Έντεκα χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Ιταλίας, πρόκειται να τιμωρηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για υπερβολικές κρατικές δαπάνες μόλις τεθούν σε ισχύ οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες μέσα στο 2024.
Οι συγκεκριμένες χώρες παρουσίασαν το 2023 δημοσιονομικά ελλείμματα μεγαλύτερα από το όριο του 3% του ΑΕΠ, δηλαδή το ανώτατο επιτρεπόμενο σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ. Η Επιτροπή θα αποφασίσει τον Ιούνιο εάν θα κινήσει τις λεγόμενες διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση.
Χώρες της ευρωζώνης είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν πρόστιμα εάν δε διορθώσουν την πορεία τους, ενώ οι χώρες εκτός του ευρώ αντιμετωπίζουν κινδύνους για τη διεθνή φήμη τους στις αγορές.
Η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο, των οποίων τα ελλείμματα υπερβαίνουν το 3% και δε σχεδιάζουν να επιστρέψουν εντός “στενού” πλαισίου στις δαπάνες τους τα επόμενα χρόνια, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα δεχθούν κυρώσεις.
Οι δημοσιονομικοί κανόνες είχαν ανασταλεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19 και πλέον εφαρμόζονται εκ νέου μετά τη μεταρρύθμισή τους, συμπεριλαμβανομένων ρητρών που παρέχουν περισσότερα περιθώρια για επενδύσεις στον τομέα της Άμυνας.
Οι νέοι κανόνες ενισχύονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία έχει δηλώσει ότι θα μπορούσε να αποκλείσει χώρες από το νέο αλλά μη εφαρμοζόμενο ακόμη πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της, εάν δεν ενεργήσουν σύμφωνα με τις συστάσεις της ΔΥΕ.
Ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας και της Τσεχίας, υποστηρίζουν ότι το έλλειμμά τους θα επανέλθει στο 3% ή και χαμηλότερα εντός του τρέχοντος έτους και ότι δεν θα πρέπει να τιμωρηθούν για την προσωρινή παράβαση των κανόνων.
“Ενδεχομένως να υπάρχουν περιπτώσεις που κινούνται στο όριο”, δήλωσε στους Financial Times ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για τις Οικονομικές Υποθέσεις.
“Εάν υπάρχει χώρα της οποίας το υπερβολικό έλλειμμα είναι κοντά στο 3%, αλλά κινείται σε αυτό το ύψος προσωρινά, ενδεχομένως να αποφασίσουμε να μην χρησιμοποιήσουμε τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Ο προϋπολογισμός του 2024 μπορεί να ληφθεί υπ’ όψιν”.
Η Ρουμανία, η οποία δεν είναι μέλος της ευρωζώνης, είναι επί του παρόντος η μόνη χώρα σε ΔΥΕ.
Η Πολωνία και η Ρουμανία, καθώς και η Σλοβακία, μέλος της ευρωζώνης, πιέζουν για εξαίρεση, με το σκεπτικό ότι οι στρατιωτικές δαπάνες που προκλήθηκαν από τη γενική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τις έχουν ωθήσει πάνω από το όριο του 3%.
“Η Πολωνία έχει τις υψηλότερες ποσοστιαίες αμυντικές δαπάνες μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ, υψηλότερες και από τις ΗΠΑ. Αυτή είναι μια εξαιρετική κατάσταση που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την αξιολόγηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος και οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ έχουν θεσπιστεί γι’ αυτό τον σκοπό”, δήλωσε στους Financial Times ο Αντρέι Ντομάνσκι, υπουργός Οικονομικών της Πολωνίας.
Η Πολωνία παρουσίασε έλλειμμα άνω του 5% το 2023 και δαπάνησε το 3,9% του ΑΕΠ της στην Άμυνα το ίδιο έτος, που σημαίνει ότι το έλλειμμά της το οποίο δεν σχετίζεται με την άμυνα ήταν κάτω από το όριο του 3%.
“Είμαστε σε διάλογο με την Επιτροπή και υπάρχει ευρεία κατανόηση ότι τέτοιες επενδύσεις πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη”, ανέφερε ο Πολωνός υπουργός Οικονομικών.
Οι αμυντικές δαπάνες “είναι ένας από τους παράγοντες” που καθορίζουν εάν θα κινηθεί ή όχι μια διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, ανέφερε από την πλευρά του ο κ. Ντομπρόβσκις.
Δεν πληρούν ωστόσο όλες οι αμυντικές δαπάνες τα κριτήρια για επιεική μεταχείριση. Σύμφωνα με τους μεταρρυθμισμένους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, “η αύξηση των κρατικών επενδύσεων στην Άμυνα” μπορεί να αφαιρεθεί από τον υπολογισμό, δεν ισχύει όμως το ίδιο για επαναλαμβανόμενες αμυντικές δαπάνες.
Η Κομισιόν έχει δεχθεί στο παρελθόν κριτική για την αποτυχία επιβολής των κανόνων για το έλλειμμα, ειδικά στην περίπτωση της Γαλλίας. Η αυστηρότερη επιβολή των κανόνων ήταν βασικό αίτημα της Γερμανίας και άλλων κατά τις διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμισή τους μετά την πανδημία.
Μια πιθανή εξέλιξη είναι ότι χώρες να τεθούν σε ΔΥΕ, ωστόσο ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που θα ορίσει η Επιτροπή το φθινόπωρο να είναι μικρότερη της αναμενόμενης.
Ο Β. Ντομπρόβσκις, πάντως, ξεκαθάρισε: “Οι κύριες παράμετροι δεν έχουν αλλάξει. Το 3% του ΑΕΠ παραμένει το όριο για την έναρξη μιας ΔΥΕ”.
Διαβάστε επίσης:
Εγκληματική οργάνωση οπαδών: Δεκαεννέα κατηγορούμενοι συνολικά οδηγήθηκαν στην φυλακή
Αττική Οδός: Προσφορά 6 τόνων τροφίμων σε 4 κοινοφελή ιδρύματα σε συνεργασία με τη Wise Greece
ΟΠΕΚΑ: Αύριο θα καταβληθούν 187.188.594 ευρώ στους δικαιούχους
