεταπολεμικό καθεστώς της Ουκρανίας θα προκαλούσε την αντίδραση της Ρωσίας. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής «είναι προσεκτικοί να αποφύγουν οποιαδήποτε συμμετοχή ή σήμανση που παραπέμπει στο ΝΑΤΟ», αναφέρει χαρακτηριστικά το ρεπορτάζ.

Διμερείς συμφωνίες αντί του άρθρου 5

Οι εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία σχεδιάζεται να δοθούν όχι μέσω ενός συλλογικού αμυντικού μηχανισμού όπως το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, αλλά μέσω διμερών συμφωνιών μεταξύ της Ουκρανίας και μεμονωμένων συμμάχων, διαμορφώνοντας ένα μωσαϊκό δεσμεύσεων που θα ενισχύουν την ασφάλεια του Κιέβου χωρίς να προκαλούν την αντίδραση της Μόσχας.

Οποιαδήποτε εφαρμογή του σχεδίου προϋποθέτει τη συναίνεση τόσο του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν όσο και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αλλά και τη στήριξη ηγετών άλλων εμπλεκόμενων χωρών — συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου και πιθανώς επανεκλεγόμενου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος φέρεται να εμπλέκεται ήδη σε ανεπίσημες συνομιλίες.

Σύμφωνα με το NBC, το σχέδιο τέθηκε σε κίνηση μετά από συνάντηση μεταξύ Τραμπ και Πούτιν στην Αλάσκα, στις 15 Αυγούστου — πληροφορία που, αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα, προσδίδει πολιτικό βάθος και χρονική αμεσότητα στις εξελίξεις.

Η «Συμμαχία των Προθύμων»

Την Πέμπτη, η αποκαλούμενη Συμμαχία των Προθύμων συνεδρίασε για να οριστικοποιήσει πτυχές του σχεδίου. Επικεφαλής των συνομιλιών ήταν η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, δύο χώρες που φέρονται να αναλάβουν ρόλο συντονισμού στη γενικότερη προσπάθεια εξασφάλισης της Ουκρανίας στην μετά τον πόλεμο εποχή.

Το «αγκάθι» των κανόνων εμπλοκής

Μία από τις κύριες προκλήσεις αφορά το τι θα συμβεί σε περίπτωση νέας ρωσικής επιθετικής ενέργειας: ποιας μορφής θα είναι η απάντηση, από ποιον θα δοθεί, και τι είδους εντολή ή εξουσιοδότηση θα διαθέτουν οι δυνάμεις επιτήρησης. Όπως δήλωσε μία από τις πηγές στο NBC, οι κανόνες εμπλοκής (rules of engagement) δεν έχουν ακόμη διαμορφωθεί, ενώ εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν σημείο τριβής μετά την επίτευξη συμφωνίας.

Η ανησυχία είναι πως χωρίς καθαρές και κοινώς αποδεκτές διαδικασίες, τυχόν επαναλαμβανόμενες προκλήσεις από ρωσικής πλευράς θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κρίσεις ερμηνείας, κατακερματισμένη απάντηση ή ακόμα και κατάρρευση της ζώνης ασφαλείας.

Ρόλος-κλειδί για την Τουρκία

Παράλληλα με την εσωτερική επιτήρηση της Ουκρανίας, ζωτικής σημασίας θεωρείται η εξασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας της χώρας, κυρίως μέσω της ελεύθερης διακίνησης εμπορευμάτων στη Μαύρη Θάλασσα.

Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία αναμένεται να αναλάβει σημαντικό ρόλο, αναλαμβάνοντας θαλάσσια επιτήρηση και επιβολή της νομοθεσίας στα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, ώστε να αποτρέψει οποιαδήποτε απόπειρα της Ρωσίας να αποκόψει την Ουκρανία από τις διεθνείς αγορές μέσω ναυτικού αποκλεισμού.

 

Διαβάστε επίσης 

ΥΠΕΘΟ: Στο 1,7% ο ρυθμός ανάπτυξης του 2ου τριμήνου σε ετήσια βάση

Τραμπ: Χάσαμε την Ινδία και τη Ρωσία από την πιο σκοτεινή Κίνα

Πεσκοφ: «Αρκετά κυνική» η προσέγγιση του Τραμπ στη διπλωματία, αλλά με θετική έννοια