Ρόμπερτ Πεφάνης. Διευθυντής Επικοινωνίας Τhe American College of Greece (Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος)
Νεώτερες μελέτες δείχνουν ότι η ελεύθερη βούληση όπως την αντιλαμβανόμαστε, πιθανώς να μην υφίσταται. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολούθησα πρόσφατα στο αμφιθέατρο του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδας την διάλεξη του Καθηγητή Αθανασίου Φωκά, σχετικά με την Αντίληψη και την Ελεύθερη Βούληση. Πρόσφατες μελέτες ανατρέπουν την καθεστηκυία άποψη ότι δυνάμεθα να συλλογιστούμε και να λάβουμε αποφάσεις ελεύθερα, ανεξάρτητα από τις πεποιθήσεις και τη λογική μας. Συγκεκριμένα, ο εγκέφαλός μας φέρεται να έχει προ-αποφασίσει, σε χρόνο που κυμαίνεται από μισό ως 1/300 του δευτερολέπτου, πριν συνειδητά λάβουμε μια απόφαση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν αναφερόμαστε μόνο σε αντανακλαστικές λειτουργίες, αλλά σε ζητήματα και αποφάσεις ζωτικής σημασίας για τον καθένα μας. Καταρρίπτεται με τον τρόπο αυτόν η οποιαδήποτε έννοια ελεύθερης βούλησης; Μήπως όντως ο εγκέφαλός μας προ-αποφασίζει πριν συνειδητοποιήσουμε την στάση μας απέναντι σε ένα ζήτημα;
Ανατρέχοντας στο «Δίλημμα του Leibniz» που διατυπώθηκε από τον ομώνυμο μαθηματικό και φιλόσοφο κατά τον 18ο αιώνα, τα διλήμματα είναι ανύπαρκτα, καθώς ο εγκέφαλός μας έχει ήδη αποφασίσει πριν το συνειδητοποιήσουμε, ακόμα και στην περίπτωση ενός διλήμματος. Σύμφωνα με τον Λάιμπνιτς, η λειτουργία αυτή του εγκεφάλου αποδιδόταν στην θεία παρέμβαση, καθότι διαπνεόταν από έντονο θρησκευτικό συναίσθημα.
Σχετικά με την απουσία της Ελεύθερης βούλησης, ο Κάρλ Γιούνγκ, μέσα από τη μελέτη του στο «Συλλογικό υποσυνείδητο», εκτιμά ότι μέρος των αποφάσεων που λαμβάνει ο άνθρωπος είναι ειλημμένες βάσει των αρχέτυπων που ουσιαστικά κουβαλά ο καθένας μας, Ήτοι, προ-αποφασισμένες.
Η ανακάλυψη και τεκμηρίωση αυτής της λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου γεννά περισσότερα ερωτήματα για την συμβολή μας στην εξέλιξη της Γνώσης.
Αλήθεια, πως μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η Ανθρώπινη Γνώση δεν είναι στο σύνολό της μια αναπαραγωγή της ανελεύθερης, κατευθυνόμενης βούλησής μας;
* Ο Ρόμπερτ Πεφάνης έχει 20ετή εμπειρία σε Μάρκετινγκ και Διαφήμιση. Έχει εργασθεί στον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, στον όμιλο Κοπελούζου, στην Thinkdigital και από το 2013 είναι Συνιδρυτής της Digerati Ψηφιακές & έντυπες εκδόσεις Α.Ε. Εργάζεται ως Digital Advertising Manager στον όμιλο Αττικές Εκδόσεις. Έχει λάβει πτυχία από το Πανεπιστήμιο του Λέστερ και το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδος. Διδάσκει από το 2000 τους γνωστικούς τομείς: Επικοινωνία, Διαφήμιση και Νέα Μέσα. Έχει διδάξει σε Πανεπιστήμια στην Ελλάδα, τη Σερβία και τη Ρουμανία.
