Ο Πάπας Φραγκίσκος ήταν επικριτικός απέναντι στον καπιταλισμό και την παγκοσμιοποίηση.

Τόσο επικριτικός ώστε ορισμένοι να τον αποκαλούν «μαρξιστή». Ο ίδιος δεν αναγνώρισε καμία πολιτική ιδεολογία ως βάση της διδασκαλίας του. Εξέφρασε τις απόψεις του μέσα από επίσημα κείμενα, γνωστά ως αποστολικές προτροπές, μέσα από συνεντεύξεις και ομιλίες. Ας δούμε σε ποιες περιστάσεις μίλησε εναντίον της παγκόσμιας οικονομίας.

Η πρώτη αποστολική προτροπή του Πάπα Φραγκίσκου δημοσιεύτηκε το 2013, δηλαδή τη χρονιά της εκλογής του. Είχε τίτλο Evangelii Gaudium, Χαρά του Ευαγγελίου και βοήθησε στην κατανόηση του οράματός του για την Καθολική Εκκλησία. Ήταν μια πρόσκληση προς όλους τους Χριστιανούς να συναντήσουν τον φτωχό, τον αποκλεισμένο, τον απογοητευμένο. Επιτέθηκε ανοιχτά στη σύγχρονη οικονομία που «δολοφονεί», καταγγέλλοντας την ανεξέλεγκτη αγορά, την αποθέωση του κέρδους, την αδιαφορία για τους φτωχούς και τις κοινωνικές ανισότητες. Θεωρούσε αφύσικο «να ζουν οι λίγοι με αδιανόητο πλούτο και οι πολλοί στην ανέχεια».

Σε συνέντευξη στην ισπανική εφημερίδα La Vanguardia, το 2014, έκανε έντονη κριτική στην παγκόσμια οικονομία και τον καπιταλισμό, εκφράζοντας ανησυχίες για τις κοινωνικές αδικίες που προκαλούνται. Δήλωνε ότι η αγορά δεν μπορεί να καθορίζει τη ζωή των ανθρώπων και τις κοινωνικές σχέσεις με τον τρόπο που συμβαίνει σήμερα. Επισήμανε ότι ο καπιταλισμός υπογραμμίζει την ανάγκη για ατομική ευημερία, παραβλέποντας την αλληλεγγύη και τη συλλογική ευημερία.

Είπε επίσης ότι οι πολυεθνικές εταιρείες και οι κυβερνήσεις που υπακούν στις αγορές παραβλέπουν την κοινωνική δικαιοσύνη και ότι οι θεμελιώδεις ανάγκες των φτωχών δεν πρέπει να υποτάσσονται στους νόμους του κέρδους. Στην ίδια συνέντευξη υπογράμμισε ότι οι οικονομικές ανισότητες οδηγούν σε κοινωνικές εντάσεις και πολέμους. Αντιπρότεινε μια οικονομία που βασίζεται στην αλληλεγγύη, την κοινωνική δικαιοσύνη και την προστασία των πιο αδύναμων.

Στο Παγκόσμιο Συνέδριο Κινημάτων, που πραγματοποιήθηκε στη Βολιβία το 2015, ο Πάπας Φραγκίσκος αναφέρθηκε στην ανάγκη για μια οικονομία που υπηρετεί τους ανθρώπους και όχι το αντίστροφο. Περιέγραψε την κυρίαρχη παγκόσμια οικονομία ως «ανήθικη», επισημαίνοντας ότι είναι απολύτως επικεντρωμένη στο κέρδος, σε βάρος των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της οικολογικής ισορροπίας.

Στο ίδιο συνέδριο αναφέρθηκε στον καπιταλισμό ως σύγχρονη μορφή αποικιοκρατίας, η οποία συνεχίζει να καταπιέζει τις αναπτυσσόμενες χώρες, προκαλώντας κοινωνικές ανισότητες και περιβαλλοντική καταστροφή. Καταδίκασε τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις πολυεθνικές εταιρείες για τον τρόπο που ελέγχουν την οικονομία παγκοσμίως, δημιουργώντας έναν κόσμο με αδικία και ανισότητες.

Η δεύτερη αποστολική προτροπή του Πάπα Φραγκίσκου δημοσιεύτηκε το 2015. Είχε τίτλο Laudato Si’, Δοξάζω σε, Κύριε και εστίαζε στην οικολογική κρίση. Καλούσε την ανθρωπότητα να αναλάβει άμεση δράση για την προστασία του περιβάλλοντος, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη διατήρηση των φυσικών πόρων. Έγραφε ότι το περιβάλλον αποτελεί «κοινό σπίτι» που πρέπει να όλοι να προστατεύουμε και να φροντίζουμε.

Η Laudato Si’ καλούσε τις κυβερνήσεις, τις διεθνείς οργανώσεις, την κοινωνία των πολιτών και την Εκκλησία να αναλάβουν δράση για την προστασία του περιβάλλοντος και την οικολογική αναγέννηση. Αποτέλεσε ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα του Πάπα Φραγκίσκου, εστιάζοντας στην οικολογική και κοινωνική διάσταση της πίστης και της χριστιανικής ηθικής. Αν λοιπόν υπήρξε σύγχυση για τις απόψεις, ότι ήταν μαρξιστής, η απάντηση είναι ότι υπήρξε απλά ένας υποδειγματικός Χριστιανός. In paradisum deducant te angeli.

Διαβάστε επίσης:

Πάπας Φραγκίσκος: Τα συλλυπητήρια και ο αποχαιρετισμός από το ελληνικό πολιτικό σύστημα

Πάπας Φραγκίσκος: Σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του – Έσβησε ο Πύργος του Άιφελ

Πάπας Φραγκίσκος: Καθολική θλίψη για την απώλειά του – Τα μηνύματα και οι δηλώσεις πολιτικών ηγετών